Les 1 - introductie Steden en burgers (artesie / Vlaanderen)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

HC Steden en Burgers 1050-1700

HC Steden en Burgers

Wat maakte de opkomst van de stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten mogelijk (1050-1302) ? 

Opdracht

Pak een a3

Maak een snelle mindmap van dit hoofdstuk.

Gebruik:

• jaartallen/ begrippen / personen
• leidende vragen
• kenmerkende aspecten

Einde LV: 

De Nederlanden rond 1400

Begin LV:

De Nederlanden rond 1100

Vergelijk, wat valt op?

Begin situatie

vanaf 1000 verandert er veel

Gevolgen van de toegenomen voedselproductie

In cijfers

Venetië

Arras / Atrecht

Brugge

Antwerpen

Ka: 

De opkomst van handel en ambacht legde de basis voor het herleven vaneen agrarisch-urbane samenleving.

Handel op grote schaal

Na het jaar 1000:

• Handel voornamelijk over zee.
• Profiteerde vd kruistochten
• Zijderoute 
• Doorverkoop in Europa (jaarmarkten in Champagnestreek)

Noord-Italiaanse stadstaten maakten een enorme groei door

Verbeteringen in de scheepvaart brengen de handel in het Noordzeegebied: Brugge en later Antwerpen  

Vlaanderen

• Wolproductie in Vlaanderen zorgde voor een bloeiende lakennijverheid in Vlaamse steden.

• In Vlaamse steden werd laken (wollen stof) geproduceerd van hoge kwaliteit.

Vlaanderen

• Vlaamse steden kregen een marktfunctie. 
• Tot 12e eeuw wol voor lakense stof van Vlaamse schapen, maar door de grote productie van laken moest er ook wol worden geïmporteerd uit Engeland. 

Landbouwopbrengsten nemen toe:

• Vernieuwingen in de landbouw

- Het halsjuk

- IJzeren ploeg

- Drieslagstelsel

• Kloosters/domein-heren lieten woeste gronden ontginnen

- Bossen/ moerassen 

• Mensen trekken naar dunbevolkte gebieden

Gevolgen landbouwoverschot

• Specialisatie (nijverheid).
  
• Ambachtslieden vestigen zich op een veilige, drukke plek.
• Steden ontstaan bij knooppunten van wegen/kastelen/kloosters.
• Terugkeer landbouw-stedelijke samenleving

De groei start in Artesie:

 (1050)

• Waarom Artesië? (Frans: Artois) 
• En dan met name in de stad Atrecht (Frans: Arras)
• Resten oude Romeinse stad (infrastructuur)/bisschopsstad
• Vruchtbare bodem voor verbouw broodgraan->voldoende voedsel (ook voor stadsbevolking)
• Er worden veel schapen gehouden in het minder vruchtbare kustgebied-> basis lakenindustrie

 

de Lakenindustrie

De grondstof van het  laken was schapenwol. Alleen de beste wol was goed genoeg om mooi laken van te weven. Eerst werd deze wol aangekocht bij de Vlaamse kust.

Maar de lakensteden hadden alsmaar meer wol nodig. Dus moesten de Vlamingen op zoek naar meer wol. Die vond men in Engeland. Daar werden heel veel schapen gekweekt en geschoren. Dus kocht men een enorme hoeveelheid mooie Engelse wol op!

Vlaanderen

• Wolproductie in Vlaanderen zorgde voor een bloeiende lakennijverheid in Vlaamse steden.

• In Vlaamse steden werd laken (wollen stof) geproduceerd van hoge kwaliteit.

Van Artesië naar Vlaanderen en Brabant

o.a Brugge en later ook 's-Hertogenbosch

<- lakenmarkt in Den Bosch ca. 1530

Internationele handel bv.

Ambachtslieden, kooplieden en bankiers

• Lakenindustrie zorgde voor veel meer werk-> ambachtslieden in vele sectoren
• Lakenindustrie zorgde voor opkomst kooplieden -> organiseerden productie
• Bankiers speelden een rol in de financiering -> kooplieden leenden geld om wol te kopen. 

In deze tijd gaan de ambachtslieden in de steden zich steeds meer verenigen (ook in gildes) tegen de handelaren die de politieke macht in handen hadden (en de patriciërsfamilies vormden).