H2 stoffen

• Natuur en techniek
• MBO
• Studiejaar 2

H2 Stoffen 

Opdracht: Heb ik iets van je aan?

Maak een tweetal.

Beschrijf zo nauwkeurig en objectief mogelijk wat je ziet bij de ander. Wat neem je waar? (blijf respectvol!)

Wissel.

Delen met de groep.

Aanvullen?

Wat hebben we zojuist besproken?

planning

Hoofdstuk 2 stoffen: meerdere weken

Hoofdstuk 3 magneten

Hoofdstuk 6 geluid

In de 2e periode 

Hoofdstuk 4 statische elektriciteit

Hoofdstuk 5 stromende elektriciteit

lesplanning

voorkennis ophalen/ terugblik vorige week

fasen en faseovergangen

zuivere stoffen en mengsels

molecuulmodel

cohesie en adhesie

Noem minimaal 3 stofeigenschappen bij de volgende stof:

volgende dia

Noem minimaal 3 stofeigenschappen
bij de volgende stof:

Welke stofeigenschap maakt benzine geschikt voor het gebruik van automotoren

1. Kleur
2. Geur
3. Smaak
4. Brandbaarheid

Een fietsenmaker gebruikt wasbenzine om zijn handen schoon te maken al hij bijvoorbeeld een ketting heeft verwisseld. Waarom is wasbenzine geschikt om er je handen mee schoon te maken?

Caro heeft in haar schuur een fles met mineraalwater, een fles met alcohol en een fles met wasbenzine. Na verloop van tijd zijn de etiketten op de flessen onleesbaar geworden. Bovendien zien de drie flessen er precies hetzelfde uit.
Hoe kan zij erachter komen welke stof in welke fles zit?
En welke stofeigenschap is dat?

Stoffen ordenen

Stoffen kun je herkennen aan stofeigenschappen.

Deze kun je gebruiken om stoffen te onderscheiden.

Stoffen ordenen

• Stoffen kun je herkennen aan stofeigenschappen.
• De stofeigenschappen bepalen waarvoor je de stof gebruikt. 
  
• Dit zijn geen stofeigenschappen:
  - temperatuur
  - volume
  - massa
• Waarom niet?

Gevarensymbolen

Welk gevarensymbool staat er op een tankauto die benzine vervoert? 

Welke gevarensymbolen ben je zelf thuis tegengekomen?

Wanneer is een stof gevaarlijk?

Een stof kan gevaarlijk zijn als er een reactie/ schade is wanneer je :

• aan een stof ruikt
• van een stof drinkt
• er vuur bij komt
• de stof een reactie veroorzaakt in combinatie met huid/ kleding/ andere stoffen

Stoffen en veiligheid 

• inademen
• inslikken
• op de huid/ ogen 
• vuur
• mengen  

gevarensymbolen

Welke eisen worden er aan een verpakking gesteld van een bijtende stof of licht ontvlambare stof, denk je?

Stoffen en veiligheid

Op etiketten staat een gevarensymbool

Eisen aan de verpakking

Vaak zijn er naast gevarensymbolen op de verpakking/ etiket ook nog andere maatregelingen genomen, zodat kinderen en kwetsbare mensen niet makkelijk bij de stof kunnen komen, zoals kind veilige doppen.

Waaraan zou je ook nog meer kunnen denken?

Hoe is dit op je stage geregeld? En bij je thuis?

fasen van stoffen

stoffen kunnen in 3 verschillende vormen voorkomen.

vast

vloeibaar 

gas

 fase overgangen van stoffen

Zuivere stoffen en mengsels

Stoffen die bestaan uit 1 soort moleculen, noemen we een zuivere stof.

Onzuivere stoffen bevatten dus verschillende soorten moleculen. Dit noemen we ook wel een mengsel.

Er zijn maar enkele stoffen die zuiver zijn in de natuur, vrijwel de meeste stoffen zijn mengsels. 

Zuivere stoffen

Mengsels

• De meeste stoffen die je thuis tegenkomt, zijn mengsels.
• Een mengsel bestaat uit meerdere stoffen.

Soorten mengsels

• Bijna alles is een mengsel
• Lucht, thee, koffie, limonade, sausjes, snoep

• Oplossingen
• Emulsies
• Suspensies

Soorten mengsels

Oplossing 

Een helder mengsel, je kunt er doorheen kijken

Emulsie 

Een troebel mengsel van water en olie

Emulgator 

Een extra stof die er voor zorgt dat een emulsie mengt. 

Suspensie

Een troebel mengsel van een vaste stof in een vloeistof. Ontmengt wanneer de vaste deeltjes bezinken (naar de bodem zakken).

Soorten mengsels

Heterogeen mengsel

Het mengsel bestaat uit stoffen in verschillende fasen (vast, vloeibaar of gas)

Homogeen mengsel

Het mengsel bestaat uit stoffen in dezelfde fase 

nog meer soorten mengsels

• nevel (mist); vloeistof fijn verdeeld in een gas = heterogeen mengsel
• rook; vaste stof fijn verdeeld in een gas = heterogeen mengsel
• schuim; gasbellen in een vloeistof of vaste stof = kan homogeen of heterogeen mengsel zijn
• legering; metaal gemengd met een ander metaal = homogeen mengsel

Zuivere stoffen

Molecuulmodel

• Moleculen kunnen zijn opgebouwd uit atomen (kleinste deeltjes).
• Stoffen zijn opgebouwd uit moleculen.
• Iedere stof heeft zijn eigen soort moleculen.
• Alle moleculen van een stof zijn gelijk.
• Moleculen bewegen altijd.
• Hoe hoger de temperatuur hoe snelle moleculen bewegen.
  
• Moleculen trekken elkaar aan.
  

Cohesie (aantrekkingskracht)

Cohesie = moleculen van dezelfde stof trekken elkaar aan. 

Voorbeeld: de waterdruppels trekken elkaar aan. 

De cohesie van een vaste stof is groter dan die van een vloeistof.

Cohesie / adhesie

• Cohesie
  

Moleculen van dezelfde stof trekken elkaar aan

• Adhesie
  

Moleculen van verschillende stoffen trekken elkaar aan

Wat is een Vanderwaalsbinding?

• Binding tussen moleculen.
  
• Dit is de aantrekkingskracht tussen moleculen.
  
• Hoe groter het molecuul, des te sterker de vanderwaalsbinding.
• Welk molecuul is hiernaast afgebeeld?
• Welke atomen ken je uit de tekening?
• Leg uit waarom de binding sterker is dan bij water.

Capillaire werking

Capillaire werking

• Waterdruppels gaan via een combinatie van adhesie en cohesie krachten automatisch naar boven.
• Dit proces noemen we capillaire werking
• Je komt dit o.a. tegen bij houtvaten in planten 

 fase overgangen van stoffen

Zuivere stoffen

Alleen zuivere stoffen hebben een kookPUNT en smeltPUNT

Mengsel

Stoltraject

Mengsel

bij een mengsel heb je een: smelttraject, stoltraject of kooktraject

Mengsel

Stoltraject

Mengsel

Een stoltraject is het tegenover- gestelde van een smelt- traject. 

Bij een stoltraject komt warmte vrij (in de omgeving)

Vul de faseovergangen in:

1.  smelten
2.  stollen 
3.  verdampen
4.  condenseren
5.  rijpen
6.  vervluchtigen (sublimeren)

Exit opdracht