Basisstof 8 + 9: Dominant, recessief en kruisingen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Thema 5: Erfelijkheid en evolutie

Basisstof 8: Dominant en recessief

Basisstof 9: Kruisingen (vwo)

Wat gaan we doen?

• Herhaling
• Leerdoelen doornemen
• Uitleg basisstof 7
• Aan het werk!
• Afsluiting 

1. Alleen door een verschil in erfelijke eigenschappen.
2. Alleen door invloeden uit het milieu.
3. Zowel door een verschil in erfelijke eigenschappen als door invloeden uit het milieu.

Hoe noem je het als iemand twee dezelfde allelen heeft voor 1 erfelijke eigenschap?

1. Homozygoot
2. Heterozygoot

Hoe noem je het als iemand twee verschillende allelen heeft voor 1 erfelijke eigenschap?

1. Homozygoot
2. Heterozygoot

Kan een geslachtscel een allelenpaar met twee verschillende allelen voor een bepaalde eigenschap hebben? Leg uit.

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik...

• Omschrijven wat dominant en recessief betekenen
• Een kruisingsschema opstellen en daaruit de kans op een bepaald genotype bij de nakomelingen afleiden.

Genen en allelen

• Een deel van een chromosoom met informatie voor één erfelijke eigenschap is een gen. (bijvoorbeeld: gen voor oogkleur).
• Een variant op een gen is een allel (bijvoorbeeld: bruine ogen, blauwe ogen).

Homozygoot en heterozygoot

• Als je 2 dezelfde allelen hebt voor een gen, dan ben je homozygoot. (homo = hetzelfde).
• Als je 2 verschillende allelen hebt voor een gen, dan ben je heterozygoot. 

Dominant en recessief

• Als je heterozygoot bent voor een eigenschap, en slechts één komt tot uiting, dan is dat allel het dominante allel.
• Het andere allel is recessief.

Welk allel is dominant?

Hoe zie je welk allel dominant is?

Gensymbolen

Om allelen aan te geven gebruik je letters.

• Dominant: hoofdletter (bijv: A, B)
• Homozygoot dominant genotype: AA
• Recessief: kleine letter (bij: a, b)
• Homozygoot recessief genotype: aa
• Heterozygoot genotype: Aa

Krullen zijn dominant. Geef het genotype van alle dames. Gebruik de letters A en a

Kruisingen

Als je de kans wilt weten op de overerving van één erfelijke eigenschap, maak je een kruisingsschema. 

• P: Ouders (parentes)
• F1: Eerste generatie kinderen (filii)
• F2: Tweede generatie kinderen (komt uit F1)

Aan het werk!

Wat: Basisstof 1 /m 9 van thema 5 (havo: basisstof 1 t/m 8)

Hoe: Fluisteren met je directe buur

Tijd: 15 minuten

Hulp: Raadpleeg je boek of steek je vinger op

Klaar: Nakijken en verbeteren, leren voor de toets