Samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Samengestelde zinnen

Leerdoelen

Je leert: 

- enkelvoudige en samengestelde zinnen  herkennen

- het onderwerp en de persoonsvorm vinden in een samengestelde zin

Lezen boek bldz. 184

Samengestelde zinnen

samengestelde zinnen

In teksten kunnen losse en samengestelde zinnen staan.

Samengestelde zinnen bestaan uit twee losse zinnen die aan elkaar geplakt zijn.

Wat zijn samengestelde zinnen?

Samengestelde zinnen hebben twee of meer persoonsvormen (pv).

Zin 1: 

- Juan leest elke dag.

Persoonsvorm (pv)= leest

Er is maar een pv dus= enkelvoudige zin

Leg uit wat samengestelde zinnen zijn en geef een voorbeeld.

Wat zijn samengestelde zinnen?

Samengestelde zinnen hebben twee of meer persoonsvormen (pv).

Zin 2: 

- Juan leest elke dag, want hij wil een voldoende voor zijn cp.

Pv= leest en wil

Er zijn 2 persoonsvormen= samengestelde zin

Leg uit wat samengestelde zinnen zijn en geef een voorbeeld.

Samengestelde zinnen

Samengestelde zinnen zijn enkelvoudige zinnen die bij elkaar gevoegd zijn.

Zinnen met twee of meer persoonsvormen (en twee of meer onderwerpen).

Samengestelde zinnen

De soorten zinnen: 

Hebben 2 persoonsvormen

Samengestelde zinnen

Met voegwoorden: maar, omdat of want kun je van twee enkelvoudige zinnen een samengestelde zin maken. 

bijv. 

Ik sport = enkelvoudige zin (1 pv)

Ik wil afvallen = enkelvoudige zin (1 pv)

Ik sport, want ik wil afvallen= samengestelde zin (2 pv's)

Samengestelde zinnen

In de delen van samengestelde zinnen staat de persoonsvorm niet altijd op dezelfde plaats.

Bijv. 

Jay is laat = enkelv. zin (1 pv)

Jay zijn auto is stuk = enkelv. zin (1 pv)

Jay is laat, want zijn auto is stuk= samengest. zin (2 pv's)

* pv na het onderwerp

Samengestelde zinnen

In de delen van samengestelde zinnen staat de persoonsvorm niet altijd op dezelfde plaats.

Bijv. 

Jay is laat = enkelv. zin (1 pv)

Jay zijn auto is stuk = enkelv. zin (1 pv)

Jay is laat, omdat zijn auto stuk is= samengest. zin (2 pv's)

* pv niet na het onderwerp

Samengestelde zinnen

In een samengestelde zin kunnen naast de persoonsvormen nog meer werkwoorden staan. 

Bijv. 

Maria is geweest naar de inschrijving, dus mag zij meedoen met de wedstrijd.

Werkwoorden: is geweest (is= pv) 

                                 mag meedoen (mag= pv)

Samengestelde zinnen

Kenmerken:

Hebben 2 persoonsvormen

Hebben meestal een voegwoord

Hebben twee onderwerpen 

Hoe vind je de pv?

Zet de zin in een andere tijd.

De werkwoorden die veranderen, zijn persoonsvorm.

Bijv. 

Juan loopt naar huis, want zijn fiets is gestolen.

Andere tijd: 

Juan liep naar huis, want zijn fiets was gestolen.

pv= liep en was

Hoe vind je het onderwerp?

Stel bij elke persoonsvorm de vraag: wie/wat + pv

Bijv. 

Juan loopt naar huis, want zijn fiets is gestolen.

Juan liep naar huis, want zijn fiets was gestolen.

pv= liep en was

Wie liep? Antw:Juan (=onderwerp)

Wat was? Antw: zijn fiets (= onderwerp)

Voegwoorden in samengestelde zinnen

Zinnen kunnen we met elkaar verbinden. 

Ze worden vaak samengesteld via de voegwoorden 'en', 'of', 'maar', 'want', 'doch', 'dan', 'dus'.

Voegwoorden in samengestelde zinnen

Let op bij sommige voegwoorden: 

* de plaats van het werkwoord verandert

Bijv. 

Hij gaat naar bijles, want hij vindt Nederlands moeilijk. 

Zelfde plaats: na het onderwerp.

Hij gaat naar bijles, omdat hij Nederlands moeilijk vindt.

Andere plaats, aan het eind van de zin.

Samengestelde zinnen

1. Alle werkwoorden in een samengestelde zin zijn pv.
2. Als er meerdere pv's in een zin staan, is het altijd een samengestelde zin.
3. Een samengestelde zin heeft 1 onderwerp.

Bij samengestelde zinnen

1. heb je een persoonsvorm
2. heb je geen persoonsvorm
3. heb je altijd meerdere persoonsvormen
4. heb je altijd twee persoonsvormen

Als je samengestelde zinnen maakt ...

1. Gebruik je een puntkomma.
2. Gebruik je een dubbele punt.
3. Gebruik je voegwoorden
4. Gebruik je voegwoorden.

Herken de
samengestelde zinnen.

1. Ron leest een boek en Lisa leest een krant.
2. Ron en Mia eten veel ijs.
3. Je denkt steeds aan de vakantie.
4. Marie heeft het vaat gewassen.

Is deze zin een enkelvoudige of een samengestelde zin?
Monica moet haar auto wassen.

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Enkelvoudig of een samengesteld?
Mama moet een bolo maken, want papa is jarig.

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Mama moet een bolo maken, want papa is jarig.
Wat zijn de persoonsvormen:

1. moet en maken
2. is en jarig
3. moet en is

Mama moet een bolo maken, want papa is jarig.
Wat zijn de onderwerpen:

1. mama en papa
2. mama en bolo
3. mama en jarig

Nu oefenen: bldz. 184-185/opdr. 1 t/m 3 

Antwoorden: bldz. 184 opdr. 1 

Nu oefenen: bldz. 184-185/opdr. 2

Antwoorden: bldz. 185 opdr. 2 

Antwoorden: bldz. 185 opdr. 2 

Nu oefenen: bldz. 185 opdr. 3

Ik kan enkelvoudige en samengesteld zinnen goed herkennen.

ja

een beetje

nee