Formatief toetsen

• Onderwijs
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Formatief toetsen

Theorie

Wat is formatief toetsen?
Start je antwoord met een cijfer:
1 - Ik denk dat het fout is
2 - Ik twijfel
3 - Ik denk dat het goed is

Hoe zeker ben je?

Summatief of formatief

Verschil

Summatieftoetsen: toetsen van het leren

Gericht op het vaststellen van de leerresultaten om een beslissing te nemen met betrekking tot selectie, classificatie, plaatsing of certificering.

Formatieftoetsen: toetsen om te leren

gericht op het vaststellen van de leerresultaten om het leerproces bij te sturen.

 

GEVOLG

TOETS

DOEL

Feed up

Waar gaat de leerling naartoe?

Feed back

Waar staat de leerling nu?

Feed forward

Waar moet de leerling nog doen?

Formatief toetsen

Definitie

Toetsen is formatief als leraren, leerlingen en hun klasgenoten bewijs verzamelen, interpreteren en gebruiken om beslissingen te nemen over de vervolgstappen in het leerproces die beter (onderbouwd) zijn dan beslissingen die ze anders hadden genomen.

(Black en William, 2009)

Niet de toets, maar het gevolg bepaalt of u formatief bezig bent.

Feedback

Wie geeft de feedback?

Waar is de feedback op gericht?

taak

Gericht op hoe de leerling de taak heeft begrepen of uitgevoerd.

bv. "Je hebt een afrondingsfout gemaakt"

proces

Gericht op het leerproces of de aanpak

bv. "Wat doe je om tot de afronding te komen van een getal op 2 decimalen?"

zelfregulatie

Gericht op meer regie op eigen leerproces?

bv. "Wat ga je na vandaag anders doen?"

persoon

Kunnen averechts effect hebben en zijn weinig effectief.

bv. "Dat heb je goed gedaan!"

klasgenoot

leerling

docent

Vraag:

Welke vorm van feedback is het minst effectief?

Scharniervraag

Met één vraag worden in korte tijd het begrip en eventuele misconcepties zichtbaar gemaakt.

1. "Waar let jij op als je op zoek bent naar de hoofdgedachte in een tekst?"
2. "Jij bent een kanjer in het oplossen van deze sommen".
3. "Goed dat je vooraf hebt nagedacht over hoe je dit probleem het beste kunt oplossen."
4. "Deze stelling heeft meer bewijs nodig."

Formatief toetsen

Doel - feed up

Formuleren van concrete leerdoelen: Wat moet je precies kunnen?

Ik kan foutloos met behulp van een rekenmachine het rentebedrag van een lening berekenen.

• Gedrag: berekenen
• Inhoud: rentebedrag
• Voorwaarden: met een rekenmachine
• Norm: foutloos

Gevolg

Toets

Doel

Formatief toetsen

Doel - feed up

Formuleren van succescriteria: Wanneer is het leerdoel bereikt?

leerdoel: Ik kan een website maken met het programma Wordpress, bestaande uit vier pagina's.

• De website heeft een navigatiemenu.
• De tekst op de website is duidelijk leesbaar.
• De afbeeldingen op de website passen bij het onderwerp van de website.

Gevolg

Toets

Doel

Formatief toetsen

Toets - feed back

Doel: leerproces bijsturen.

• Formele toetsen: bv. diagnostische toets of cito toets
• Informele toetsen: werkvormen tijdens de les.
  

Gevolg

Toets

Doel

Formatief toetsen

Toets - retrieval practice

Actief ophalen van kennis uit het geheugen.

• Vraag over vorige les en les van vorige week.
• Vraag over eerder behandeld onderwerp.
• Selecteer opdrachten die leerlingen een week later moeten maken.
• Retrieval Practice Challenge Grid

Gevolg

Toets

Doel

Formatief toetsen

Gevolg - feed forward

• Wat moet de leerling nog doen om het doel te halen?
  
• De leerling beheerst het leerdoel;
    > verdieping of overbreding
    > volgend leerdoel
    > doet iets anders

Gevolg

Toets

Doel

Formatief toetsen

Gevolg - differentiatie

Differentiëren is het bewust, doelgericht aanbrengen van verschillen in instructie, verwerking en leertijd binnen een groep leerlingen, op basis van onder andere hun prestaties, instructiebehoefte, beheersingsniveau, leervoorkeur, interesse, motivatie en tempo.

• meer of minder uitleg, tussenstappen, ...
  
• opdrachten met meer uitdaging, verschillende werkvormen of onderwerpen
  
• minder opdrachten, voorbereidende opdracht
  

Gevolg

Toets

Doel

Formatief toetsen

Werkvormen

Differentiatie

Start van de les

• Driestarter
   > makkelijke, gemiddelde en moeilijke vraag
• Hoe zeker ben je?
   > 3 punten = 100% zeker, 1 punt = twijfelachtig
• Vragenbord
   > inventarisatie vragen + antwoorden
• Socrative e.d.

Einde

Kern

Start

1. De diameter van een munt van twee euro is 26mm. Bereken de omtrek van de munt
   
2. De diameter van het koperkleurige gedeelte is 18mm. Bereken de oppervlakte van het zilverkleurige gedeelte.
3. De munt is 2,2 mm dik en heeft een dichtheid van 7,3 mg/mm3. Hoeveel weegt het muntstuk?

Differentiatie

Kern van de les

• Levelkaartjes
  
• Scharniervraag
   > één vraag als check
• Feedbacklegenda
   > docent geeft code aan fout
• Socrative e.d.

Einde

Kern

Start

Differentiatie

Afsluiting van de les

Einde van de les

• Exit ticket of Mentimeter.com
  
• Retrieval Practice Challenge Grid
    > keuzebord met vragen over behandelde leerstof 
• Feedbackpunten
    > Uit 5 feedbackpunten kiest de leerling er 2.

Einde

Kern

Start

Differentiatie

Voortgang zichtbaar maken

• Leerdoelenkaart
• Voortgangssheet
• Gedifferentieerde studiewijzer
• Skill tree

Welke werkvorm wil jij uitproberen?

Exitticket