les 1 thema 5 (di)

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Welkom

Mobiel uitzetten en in de tas doen.

Rustig op je eigen plek gaan zitten.

Je schrift en etui op tafel leggen.

Je laptop vast opstarten en je aanmelden bij lessonup.

Daarna je laptop omdraaien met het beeldscherm naar mij toe.
Als de timer op 0 staat start de uitleg en zit je klaar.

Deze les

-Terugblik repetitie en extra 0,5 punt.   

-Uitleg thema 5
-Uitleg leerdoelen deze week.   

-Opdrachten maken

-Afsluiten; hoe is het deze les gegaan, wat heb je geleerd? 

Halverwege de les gaan we ook meten in 024.

De toets

-Welke vragen had je wel en welke had je niet verwacht?
-Wat ga je bij de volgende toets anders doen?

Resultaten: 

Gem: 6,2  hoogste 7,2 laagste 4,5  (2 x onv) 
Maar 5 mensen extra punt omdat alle opdrachten uit het (digi)boek serieus waren gemaakt

Als Tess de toets heeft ingehaald kun je je toets inzien.

De leerdoelen voor deze week: 

-Je kunt benoemen dat alle cellen van je lichaam dezelfde erfelijke informatie bevatten.

-Je kunt omschrijven wat het genotype en het fenotype zijn.

Wat is erfelijkheid?

- Lijk je op een van je ouders? 

- Vele eigenschappen heb je van een van je ouders

- Er bestaan duizenden eigenschappen 

- Veel ervan zijn erfelijk(gekregen van
je ouders)

Eigenschappen erfelijk?

Erfelijke eigenschappen: bepaald door je DNA(bouwbeschrijving) 

bv: Tongrollen, oogkleur, haarkleur, vorm van je neus

met deze eigenschappen word je geboren.

Soms is alleen een aanleg voor een eigenschap erfelijk bv hardlopen 

Dingen die je zelf kunt veranderen zijn niet erfelijk

genotype

• In élke cel van je lichaam staat informatie voor ál je erfelijke eigenschappen.
  
• Een stukje DNA waar informatie staat over 1 bepaalde eigenschap heet een ''gen''.
  
• Mensen hebben in elke lichaamscel 46 chromosomen.
  

fenotype

• Het fenotype is het uiterlijk van een organisme
  
• Veel van die uiterlijke kenmerken heb je geërfd van je ouders, maar je kunt je fenotype ook zelf aanpassen.
  
• Deze aanpassingen kun je niet doorgeven aan je nakomelingen.
  

Genotype

Alle informatie voor alle erfelijke eigenschappen

Die informatie ligt op het DNA

Waar ligt al die informatie?

- Elke lichaamscel heeft een celkern. 

- In de celkern liggen chromosomen (lange dunne draden).

- Chromosomen bestaan uit de stof DNA.

Afbeelding volgende dia

genotype kan veranderen

1. waar
2. niet waar

genotype

genotype is de erfelijke informatie voor alle eigenschappen van het organisme (de mens bijvoorbeeld)

• Je kunt ze niet veranderen!
  

Hebben alle spiercellen van een man hetzelfde genotype of hebben ze een ander genotype?

1. Hetzelfde genotype
2. Verschillende genotypen

Fenotype

-Je fenotype komt tot stand door je genotype en de invloeden vanuit het milieu.

• in de zon zitten
• haar verven
• tattoo
• littekens

Wat is van invloed op je fenotype

1. genotype
2. genotype + leeftijd
3. invloeden milieu en leeftijd
4. genotype en invloeden uit milieu

Wat wordt bepaald door genotype of fenotype? Sleep de eigenschappen A t/m H naar genotype of fenotype. 

Genotype

Fenotype

Een wipneus

Stijl haar vanaf de geboorte

Piercings 

Behaarde bladeren

Een litteken

Wibi kan goed piano spelen

Eelt op je handen door hard werken

Blauwe ogen

Heeft een vlinder hetzelfde fenotype als de rups waaruit hij is ontstaan? En hetzelfde genotype?

1. alleen hetzelfde fenotype
2. alleen hetzelfde genotype
3. zowel hetzelfde fenotype als hetzelfde genotype

een lichaamscel heeft ...

1. 23 chromosomen
2. 46 chromosomen
3. 92 chromosomen
4. verschillend aantal chromosomen

Chromosomen

• Chromosomen komen in paren voor
• In lichaamscellen
  
• Lange dunne draden die in de celkern voorkomen

In welke cellen liggen chromosomen enkelvoudig?

1. geslachtscellen
2. lichaamscellen

Geslachtscellen

• Geen paren, enkelvoudig.
  
• 23 chromosomen

• Zaadcel
• Eicel

Leerdoelen:

-Je kunt benoemen dat alle cellen van je lichaam dezelfde erfelijke informatie bevatten.

-Je kunt omschrijven wat het genotype en het fenotype zijn.

Kun je bereiken door:

-Te lezen / bestuderen: de tekst van B1 van thema 4.

-Te maken: thema 4 basisstof 1 (4.1). 

-De antwoorden van de opdrachten te controleren.

-Je kennis te toetsen met de flitskaarten en de test je zelf.

De laatste 5 minuten doen we nog 3 vragen via lessonup. Laat je Lessonup tabblad dus openstaan.

Je mag kiezen:
A: je maakt de opdrachten zelfstandig

B: je maakt de opdrachten in een groepje samen met mij (de docent)

Wat wil je?

1. Ik maakt de opdrachten zelfstandig
2. Ik maakt de opdrachten samen met de docent

Leerdoelen:

-Je kunt benoemen dat alle cellen van je lichaam dezelfde erfelijke informatie bevatten.

-Je kunt omschrijven wat het genotype en het fenotype zijn.

Kun je bereiken door:

-Te lezen / bestuderen: de tekst van B1 van thema 4.

-Te maken: thema 4 basisstof 1 (4.1). 

-De antwoorden van de opdrachten te controleren.

-Je kennis te toetsen met de flitskaarten en de test je zelf.

De laatste 5 minuten doen we nog 3 vragen via lessonup. Laat je Lessonup tabblad dus openstaan.

Afsluiting.

Na de vakantie verder met thema 5.

Zorg dat de opdrachten van B1 dan af zijn.

Extra uitleg nodig? Meer weten?

Herhaling/extra uitleg

Biologiepagina: uitleg

Biologiepagina: oefenen

Bio-bits: erfelijkheid

Freek Vonk: evolutie
Darwin evolutietheorie

Schooltv: vorming van geslachtscellen

Schooltv: dna onderzoek embryo

Meer weten?

Focus op biologie: erfelijke eigenschappen

Clipphanger: Wat is genetische manipulatie?

Clipphanger: Hoe werkt klonen?

Bio-bits: 1) de moord

Bio-bits: 2) de vader

Bio-bits: 3) de broer 

Bio-bits: 4) de familie

Pak nu je tas in en wacht nog even rustig op je eigen plek tot het tijd is.

Laat je plek netjes achter, schuif je stoel aan en vergeet je mobiel niet.