het primaat in de Christelijke wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

het primaat?

in de vroege middeleeuwen was de band tussen kerk en vorst nauw: beiden hadden elkaar nodig voor het verspreiden van hun macht.

(hiernaast Karel wordt tot keizer gekroond door de paus - 800 n C.)

het primaat?

in de vroege middeleeuwen was de verhouding tussen kerk en vorst ook in theorie in evenwicht:

de tweezwaardenleer (5e eeuw) 

het primaat?

rond het jaar 1000 begint er een 'strijd' om de macht tussen paus en keizer. In de elfde eeuw komt die tot een hoogtepunt met 'de gang naar Canossa'.

Het gaat tussen Duitse keizer Hendrik IV en Paus Gregorius VII

het primaat?

de keizers beleenden steeds vaker een bisschop met land en benoemden zelfs nieuwe leenmannen tot bisschop en gaven hem de tekenen van de geestelijke macht (ring, mijter, staf):  

de investituur. 

Waarom willen Duitse keizers zo graag bisschoppen benoemen als vazallen?

1. Bisschoppen zijn meer trouw aan de keizer en kunnen bovendien geen kinderen als opvolgers hebben
2. Bisschoppen zijn vroom: dat wil zeggen dat ze zich goed en netjes gedragen.
3. Bisschoppen kunnen het volk goed onder controle houden, omdat bisschoppen christelijke leiders zijn.
4. Bisschoppen zijn heel goed in het besturen van een stuk land.

hoe kon de paus dit tegenhouden?

Nadat Hendrik IV voor het kasteel van Canossa op z'n knieën vergiffenis had gevraagd (in de sneeuw, 3 dagen), hief paus Gregorius de excommunicatie op. Bedenk waarom hij dat deed.

wie zou je als winnaar kunnen aanwijzen?

1. Keizer Hendrik IV
2. Paus Gregorius VII

de 'afloop'

Nadat Hendrik door Gregorius vergeven was, herstelde hij zijn macht onder zijn leenmannen in het Duitse rijk en waagde het om Gregorius als paus af te zetten en een andere paus te benoemen! (Clemens; waar hij natuurlijk weinig last van zou hebben) 

pas in 1120 werd een nieuwe afspraak gemaakt in Worms: het concordaat van Worms dat sterk leek op de tweezwaardenleer: een scheiding tussen kerk en staat.

Concordaat van Worms, 1122

0