H6 Hormoonstelsel Paragraaf 1 en 2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

 Hoofdstuk 6 Hormoonstelsel

Paragraaf 1 en 2

Leerdoelen

• Je kunt de verschillen tussen endocriene en exocriene klieren benoemen en van beide soorten klieren een voorbeeld noemen.
  
• Je kunt uitleggen welke verschillen er zijn tussen de regelende werking van het hormoonstelsel en die van het zenuwstelsel.
  
• Je kunt met een voorbeeld beschrijven wat een doelwitorgaan is.
  
• Je kunt in een figuur van het menselijk lichaam de belangrijkste hormoonklieren benoemen.
• Je kunt uitleggen wat bedoeld wordt met homeostase van het lichaam.
• Je kunt beschrijven wat het verband is tussen de hormonale regeling en de homeostase van het lichaam.
• Je kunt met een voorbeeld het proces van negatieve terugkoppeling uitleggen.

REGELING van processen in het lichaam

Hormoonstelsel -->

regelt allerlei langzame en langdurige processen in het lichaam

Zenuwstelsel -->

regelt allerlei snelle en kortstondige processen in het lichaam

Zenuwstelsel

Hormoonstelsel

Langzame 

	Zenuwstelsel	Hormoonstelsel
Signalen:	Impulsen	Hormonen
Doorgegeven via:	Zenuwcellen	Bloed
Snelheid	Snel	Langzaam
Duur	Kort	Lang

Verschil zenuwstelsel - hormoonstelsel

Klieren

• Exocriene klier: product wordt afgegeven door een afvoerbuis
• Endocriene klier: product wordt afgegeven aan het bloed

Hormoonstelsel = endocrien

Typen hormonen

Peptidehormonen (GH, FSH, LH, TSH, ADH,....)

• Eiwit
• Receptoreiwit op celmembraan nodig
• Second messenger
• Beïnvloedt genexpressie

Steroïdenhormonen (testosteron, cortison,...)

• Vet (lipide)
• Kan direct door celmembraan
• Receptoreiwit op kernmembraan
• Beïnvloedt genexpressie

Hormonen

Hormoonklier: endocriene klieren die hormonen produceren

Hormoon: signaalstof

Doelwitorganen hebben receptoren voor dat hormoon.

Werking van hormonen

effect wordt beïnvloed door hoeveelheid hormoon & receptoren

Hormoonklieren

Welke hormoonklieren zijn dit? 

Hormoonklieren

1. hypothalamus

2. hypofyse 

3. schildklier

4. (thymus)

5. bijnieren 

6. alvleesklier (eilandjes van Langerhans)

7. ovaria

8. testis

Homeostase en regelkringen

Homeostase = stabiele en gelijkmatige toestand in lichaam 

(BINAS 89C) Negatieve terugkoppeling = het eindproduct werkt remmend op het proces

Des te meer product, des te meer remming en des te minder product, des te minder remming

Doel = eindproduct binnen bepaalde waarden houden

www.bioplek.org

Voorbeelden van regelkringen

Leerdoelen

• Je kunt de verschillen tussen endocriene en exocriene klieren benoemen en van beide soorten klieren een voorbeeld noemen.
  
• Je kunt uitleggen welke verschillen er zijn tussen de regelende werking van het hormoonstelsel en die van het zenuwstelsel.
  
• Je kunt met een voorbeeld beschrijven wat een doelwitorgaan is.
  
• Je kunt in een figuur van het menselijk lichaam de belangrijkste hormoonklieren benoemen.
• Je kunt uitleggen wat bedoeld wordt met homeostase van het lichaam.
• Je kunt beschrijven wat het verband is tussen de hormonale regeling en de homeostase van het lichaam.
• Je kunt met een voorbeeld het proces van negatieve terugkoppeling uitleggen.

Hormonale communicatie duurt even. Waardoor komt dit?

1. omdat het signaal via de zenuwen traag is
2. omdat hormonen via bloed worden vervoerd.
3. er vindt eerst translatie plaats.
4. vanwege hydrofiele interacties.

De reactie op hormonen wordt beïnvloed door:

1. temperatuur en pH
2. concentratie v.h. hormoon en de temperatuur
3. de pH en het aantal receptoren.
4. concentratie v.h. hormoon en aantal receptoren.

Waarom is het belangrijk dat de hormonen worden afgebroken in de lever?

1. anders blijven ze werkzaam.
2. anders blijft de concentratie stijgen.
3. vers hormoon werkt beter.
4. dat is beter voor de zenuwcellen.

Regelkringen vind je zowel in het hormoonstelsel als in het zenuwstelsel.
Wat betekent het als er een + staat bij een pijl in een hormoon-regelkring?

1. Dan wordt er meer hormoon afgegeven door het orgaan waarvandaan de pijl wijst.
2. Dan wordt het orgaan waar de pijl naartoe wijst gestimuleerd in zijn werking.

Regelkringen vind je zowel in het hormoonstelsel als in het zenuwstelsel.
Wat betekent het als er een - staat bij een pijl in een hormoon-regelkring?

1. Dan wordt er minder hormoon afgegeven door het orgaan waarvandaan de pijl wijst.
2. Dan wordt het orgaan waar de pijl naartoe wijst geremd in zijn werking.

Regelkringen vind je zowel in het hormoonstelsel als in het zenuwstelsel.
Wat is het effect als er in een regelkring alleen maar + staat?

1. Positieve terugkoppeling: versterking van het resultaat.
2. Negatieve terugkoppeling: een evenwicht.

Geef aan: positieve of negatieve terugkoppeling.

De melkgift komt op gang als een baby bij de moeder gaat drinken.

1. Positieve terugkoppeling
2. Negatieve terugkoppeling

Geef aan: positieve of negatieve terugkoppeling.

De lichaamstemperatuur is ongeveer 37 graden Celsius.

1. Positieve terugkoppeling
2. Negatieve terugkoppeling

Geef aan: positieve of negatieve terugkoppeling.

Het zuurstofgehalte in het bloed blijft binnen bepaalde grenzen.

1. Positieve terugkoppeling
2. Negatieve terugkoppeling

Geef aan: positieve of negatieve terugkoppeling.

De bloedsuikerspiegel wordt constant gehouden.

1. Positieve terugkoppeling
2. Negatieve terugkoppeling