6.1 Organismen indelen en uitleg dw

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Welkom terug!

Hoofdstuk 6 | Je groene omgeving 

6.2: Biotoop

1.5 Fossielen

6.1 Organismen indelen (+stencil en practicum - 2 lessen)

6.2 Biotoop

6.3  Eten of gegeten worden

6.4 Een kringloop                                                                          DIERENWERKSTUK

 

Planning van deze les:

Check over 1.5 fossielen

Groepjes maken voor het dierenwerkstuk, 

Je dier kiezen en aan de docent doorgeven. (Mag je nog aanpassen)

Uitleg 6.1 over de indeling van alle organismen in rijken

Volgende keer: 6.1 afronden, 1.2 determineren, 

Aanvulling (boekje) bij 6.1 bespreken. Let vooral op het dierenrijk.verder werken aan het dierenwerkstuk en de toets bespreken. 

Wat is een fossiel?

1. aardlagen van verschillende jaren
2. botten van een dood dier
3. rest of afdruk van een organisme in gesteente
4. gesteente in lagen

Wat is geen fossiel?

1. Een eierschaal van een kip
2. Een pootafdruk van een dinosaurus in versteende modder
3. Een schelp van een schelpdier in een dikke laag kalk
4. Versteend bot van een mens

Zet de gebeurtenissen op de juiste volgorde van 1 - 7.

1

2

3

4

5

6

7

het zand en klei verstenen

De dode vis ligt op de zeebodem

De vis gaat dood

de zeebodem stijgt boven de waterspiegel

Zand en klei bedekken de vis

De levende vis zwemt in zee

Door erosie komen aardlagen bloot te liggen

Met hulp van gidsfossielen kunnen wetenschappers aardlagen dateren. Welke fossielen zijn het best te gebruiken als gidsfossielen?

1. Van een soort die voor korte tijd in een bepaald gebied voorkomt.
2. Van een soort die voor korte tijd wijdverspreid voorkomt.
3. Van een soort die gedurende lange tijd in een bepaald gebied voorkomt.
4. Van een soort die gedurende lange tijd wijdverspreid voorkomt.

Het meisje van Ide heeft 80%
van de C-14 in haar cellen.
Hoe lang geleden leefde zij?

1. 50 jaar
2. 200 jaar
3. 2000 jaar
4. 5730 jaar

Dierenwerkstuk

Het dierenwerkstuk start 1

In groepjes van 2 personen

Kies een dier die in het wild in Nederland voorkomt.

Lees de opdracht goed door! 

We werken er 4 weken aan dus start met deze keuzes en maak een gezamenlijk document met een logische naam aan.

Inleveren via Magister opdrachten, uiterlijk 13 juni, Telt 2x mee.

Hoofdstuk 6 | Je groene omgeving

De natuur

Leerdoelen paragraaf 6.1

Je kunt de het systeem van ordenen per niveau op volgorde benoemen.

Je kent de vier rijken bij de indeling van alle organismen.

Je begrijpt de naam en kenmerken van een soort.

Je kunt van elk rijk de celkenmerken benoemen.

Ordenen

Je kan voorwerpen en organisme indelen in verschillende groepen of sorteren, dit noem je ordenen.

Bij ordenen verdeel je een verzameling in groepen met hetzelfde kenmerk.

Ordenen

Biologen ordenen aan de hand van gemeenschappelijke kenmerken van het organisme. 

Ze delen ze op in groepen en noteren dit in het:

Systeem van ORDENING

Wat leeft er om je heen?

Organisme = een levend wezen dat  in staat is om 

te groeien, zich voort te planten, te ademen enz.

Alle organismen kun je indelen in 4 groepen: Rijken

1.  Dierenrijk
2.  Plantenrijk
3.  Schimmelrijk
4.  Bacterierijk

Grove indeling -> per rijk ook verschillen (bron 2 in je boek)

Wie weet een voorbeeld van een organisme?

Verschillen in de vier rijken

De indeling is gebaseerd op basis van de onderdelen van de cellen die organismen hebben.

Onder de microscoop kun je die verschillen goed zien.

Cellen van de 4 rijken    

Hoe te onderscheiden? 

Planten: hebben bladgroenkorrels
(en celwanden en een kern)

Dieren: hebben geen celwand
(geen bladgroenkorrels, wel een kern)

Bacteriën hebben geen kern (wel celwanden, geen bladgroenkorrels)

Schimmels:  (wel een kern en een celwand, geen bladgroenkorrels) 

Planning van deze les:

Vorige keer: Check over 1.5 fossielen

Groepjes maken voor het dierenwerkstuk, 

Je dier kiezen en aan de docent doorgeven. (Mag je nog aanpassen)

Uitleg 6.1 over de indeling van alle organismen in rijken/afd. enz. Linnaeus. 

Deze les:  Stencil Ordening, Samen doornemen als aanvulling bij 6.1!

6.1 uitleg met 1.2 determineren, check (10 vragen) 

Tweede deel: Toets bespreken en verder werken aan het dierenwerkstuk. 

4 Rijken

Systeem van Ordening

Groepen organismen die steeds kleiner worden om elke soort een plaats te geven in het systeem van ordening.

Afdeling

Geslacht

Organismen 

Tweedelige naamgeving

Wereldwijde naamgeving in het  Latijn.

Voorkomen van verwarring door lokale naamgeving.

Geen Madeliefje, 

geen Daisy maar:

Bellis perennis L.

