Thema 3 Genetica Bs 1 t/m 3

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Genetica

Begintaak: 

Noteer wat je denkt te weten over DNA

Doelstelling

Je moet de volgende basisbegrippen kunnen omschrijven en kunnen toepassen in erfelijkheidsvraagstukken:

• Genotype en fenotype
• Gen en allel
• Dominant allel en recessief allel
• Homozygoot en heterozygoot

Genotype: alle erfelijke informatie die vaststaat in het DNA/chromosomen.

Fenotype: het uiterlijk van een organisme.

Genotype

In élke cel van je lichaam staat dezelfde erfelijke informatie 

Mensen hebben in elke lichaamscel 46 chromosomen

Een stukje DNA waar informatie staat over 1 bepaalde eigenschap --> GEN

Type oorlel = genetische eigenschap

Wat heb jij?

Fenotype

Het fenotype zijn de waarneembare eigenschappen van een organisme

Je kunt je fenotype aanpassen

Deze aanpassingen geef je niet door aan je nakomelingen

0

Genotype + Milieu --> Fenotype

Erfelijke informatie

DNA structuur

Karyogran = de 46 chromosomen van de mens

= 46 DNA-moleculen

44 autosomen + 2 geslachtschromosomen

(XY = man) (vrouw = XX)

Lichaamscellen zijn diploïd

(chromosomen in paren)

Geslachtscellen zijn haploïd

(chromosomen in enkelvoud)

Gen

Een stukje DNA dat de code voor een  erfelijke eigenschap draagt noemen we een GEN.

Voorbeeld erfelijk eigenschap: haarkleur, oogkleur en haarstijl.

Genen

Voor elke erfelijke eigenschap geldt:

Je hebt 1 gen van je moeder en 1 gen van je vader gekregen

Een baby is dus een mix van 2 sets van 23 genen

De moeder heeft voor elke erfelijke eigenschap 2 genen. Ze geeft er maar 1 door in haar eicel van elke eigenschap.

De vader heeft dit ook. 

Een baby is dus een mix van de genen.

Tweelingen

Eeneiige tweeling: tweeling die uit 1 bevruchtig is ontstaan. Hebben dus precies hetzelfde genotype.

Twee-eiige tweeling: onstaan uit 2 bevruchtingen dus niet hetzelfde genotype.

p - arm

q - arm

--(centromeer)

• Waarom gebruiken we voor de allelen letters als A, B en D en niet C, P of X? 

Welke stelling is juist?

1. Fenotype = genotype + milieu
2. Milieu = genotype + fenotype
3. Genotype = fenotype + milieu

Alle uiterlijk waarneembare kenmerken van een individu noemen we .........

1. het karyogram
2. het genotype
3. het fenotype
4. epigenetica

Rr is een code voor een genenpaar. Is dit genenpaar homozygoot of heterozygoot?

1. Homozygoot
2. Heterozygoot

Wat is het genotype van persoon 12?

1. Dat is niet te zeggen
2. AA
3. Aa
4. aa

Pjotr zijn lettercode voor haarkleur is Aa. Zijn haar is bruin. Is de kleur voor zijn haar dominant of recessief?

1. Dominant
2. Recessief

De meeste mensen hebben ..... chromosoomparen

1. 22
2. 23
3. 44
4. 46

Naast volledig dominant

• onvolledig dominant

---> Intermediair fenotype

• Co-dominantie 

allelen I^A, I^B

^{--> Bloedgroep AB}

Een allel is een variant van een.......

1. basepaar
2. nucleotide
3. gen
4. chromosoom

Het onderste paar allelen is .....

1. recessief
2. homozygoot
3. dominant
4. heterozygoot

Welke haarkleur is dominant?

1. Dat is niet te zeggen
2. Beide zijn dominant
3. Rood haar (paars)
4. Zwart haar (wit)

Als uit een rode en een witte plant, roze planten ontstaan, dan is de overerving..........?

1. intermediair
2. recessief
3. autosomaal
4. heterozygoot

Aa kan je ook omschrijven als ........

1. Homozygoot dominant
2. Heterozygoot
3. Homozygoot recessief
4. Heterozygoot dominant

Dit is zeker het karyogram van een ....

1. zaadcel
2. eicel
3. lichaamscel
4. kind