6.1 een wereldeconomie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

6. Regenten en Vorsten

1600-1700

6.1 een wereldeconomie

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kun je:

Uitleggen wat handelskapitalisme is

Uitleggen waarom overzeese handelscompagnieën zoals de VOC bijdroegen aan het ontstaan van een wereldeconomie

15e - 17e eeuw

• 
  

• Het handelskapitalisme komt tot bloei.

• Er ontstonden wereldwijde handelsnetwerken. 

• Wereldeconomie groeit
  

Specerijen

• Zeer gewild in Europa: meer smaak aan eten, langere houdbaarheid, medicijn.

• Groeit alleen in Zuidoost-Azië.

• Door lange route, met veel tussenhandel zijn specerijen peperduur.

Nieuw probleem!

• Steeds meer Nederlandse bedrijven (compagnieën) gaan naar Indië varen.

• Hierdoor ontstaat veel concurrentie tussen Nederlanders onderling

• De prijs van de specerijen daalt hierdoor snel, de winst dus ook

VOC

Verenigde Oostindische Compagnie (1602)

• Nederlandse regering (Staten-Generaal) grijpt in.

• Compagnieën moeten samengaan in één bedrijf.

• Hierdoor gaan ze onderlinge concurrentie tegen
  

1. De specerijenhandel werd in de 16e eeuw gedomineerd door Portugal
2. De koning van Spanje was tussen 1580 en 1640 ook de koning van Portugal
3. De Republiek voerde t/m 1648 oorlog met Spanje (Tachtigjarige Oorlog)

Geef op basis van deze drie gegevens nog een andere verklaring voor de oprichting van de VOC

Doel: monopolie op de specerijenhandel ten oosten van Kaap de Goede Hoop

Hoe?

• Uitschakelen van concurrenten

• Bouwen van handelposten

• Contracten met inheemse vorsten

• Opbouwen van handelsnetwerk in Azië

• Indien nodig: veel geweld

Batavia

Nederlanders stichten op Java de belangrijkste factorij (handelspost) Batavia.
Batavia heet nu weer Djakarta.

Bestuur

• De VOC had zes afdelingen (Kamers).

• De afgevaardigden van de Kamers vormden samen het bestuur van de VOC, de Heren Zeventien. 

Welke twee voordelen had de oprichting van de VOC (voor de aandeelhouders)

1. Veiligheid, verlies werd gedeeld door de aandelen.
2. Toegang tot specerijenhandel
3. Driehoekshandel en daarmee slavenhandel kon worden gestart
4. Geen binnenlandse concurrentie

Handelskapitalisme was de eerste vorm van kapitalisme. Leg kort uit hoe handelskapitalisme werkte.

Geef een argument vóór de stelling:

Handelscompagnieeën zoals de VOC droegen bij aan het ontstaan van een wereldeconomie.

Een stelling: 

De VOC stuurde een strafexpeditie naar de Banda-eilanden omdat het monopolie van de VOC werd bedreigd.

Is deze stelling juist of onjuist? Leg je antwoord uit

Gebruik de bron

VOC

2000 Schepen en 30.000 man personeel

Eerste multinational van de wereld

1621 De WIC

De WIC (1621)

• Doel: handelsmonopolie en kaapvaart (oorlog tegen Spanje)

• De WIC handelde in slaven en suiker
  

• De WIC had gebieden in West-Afrika, de Nederlandse Antillen en Suriname in handen.

Driehoekshandel

Handel in West-Afrika en Amerika

Mercantilisme: Overheid bemoeid zich actief met de economie van het land.

WIC was geen succes

Hessel Gerritszoon werd in 1617 als eerste benoemd tot officiële
cartograaf van de VOC. Alle kapiteins van de VOC moesten na een reis
verplicht hun logboeken en kaarten bij hem inleveren. Hessel Gerritszoon
paste de kaarten aan, waarna ze bij een volgende VOC-reis weer werden
meegegeven.
2p 9 Leg uit dat de verplichting om kaarten en logboeken in te leveren de
ontwikkeling van wereldwijde handelscontacten voor de VOC bevorderde.

Hessel Gerritszoon werd in 1617 als eerste benoemd tot officiële cartograaf van de VOC. Alle kapiteins van de VOC moesten na een reis verplicht hun logboeken en kaarten bij hem inleveren. Hessel Gerritszoon paste de kaarten aan, waarna ze bij een volgende VOC-reis weer werden meegegeven.

Leg uit dat de verplichting om kaarten en logboeken in te leveren de ontwikkeling van wereldwijde handelscontacten voor de VOC bevorderde.