Dorpskrant les 6: samentrekking

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

            Nederlands

Creatief schrijven & spelling
        Dorpskrant - Les 6
               Vwo/havo 2
            P2 2022-2023

Wat gaan we doen?

1. Terugblik: samenstellingen. Weet je het nog?

2. Vooruitblik: samentrekking

3. Theorie samentrekking - samen aan de slag!

4. Aan de slag in duo's!

5. Afsluiting

1. Terugblik

...  je weet hoe je samenstellingen moet schrijven.

Weet je nog?

Groenteboer, stadsschouwburg, reuzeleuk, beresterk, zonnebril...

a. Hoe spel je de samenstelling van: zon + schijn?
b. Waarom?

a. Hoe spel je de samenstelling van pan + koek? 1b. Waarom?

2. Vooruitblik

Aan het einde van deze les...

...weet ik wat een samentrekking is.

...weet ik hoe ik een samentrekking goed schrijf.

(Waarom ook alweer? In de dorpskrant verwerk je 4 samentrekkingen naar keuze.)

3. Theorie: samentrekking & samen aan de slag!

Bekijk deze woorden/woordgroepen

• ochtend-  en avondspits
• in goede en slechte tijden
• oude kaas en jonge kaas
• keel-,  neus-  en oorarts
  

Waarom wordt er tussen de volgende woorden 'ochtend- en avondspits' een weglatingsstreepje gebruikt denk je?

Waarom wordt er tussen de woorden 'oude en jonge kaas' geen weglatingsstreepje gebruikt?

3. Samentrekking

Het weglatingsstreepje (-) gebruik je als:

je een deel van een woord weglaat.

Voorbeelden:
Invoer en uitvoer --> in- en uitvoer
Binnenbanden en buitenbanden --> binnen- en buitenbanden
Voordelen en nadelen --> voor- en nadelen
Kippenfokker en kippenhouders --> kippenfokkers en –houders
Bruidsjurken, bruidskapsels en bruidsboeketten --> bruidsjurken, -kapsels en -boeketten

3. Samentrekking

Soms is de samentrekking niet op woordniveau, maar binnen 

een woordgroep. Je hebt dan geen weglatingsstreepje nodig. Je kunt makkelijk 1 woord weghalen binnen de woordgroep en de woordgroep blijft dan correct.

Voorbeeld:

oude boeken en nieuwe boeken --> oude en nieuwe boeken

in goede tijden en slechte tijden --> in goede en slechte tijden

oude kaas en jonge kaas --> oude en jonge kaas

Duimpje omhoog of omlaag?

Als het duidelijk is, steek dan jouw duim omhoog.

Is het nog onduidelijk? Steek dan jouw duim omlaag!

3,2,1.....!

0

3. Aan de slag!

Vul de antwoorden in op slides 16 t/m 17.

Bliksembeurt!

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

chocoladetaart of chocoladepudding

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

hoofdletters en kleine letters

4. Aan de slag: check-in-duo's!

• Wat? Maak slides 19 t/m 30. Doe dit eerst voor jezelf.

• Controleer daarna met de klasgenoot naast je welke antwoorden jullie hebben gegeven. Als je verschillende antwoorden hebt, leg je elkaar om beurten uit hoe je aan je antwoord gekomen bent en/of waar je je antwoord gevonden hebt. Er kan maar een antwoord goed zijn. Kom je er samen niet uit, dan steek je een vinger op en komt de docent jullie helpen.
  

• Hoe? Op jouw laptop in LessonUp (les 6 Dorpskrant).
  

• Hulp? Van elkaar.

• Al klaar? Werk verder aan het artikel voor jullie krant. Verwerk 4 samentrekkingen in een artikel.
  

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

zestienjarigen tot achttienjarigen

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

bouwplannen en bouwprojecten

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

herfstvakantie, kerstvakantie en zomervakantie

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

olijfolie en zonnebloemolie

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

theekopje en koffiekopje

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

oude schoenen en nieuwe schoenen

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

zondagen en feestdagen

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

dinsdagmorgen en woensdagmorgen

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

oude mensen en jonge mensen

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

kattenvoer en hondenvoer

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.
grote projecten en kleine projecten

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

mooie jongens en mooie meisjes

Extra oefenen?

Vorige les (samenstellingen herhaling):

Lees op Wikiwijs 'Hoofdstuk 4' door en maak de oefening.

maken.wikiwijs.nl

Aan de slag!

Wat? Open de artikelen van jullie krant. Werk verder aan de artikelen. Zorg ervoor dat je 4 samentrekkingen verwerkt in de krant.

Let op: geef alle woorden om te spellen (meervoudsvormen, samentrekkingen enz. een kleurtje of onderstreep ze)!

Daarna? Wheel of names. Artikelen bespreken (tips en tops).

5. Afsluiting

Wat heb jij deze les geleerd?

- Bedankt -

Veel succes met het schrijven!