Dorpskrant les 9: samentrekking

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

            Nederlands

Creatief schrijven & spelling
        Dorpskrant - Les 9
               Gym/vwo
            P2 2024-2025

Wat gaan we doen?

1. Terugblik: samenstellingen. Weet je het nog?

2. Vooruitblik: samentrekking

3. Theorie samentrekking - samen aan de slag!

4. Aan de slag in duo's!

5. Afsluiting

1. Terugblik

...  je weet hoe je samenstellingen moet schrijven.

Weet je nog?

Groenteboer, stadsschouwburg, reuzeleuk, beresterk, zonnebril...

a. Hoe spel je de samenstelling van: zon + schijn?
b. Waarom?

a. Hoe spel je de samenstelling van pan + koek? 1b. Waarom?

2. Vooruitblik

Aan het einde van deze les...

...weet ik wat een samentrekking is.

...weet ik hoe ik een samentrekking goed schrijf.

(Waarom ook alweer? In de dorpskrant verwerk je 4 samentrekkingen naar keuze.)

3. Theorie: samentrekking & samen aan de slag!

Bekijk deze woorden/woordgroepen

• ochtend-  en avondspits
• in goede en slechte tijden
• oude kaas en jonge kaas
• keel-,  neus-  en oorarts
  

Waarom wordt er tussen de volgende woorden 'ochtend- en avondspits' een weglatingsstreepje gebruikt denk je?

Waarom wordt er tussen de woorden 'oude en jonge kaas' geen weglatingsstreepje gebruikt?

3. Samentrekking

Het weglatingsstreepje (-) gebruik je als:

je een deel van een woord weglaat.

Voorbeelden:

• Invoer en uitvoer 
• --> in- en uitvoer

• Binnenbanden en buitenbanden
•  --> binnen- en buitenbanden

Wat is de samentrekking van:
bruidsboeketten, bruidsjurken, bruidskapsels en bruidsboeketten?

1. bruidsjurken, -kapsels en bruidsboeketten
2. bruidsjurken, -kapsels en -boeketten
3. -jurken, -kapsels, en -boeketten

Wat is de samentrekking van: voordelen en nadelen?

1. voor- en -delen
2. voordelen -nadelen
3. voor en nadeel
4. voor- en nadelen

Wat is de samentrekking van: kippenhouders en kippenfokkers?

1. kippenhouders en -fokkers
2. kippenhouders en fokkers
3. kippen- en -fokkers

3. Samentrekking

Soms kun je makkelijk 1 woord weghalen binnen de woordgroep en de woordgroep blijft dan correct. Dit is dan ook een samentrekking, maar dan niet binnen een woord, maar in een woordgroepje.

Voorbeelden:

• oude boeken en nieuwe boeken --> oude en nieuwe boeken

• in goede tijden en slechte tijden --> in goede en slechte tijden

• oude kaas en jonge kaas --> oude en jonge kaas

Duimpje omhoog of omlaag?

Als het duidelijk is, steek dan jouw duim omhoog.

Is het nog onduidelijk? Steek dan jouw duim omlaag!

3,2,1.....!

0

3. Aan de slag!

Vul de antwoorden in op slides 19 t/m 20.

Bliksembeurt!

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

chocoladetaart of chocoladepudding

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

hoofdletters en kleine letters

4. Aan de slag: check-in-duo's!

• Wat? Maak slides 22 t/m 33. Doe dit eerst voor jezelf.

• Controleer daarna met de klasgenoot naast je welke antwoorden jullie hebben gegeven. Als je verschillende antwoorden hebt, leg je elkaar om beurten uit hoe je aan je antwoord gekomen bent en/of waar je je antwoord gevonden hebt. Er kan maar een antwoord goed zijn. Kom je er samen niet uit, dan steek je een vinger op en komt de docent jullie helpen.
  

• Hoe? Op jouw laptop in LessonUp (les 9 Dorpskrant).
  

• Hulp? Van elkaar.

• Al klaar? Werk verder aan jullie krant.
  

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

zestienjarigen tot achttienjarigen

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

bouwplannen en bouwprojecten

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

herfstvakantie, kerstvakantie en zomervakantie

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

olijfolie en zonnebloemolie

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

theekopje en koffiekopje

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

oude schoenen en nieuwe schoenen

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

zondagen en feestdagen

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

dinsdagmorgen en woensdagmorgen

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

oude mensen en jonge mensen

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

kattenvoer en hondenvoer

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.
grote projecten en kleine projecten

Schrijf het woord korter op. Gebruik een weglatingsstreepje als dat kan.

mooie jongens en mooie meisjes

Aan de slag!

Wat? Pak jullie opdrachtenboekje van de Dorpskrant erbij. Noteer 4 samentrekkingen die jullie gaan verwerken in de krant.

Klaar? Verder werken aan de titel en rubrieken. 

Moet aan het einde van de les af zijn (schrijven).

5. Afsluiting

Wat heb jij deze les geleerd?

- Bedankt -

Veel succes met het schrijven!