Geslachtsnaam + soortsaanduiding (+ ontdekker)

Carolus Linnaeus

(1707-1778)

Indeling Plantenrijk

Plantenrijk:

• Wieren/mossen
  Geen wortels, stengels en bladeren
• sporenplanten
  Voortplanting door sporen 
• Zaadplanten
  Voortplanting door zaden

Indeling Dierenrijk

7 Afdelingen (stam):

Iedere afdeling heeft specifieke kenmerken om de dieren in te delen.

Je let op het skelet en de symmetrie

Aantallen Soorten 

7 afdelingen van het dierenrijk

in procenten (zie hiernaast)

Hoe ga je na wie wie is?

Door te determineren 

Met determinatietabellen

of zoekkaarten

Determinatietabel

Determineren 

Zoekkaart

Determineren:
-Hoe werkt 

een zoekkaart?

-Waterkwaliteit?

Een zoekkaart gebruiken

1. Wat zou een zoekkaart ?
2. Waar zou je het voor kunnen gebruiken?

Wat is geen organisme?

1. Een levend wezen dat in staat is om te groeien
2. Iets dat ademhaalt
3. Voorwerpen waar je steeds meer van hebt
4. Een plant die zonlicht om kan zetten in zuurstof

Wat is geen rijk ?

1. Planten
2. Bacterien
3. Zoogdieren
4. Schimmels

Sleep de juiste afbeelding naar het juiste rijk

Schimmelrijk

Bacterierijk

Plantenrijk

Dierenrijk

Welke indeling staat in de juiste volgorde van grote naar kleine groepen?

1. soort - rijk - familie
2. rijk - soort - geslacht
3. familie - geslacht - soort
4. orde - geslacht - familie

Geef de juiste volgorde van het systeem van ordening van groot naar klein.

Soort

Afdeling

Klasse

Orde

Rijk

Geslacht

Familie

Bij het ordenen van de 4 groepen organismen kijken biologen naar de cellen van deze organismen. Ze letten dan op drie kenmerken van cellen. Welke drie?

Celmembraan

Celkern

Celwand

Bladgroenkorrels

Celplasma

Vacuole

Wat is determineren?

1. Uitzoeken hoe een organisme heet
2. Een organisme schematisch tekenen
3. Goed kijken naar de details.
4. Een organisme natuurgetrouw tekenen

De afbeelding is een voorbeeld van.........

1. kenmerkenkaart
2. zoekkaart
3. stamboom
4. determinatietabel

Determineer deze mug.

1. 1b - 4b Langpootmug
2. 1a - 2b- 3b Steekmug
3. 1b - 4a Steltmug
4. 1a - 2b - 3a Tijgermug

Hoe gebruikt je een determinatietabel om een organisme te determineren?

1. Allerlei kenmerken van een organisme. Je moet steeds een keuze maken
2. De cel-kenmerken om te ordenen. Je hoeft niet meer te kiezen.
3. Allerlei kenmerken van een organisme. Je hoeft niet meer te kiezen.
4. De cel-kenmerken om te ordenen. Je moet steeds een keuze maken

Leerdoel 5: Sleep de passende afdeling naar het juiste dier.

Sponzen

Holtedieren

Weekdieren

Stekelhuidigen

Geleedpotigen

Gewervelden

Zet elke groep organismen in zijn juiste vak

Rijk

afdeling

Klasse (geleedpotigen)

Klasse (zoogdieren)

Dieren

Sponzen

Holtedieren

Wormen

Weekdieren

Geleedpotigen

Gewervelden

Kreeftachtigen

Spinachtigen

Insecten

Duizendpoten

Amfibie

Vissen

Vogels

Zoogdieren

Reptielen

Zelfstandig werken

paragraaf 6.1 bestuderen en online maken

klaar? dierenwerkstuk blad ophalen en vast doornemen

Laatste 20 minuten mee aan de slag 

Lijst invullen

Dierenwerkstuk

Het dierenwerkstuk deel 2

Maak je definitieve keuze van het dier en geef deze door (docent checkt!).

Maak samen een gedeeld document waar je allebei in kan werken in de Onedrive. Noem het document: Biologie dierenwerkstuk . . . . . . (naam van je dier) en zet deze in je biologiemap.

Lees de opdracht nogmaals goed door! Maak de voorkant en schrijf de inleiding waarbij je je dier noemt met de ordening erbij.

Spreek af wie wat doet de komende tijd: b.v. wie werkt H1 t/m 4 uit? 

- Houd de tijd (in minuten) bij dat je eraan werkt. (maak een tabel p.p.)

- Zet overal de gebruikte bron bij. (en maak een bronnenlijst)

(Inleveren via Magister, uiterlijk 13 juni, Telt 2x mee).

Gedragsonderzoek jullie dier

Lees het blad Diergedragsonderzoek.

Zoek geschikte filmpjes over je dier waarbij je 1 dier gedurende 3 tot 5 minuten goed kan volgen. Noteer de bron en zet deze in je bronnenlijst.

Maak het ethogram.

Volg samen 2x 3-5 minuten je dier en 

vul de protocollen in.

Verwerk in je verslag bij H5.

Maak je verslag af.

Aan de slag!

Je gekozen dier aan de docent doorgeven.

Lees als eerst rustig de opdrachten door

Maak een gedeeld document aan en 

bespreek wat je de eerste week gaat doen.

Afsluiting

Wat vonden we van de les?

Volgende les: Leren: 1.2 determineren en 6.1.

Practicum: Dierencirquit in 122.

tips en tops