Les 1

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Planning

Voorkennis test

uitleg 1.1

Aan de slag 

Leerdoelen

Verschil tussen geslachtelijk en ongeslachtelijke voortplanting weten. Met daarbij de woorden, meiose, mitose, fenotype en genotype.

Knollen, bollen, uitlopers, stekken en wortelstokken begrijpen en uitleggen.

Voortplanting

Ongeslachtelijk voortplanten

 vs 

Geslachtelijk voortplanten

Wat is het verschil?

Ongeslachtelijke voortplanting bij planten

Als uit een deel van een plant een nieuwe plant groeit, is dit ongeslachtelijke voortplanting.

Er is GEEN eicel, GEEN stuifmeelkorrel voor nodig.

De nieuwe plant is genetisch 100% gelijk aan de moederplant

Ongeslachtelijke voortplanting bij planten

Voorbeelden:

• deling           (vb eencellige alg)
  
• wortelstok  
  
• uitloper
  
• stekken
  

Wortelstok

Wortels groeien naar de zijkant. 

Een stukje verderop groeit er uit de wortel een nieuwe plant

Stekken

Uit een afgebroken deel van de plant groeit een nieuwe plant.

De mens gebruikt dit ook om planten snel en goedkoop te vermeerderen

Uitlopers

Er komen speciale stengels uit  de plant.

Waar deze stengels de grond raken groeit een nieuwe plant.

knollen en bollen

Uit een knol (stengel)(bijvoorbeeld aardappel) groeit een nieuwe plant

Uit een bol (blad)(bijvoorbeeld ui) groeit een nieuwe plant

Je ziet een lelietje-van-dalen,
Kan het lelietje-van dalen zich ongeslachtelijk voortplanten?
Kan het lelietje-van dalen zich geslachtelijk voortplanten?

hint

Zie je een bloem/zaad/vrucht?  Dan is het geslachtelijk

Zie je wortelstokken/uitlopers/stekken/knol/bol?  Dan is het ongeslachtelijk

1. ja, ongeslachtelijk en ja, geslachtelijk
2. ja, ongeslachtelijk en nee, niet geslachtelijk
3. nee, niet ongeslachtelijk en ja, geslachtelijk
4. nee, niet ongeslachtelijk en nee, niet geslachtelijk

1. Alle dieren kunnen zich geslachtelijk voortplanten
2. Alle dieren kunnen zich ongeslachtelijk voortplanten
3. Alle planten kunnen zich geslachtelijk voortplanten
4. Alle planten kunnen zich ongeslachtelijk voortplanten

hint

Kijk goed of de bewering ALTIJD klopt!

hint 2

Kunnen alle planten zich geslachtelijk voortplanten?? Eencellige planten niet!

Denk zo ook na over de andere opmerkingen

1. alle beweringen zijn waar
2. 1 en 2 zijn waar 3 en 4 zijn niet waar
3. 1 en 3 zijn waar 2 en 4 zijn niet waar
4. alle beweringen zijn niet waar

Oeverkruid plant zich voort door uitlopers en door zaden.
Geef bij elk van deze manieren van voortplanting aan of die geslachtelijk of ongeslachtelijk is.

1. uitlopers = geslachtelijk zaden = geslachtelijk
2. uitlopers = ongeslachtelijk zaden = geslachtelijk
3. uitlopers = geslachtelijk zaden = ongeslachtelijk
4. uitlopers = ongeslachtelijk zaden = ongeslachtelijk

Bij ongeslachtelijke voortplanting heb je twee planten nodig

1. Waar
2. Niet waar

Meiose en mitose? Wat weet je er nog van?

mitose

Het delen van een gewone lichaamscel, na de mitose zijn er uit één cel twee nieuwe cellen ontstaan. 

Elk weer met 46 chromosomen in de celkern. 

MEIOSE

Aan de slag

Maken 

Begrippenlijst 2.1

Opdracht 1

Leerdoelen

Verschil tussen geslachtelijk en ongeslachtelijke voortplanting weten. Met daarbij de woorden, meiose, mitose, fenotype en genotype.

Knollen, bollen, uitlopers, stekken en wortelstokken begrijpen en uitleggen.