Thema 8 gedrag herhaling + basisstof 5

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo lwoo, t
• Leerjaar 3

Thema 8 Gedrag: Basisstof 5 + herhaling voor het SO

Wat is sociaal gedrag?

1. een leeuw die een gnoe opeet
2. een kat die sist naar een hond
3. een leeuw die vecht met een andere leeuw
4. een man die zijn hond leert pootjes geven

Welke manieren van sociaal gedrag kan je je nog herinneren van gisteren?

Rangorde

- Voorkomt conflicten tussen dieren

- Dominantie

- Imponeergedrag bij dreiging

Pikorde bij kippen

- Rangorde bij kippen

- Voedsel en voortplanting

- https://www.youtube.com/watch?v=jPQNutO7UC8

Rangorde bij chimpansees

- Rust bewaren in de groep

- Imponeergedrag

- Vriendschappen en relaties belangrijk

- Eenmaal boven dit blijven onderhouden

- Vrouwtjes wachten op de dood om hogerop te komen

- Rang staat dus niet vast, maar kan veranderen

Taakverdeling

- Elk organisme vertoont ander gedrag dan soortgenoten

- Stokstaartjes

- Bijvoorbeeld bijen of mieren is er een hele sterke taakverdeling

Taakverdeling bij bijen

- Leven in een staat (tot wel 60.000 bijen)

- Werkbijen (voedsel, honinggraten, broedzorg)

- Darren (bevruchten koningin)

- Koningin (legt bevruchte en onbevruchte eieren)

Taakverdeling mieren

- 1 koningin (legt onbevruchte en bevruchte eitjes)

- Vrouwtjes werken, mannetjes voortplanten

- Vrouwtjes krijgen allerlei soorten taken: jagers, broedzorg, soldaten en voedselmakers

Noem de 4 soorten leerprocessen die je hebt geleerd.

Trial and Error

Conditio-

nering

Inprenting

Gewenning

Wat is een ethogram?

1. Een bioloog die gedrag onderzoekt
2. Een lijst met handelingen die een dier kan vertonen
3. Een tabel met handelingen uitgezet tegen de tijd
4. Het gewicht van een prikkel

Wat is een handeling?

Hoe noem je een bioloog die gedrag onderzoekt wel?

Wat is een inwendige prikkel

1. Ik ruik een frikandelbroodje
2. Ik heb trek in een frikandelbroodje
3. Ik zie een frikandelbroodje
4. Mijn vriend praat over een frikandelbroodje

Wat is het allerbelangrijkste als je het werkplan opstelt?

Wat is GEEN uitwendige prikkel?

1. Geluid
2. Licht
3. Geur
4. Pijn

Wat is trial and error?

1. Leren door gedrag af te kijken en na te doen
2. Leren door hetzelfde gedrag vaak te herhalen
3. Leren door te proberen, te falen en anders opnieuw te proberen tot het goed gaat
4. Nieuw gedrag leren door het zelf te bedenken

Wat is hier GEEN inwendige prikkel?

1. Honger
2. Dorst
3. Hormonen
4. Geluid

Hoe wordt zo’n tabel met
beschrijvingen van verschillende
gedragingen genoemd?

1. Protocol
2. Ethologie
3. Ethogram
4. Handelinglijst

Wat is gewenning?

1. je ruikt afval dat iets te lang in de hal heeft gestaan
2. je ruikt de geur van je hond niet meer na een tijdje
3. je ruikt het eten dat thuis wordt gemaakt
4. je ruikt een appeltaart die in de kantine wordt gebakken

Er zijn vogels en reptielen die de reuzenpadden met rust laten. Deze dieren hebben geleerd dat ze ziek worden als ze zo’n pad eten.

Hoe heet deze vorm van leren?

1. Gewenning
2. Inprenting
3. Trial and error

Wat is conditioneren?

1. gedrag van soortgenoten nadoen
2. leren door vorm, geluid en geur
3. Verband leggen tussen gedrag en gevolgen daarna
4. niet meer reageren op een bepaalde prikkel

Inprenting

gewenning

proefondervinderlijk leren

conditioneren

leren in een gevoelige periode

trial and error

niet meer reageren

gedrag verandering

gewenning

1. leerproces dat alleen in een bepaalde korte periode kan plaatsvinden
2. gedrag dat door beloning of straf wordt aangeleerd
3. gedrag dat zich door leerprocessen ontwikkelt tijdens het leven
4. een reactie op een prikkel wordt bij herhaling v.d. prikkel afgeleerd

Hoe wordt geleerd bij inprenting?

1. In een korte gevoelige periode gedrag aanleren
2. door proef- ondervindelijk leren nieuwe dingen leren
3. leren of afleren door prikkel vaak herhalen
4. leren door beloning en straf

Kunnen 39: Je moet aan de hand van een 

verhaaltje een werkplan op kunnen stellen.

Lees het stukje tekst hiernaast.

Stel een werkplan op.

Ben je helemaal klaar voor morgen?

😒🙁😐🙂😃