2VWO - Grammatica - HST3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

HST 3

• Telwoorden (woordsoorten)
• Bijvoeglijke bepaling (zinsdelen)

Woordsoorten

Telwoorden: bepaald/onbepaald hoofdtelwoord/rangtelwoord

Hoeveel mensen staan er in de rij?

1. 7
2. 9
3. 8
4. 3

Hoeveelste is de man met de pet aan de beurt?

1. eerste
2. tweede
3. derde
4. laatste

Hoeveelste is de man met het rode boek aan de beurt?

1. tweede
2. derde
3. vierde
4. vijfde

grammatica woordsoorten

Telwoorden

• hoofdtelwoorden (htw): geven een hoeveelheid aan

1, één, 8, acht, 35, vijfendertig, 1000, duizend

• rangtelwoorden (rtw): geven een volgorde aan

eerste, 1e, tweede, 2e, 120e, honderdtwintigste 

welk telwoord is het?

eerste

1. hoofdtelwoord
2. rangtelwoord

Het woord ZEVENDE is een:

1. hoofdtelwoord
2. rangtelwoord

Hoofdtelwoorden

Bepaalde hoofdtelwoorden

Noemt een bekend aantal of bekende hoeveelheid

Voorbeeld

Zeven boeken, zesendertig koeien, drie vijfde van de klas

Onbepaalde hoofdtelwoorden

• Noemt een onbekend aantal of onbekende hoeveelheid

Voorbeeld

Veel, weinig, enkele

Rangtelwoorden

Bepaalde rangtelwoorden

Geeft een bekende plaats in een rij aan

Voorbeeld

Zevende, zesendertigste

Onbepaalde rangtelwoorden

• Geeft een onbekende plaats in een rij aan

Voorbeeld

Middelste, zoveelste, laatste, hoeveelste

Alle leerlingen van de Dean Academy in Engeland kregen plotseling vrij.
alle (woordsoort)

1. bepaald rangtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald hoofdtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

Hoe noem je
"tweede - tachtigste - honderdste"?

1. telwoord
2. rangtelwoord
3. voorzetsel
4. voegwoord

Twee derde van mijn klas haalde voor die toets een cijfer hoger dan een voldoende.

1. Twee derde = bepaald hoofdtelwoord
2. Twee derde = bepaald rangtelwoord

Benoem de telwoorden

De gemiddelde jaartemperatuur in De Bilt bedroeg in 2017 10,9 graden.

1. bep.hoofdtelw
2. onbep.hoofdtelw
3. bep.rangtelw
4. onbep.rangtelw

Wat zijn de twee telwoorden?
Van de twaalf kinderen heeft Jan de meeste eieren gevonden

1. kinderen / heeft
2. twaalf / jan
3. twaalf / eieren
4. twaalf / meeste

Wat voor telwoord is het?
Jaap is bij de wedstrijd zeventiende geworden.

1. bep. hoofdtw
2. onbep. hoofdtw
3. bep. rangtw
4. onbep. rangtw

Wat voor telwoord is het?
Klaas was als laatste klaar met zijn proefwerk.

1. bep. hoofdtw
2. onbep. hoofdtw
3. bep. rangtw
4. onbep. rangtw

Wat voor telwoord is het?
Er zijn vannacht drie muizen ontsnapt in de dierenwinkel.

1. bep. hoofdtw
2. onbep. hoofdtw
3. bep. rangtw
4. onbep. rangtw

Wat voor telwoord is het?
Vannacht hebben veel mensen vuurwerk afgestoken.

1. bep. hoofdtw
2. onbep. hoofdtw
3. bep. rangtw
4. onbep. rangtw

Zinsdelen

De bijvoeglijke bepaling

Zinsdelen en zinsdeelstukken

- Werkwoordelijk gezegde

- Onderwerp

- Lijdend voorwerp

- Meewerkend voorwerp

- Bijwoordelijke bepaling

----------------------------------

- Bijvoeglijke bepaling

Zinsdelen

Zinsdeelstuk

De bijvoeglijke bepaling (bvb)

• De bijvoeglijke bepaling is GEEN zinsdeel, maar een deel van een andere zinsdeel.
• De bijvoeglijke bepaling zegt iets over het zelfstandig naamwoord in een zinsdeel.
•  De bijvoeglijke bepaling kan voor of achter een zelfstandig naamwoord staan.

Bijvoeglijke bepaling

- Een bijvoeglijke bepaling zegt iets over een zelfstandig naamwoord.

- Een bijvoeglijke bepaling vind je door te vragen: welk/wat voor + het zelfstandige naamwoord?

Voorbeeld: 

De slimme jongen \is \ lid \ geworden \ bij onze voetbalclub.

slimme = bijvoeglijke bepaling bij jongen (welke/wat voor + jongen?) 

onze = bijvoeglijke bepaling bij voetbalclub (welke/wat voor + voetbalclub?)

Tip: welk/wat voor + zelfst. nw.?

Een bijvoeglijke bepaling zegt iets over een zelfstandig naamwoord. 

Een bijvoeglijke bepaling vind je door te vragen welk/wat voor + het zelfstandige naamwoord?

En ja! Het lijkt heel veel op een bijvoeglijk naamwoord als je de woordsoorten moet benoemen.

Voorbeeldzin bvb

Ze     /  speelt  /  het mooiste melodietje uit de musical.

ond    pv+wwg                               lv

• Wat is het belangrijkste znw in het lijdend voorwerp?
  
• Melodietje
• Welk / wat voor + melodietje?
• mooiste = bijvoeglijke bepaling bij melodietje
  
• uit de musical = bijvoeglijke bepaling bij melodietje
  

Wat is het belangrijkste woord (de kern) van het eerste zinsdeel van deze zin?
Mijn allerliefste broertje van drie jaar / heeft / vorige week / een mooi cadeau / gekregen.

1. Mijn
2. allerliefste
3. broertje
4. drie jaar

Wat is de bijvoeglijke bep.?
De Deense zwemster heeft gezwommen.

1. De Deense
2. Deense
3. Deense zwemster
4. De Deense zwemster