A4 12 April 2021 Klimaatvraagstukken

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Vandaag / deze week

• Korte feedback toets...volgende week bespreken
• 
  
• begin klimaatvraagstukken
  

Leerdoelen deze week

1 Ik kan het verschil tussen weer en klimaat uitleggen ($1.1)
2. ik kan de samenstelling van de atmosfeer en de opbouw van de aarde beschrijven. ($1.1)
3. Ik kan verklaren waarom er variaties zijn in de stralingsbalans. ($1.1)
4  Ik kan verklaren waarom er variaties zijn op het globale windsysteem ($1.2)

Verschil weer & klimaat

• Het weer is de  temperatuur , de neerslag en de wind op een bepaalde plaats, op een bepaald moment.
• klimaat : het gemiddelde weer in een bepaald gebied en over een langere tijd (dertig à veertig jaar).

B39 & B40

B39

B 41 en B42

B43

B46

Kenmerken sferen vd Atmosfeer

Thermosfeer: Stijgende temperatuur, 1 % atmosferische gassen

Mesosfeer: Dalende temperatuur,  begin verbranding meteorieten

Stratosfeer: Stijgende temperatuur, veel ozon (O3), als O3 toeneemt neemt T toe, filtering schadelijke ultraviolette straling zon

Troposfeer: Dalende temperatuur p, 100 m omhoog T 0,6 graden omlaag olen (afhankelijk luchtvochtigheid), 12 km & evenaar 9 km

Effect zwaartekracht (Fz)

• Zorgt ervoor dat gassen niet in de atmosfeer verdwijnen
• 80 % gassen in de onderste 10 km.
  

•  

Chemische afkortingen

N2 = stikstof

O2 = Zuurstof

H2O = water (damp)

CO2 = Koolstofdioxide

Zon

• Grote gasbol
• temperatuur oppervlakte 6000 graden
• 150 miljoen km vd aarde
• klein deel energie naar aarde
• belangrijkste energiebron aarde
• motor weerverschijnselen
  

energiebalans/ stralingsbalans

Evenwicht tussen de hoeveelheid straling die de aarde bereikt en de hoeveelheid die de atmosfeer weer verlaat.

Inkomende kortgolvige straling

• 30 % teruggekaatst (20 % wolken, 4 % aardoppervlak, 6 % gasdeeltjes)

•  23 % geabsorbeerd door gassen (h2o)
• 47 % bereikt & geabsorbeerd aardoppervlak
  

De 47 % geabsorbeerde straling wordt warmte &  teruggekaatst als langgolvige straling

• wolken & broeikasgassen absorberen & kaatsen terug  naar de  aarde
  

• vertragen terugstraling naar ruimte
• dekeneffect: aarde hierdoor 31 graden warmer, anders gemiddelde T -16 graden!
  

Variaties in stralingsbalans door:

1. Breedteligging
2. de albedo
3. Gesteldheid van aardoppervlak
   

Breedteligging

Door bolling aarde, op lagere breedte meer loodrecht instraling: straling per m2 is groter & afstand door dampkring korter = minder energie verlies aan lucht.

invloed loodrechte / schuine stand &

afstond door dampkring

Breedteligging

Tussen 35 graden NB & ZB ==> stralingsoverschot.

Daarbuiten een tekort.

Verschil weerkaatsing van het zonlicht (albedo) per gebied. Hierdoor verschil in energie opname en dus opwarming van de lucht erboven.

Verschil land en zee: water wordt langzamer koud en warm dan land omdat:

Zonlicht kan dieper doordringen in water, meer energie nodig voor verwarming

Water in beweging, meer energie nodig voor verwarming

Het kost meer energie om water een graad te laten stijgen dan land (soortelijke warmte is hoger)

Bij verdamping gaat energie naar de dampkring. Bij land is verdamping minder.

Gesteldheid oppervlakte

Grote verschil atmosfeer Aarde en atmosfeer andere platen:

Atmosfeer Aarde bevat veel meer Stikstof en Zuurstof en veel minder Koolstofdoxide dan atmosferen van andere planeten.

Kies de onjuiste bewering

1. De aarde zendt langgolvige straling uit.
2. wolken & broeikasgassen absorberen & kaatsen terug naar de aarde.
3. wolken & broeikassen vertragen terugstraling naar ruimte
4. dekeneffect : aarde is 16 graden warmen.

0-12 km

12 - 45 km

45 -85 km

85 - 200 km

Mesosfeer

Thermosfeer

Troposfeer

Stratosfeer

Dalende temperatuur (o,6 per 100m) Evenaar 9 km, polen 12km

Stijgende temperatuur veel O3 filter ultraviolette straling (o3 meer T hoger)

Dalende temperatuur & begin verbranding meteorieten

Stijgende temperatuur & 1 % vd gassen

Mesosfeer

Thermosfeer

Troposfeer

Stratosfeer

Benoem de kracht die ervoor zorgt dat gassen niet uit atmosfeer verdwijnen.

Kies de juiste combinatie

1. Afstand aarde tot de zon 1500 miljoen km & T oppervlakte zon 600 graden
2. Afstand aarde tot de zon 600 miljoen km & T oppervlakte zon 1500 graden
3. Afstand aarde tot de zon 6000 miljoen km & T oppervlakte zon 150 graden
4. Afstand aarde tot de zon 150 miljoen km & T oppervlakte zon 6000 graden

Wat is de energiebalans

Kies de onjuiste bewering

1. De zon zendt kortgolvige straling uit.
2. 30 % zonnestraling wordt teruggekaatst
3. 23 % zonnestraling wordt geabsorbeerd
4. 57 % procent zonnestraling bereikt het aardoppervlak

Kies de factor die niet de stralingsbalans beïnvloedt.

1. Gesteldheid aardoppervlak
2. Albedo
3. Hoogteligging
4. Breedteligging

De breedteligging heeft twee effecten op de invloed van zonnestraling

1. Afstand door dampkring & tijdsduur
2. Tijdsduur & golflengte.
3. Afstand door dampkring & straling per oppervlakte eenheid
4. Straling per oppervlakte eenheid & golflengte.

kies het juiste antwoord.

1. land warmt sneller op & water koel sneller af
2. land koelt sneller af & water warmt sneller op
3. land koelt eerder af & warmt sneller op
4. water koelt eerder af & warmt sneller op

Welke is fout

1. Zonlicht kan dieper doordringen in water, meer energie nodig voor verwarming
2. Water in beweging, meer energie nodig voor verwarming
3. Het kost minder energie om water een graad te laten stijgen dan land (soortelijke warmte is lager)
4. Bij verdamping gaat energie naar de dampkring. Bij land is verdamping minder.

Kies juiste combinatie van gassen in de dampkring.

1. Waterdamp 78%, Stikstof 21%, zuurstof 0.03%, koolstoxdioxide <1%
2. Koolstofdioxide 78%, Waterdamp 21%, Stikstof 0.03%, Zuurstof <1%
3. Stikstof78%, Zuurstof 21%, Koolstofdioxide 0.03%, Waterdamp<1%
4. Zuurstof 78%, Koolstofdioxide 21%, Waterdamp 0.03%, Zuurstikstof <1%

Benoem het verschil van de atmosfeer van de aarde met atmosferen andere planeten.

CO2

N2

H2O

O2

Waterdamp

Zuurstof

Koolstofdioxide

Stikstof