4.3 en 4.4 Politieke stromingen en sociale wetgeving in Nederland rond 1900

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Politieke stromingen en sociale wetgeving in Nederland rond 1900

Hoofdstuk 4 voor 2Aa

Leerdoel

Aan het einde van de les kun je verschillende politieke stromingen rond 1900 in Nederland uitleggen en voorbeelden van sociale wetgeving noemen.

Introduceer het leerdoel van de les en leg uit wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Politieke stromingen rond 1900

Liberalisme, socialisme, maar ook confessionalisme en feminisme waren belangrijke politieke stromingen rond 1900.

Dit hoofdstuk bespreekt de conservatieven, liberalen en twee soorten socialisten.

Leg kort uit wat deze politieke stromingen inhouden. Geef voorbeelden van politieke partijen die bij deze stromingen hoorden.

Koning Willem I

1813-1840

Koning Willem II 

1840-1848

• Conservatieven, zoals de koning

Conservatieven

Willen maar weinig veranderen of in laag tempo-> autoritaire / absolute macht van de koning

Zijn tegen de Franse Revolutie en haar ideeën.

Aanhang: adel en patriciërs

1840-1848: 

Koning Willem II

• Conservatief: geen ruimte voor veranderingen

• Moet niets weten van democratie

Koning Willem II

Willem II regeerde in feite alleen.

Koning Willem II wilde helemaal geen veranderingen.

Grondwetswijzigingen werden door hem altijd afgewezen.

2. Liberalen rond 1844-1848

Conservatieve Liberalen: Tegen uitbreiding van overheidstaken.

Census kiesrecht

liberalen >< conservatieven

Conservatieven

• adel
• behoudingsgezind

Liberalen

• rijke en goed opgeleide mensen
• oneerlijk: belastingen, geen inspraak
• meebeslissen !
• Rudolf Thorbecke was een voorman van de liberalen in het parlement.

1844

Liberalisme

• Liberalen streefden naar individuele vrijheid en een beperkte overheid. Dat betekent dat de overheid wel zorgt voor onderwijs, wegen en bescherming (leger) maar geen zorg draagt voor de armen in de samenleving.
• Dit is Thorbecke trouwens

Beschrijf het liberalisme en leg uit welke maatregelen zij voorstelden. Geef voorbeelden van bekende liberalen en hun ideeën.

Nachtje slapen

In 1848 veranderde koning Willem II in 1 nacht van conservatief in liberaal.

Koning Willem II was bang voor een revolutie.

Socialisme

• Socialisten wilden gelijkheid en solidariteit tussen mensen. Bekende socialisten waren Domela Nieuwenhuis en Troelstra.
• Soorten socialisten:
• de sociaaldemocraten, zij wilden via het parlement de samenleving veranderen. Sociale wetgeving moest de samenleving 'gelijker' maken.
• De communisten: zij wilden via REVOLUTIE de samenleving gelijker maken, zoals Troelstra in 1918.

Beschrijf het socialisme en leg uit welke maatregelen zij voorstelden. Geef voorbeelden van bekende socialisten en hun ideeën.

Confessionalisme

• Confessionelen wilden de samenleving baseren op christelijke waarden. 
• Bekende confessioneel was Abraham Kuyper. 
• Hij wilde dat de samenleving de veranderingen van de Franse Revolutie terug zou draaien. God maakte de samenleving ongelijk, dat mag de mens niet vernietigen.

Beschrijf het confessionalisme en leg uit welke maatregelen zij voorstelden. Geef voorbeelden van bekende confessionelen en hun ideeën.

Feminisme

Feministen streefden naar gelijke rechten voor mannen en vrouwen. Bekende feministen waren Aletta Jacobs en Wilhelmina Drucker.

Algemeen kiesrecht moest ook voor vrouwen zijn!

Beschrijf het feminisme en leg uit welke maatregelen zij voorstelden. Geef voorbeelden van bekende feministen en hun ideeën.

Sociale wetgeving

• In het begin van de 20e eeuw werden verschillende sociale wetten ingevoerd, zoals de Kinderwetje van de liberaal Van Houten en de Arbeidswet  van anti- revolutionair Talma.
• Kinderwetje: kinderen onder 12 jaar mochten niet meer in fabrieken werken. Wel op het platteland (helpen met de oogst, daar komt de 'grote vakantie' van.
• Arbeidswet: Deze wet beschermt jeugdige personen/ vrouwen tegen de gevaren van arbeid.

Leg uit wat sociale wetgeving is en waarom het werd ingevoerd. Geef voorbeelden van belangrijke sociale wetten en hun doelstellingen.

Samenvatting

Je weet nu welke verschillende politieke stromingen rond 1900 in Nederland waren en een voorbeeld van een sociale wet noemen.

Vat de belangrijkste punten van de les samen en herhaal het leerdoel. Vraag of er nog vragen zijn.

opdrachtje

De klas wordt in drie groepen verdeeld. Iedere groep beschrijft hun politieke doelen, waarom ik op jullie zou moeten stemmen en waarom ik vooral niet op de andere groepen moet stemmen!

Wie?

Groepje 1: Conservatieven

Bram, Feline, Jasper, Keren, Mark, Robin, Tara

Groepje 2: Liberalen

Eelco, Hannah, Joas, Kylian, Merle, Noa D, Ruby, Tristan

Groepje 3: Socialisten

Faber, Ilse, Julian, Lynette, Mirthe, Noa K, Steven, Myra

Hoe?

Ieder groepje zoekt op internet naar informatie over hoe hun ideeen tot stand gebracht kunnen worden (of zo kunnen blijven). Hier hebben jullie tien minuten voor.

Hierna presenteren jullie in 2 minuten jullie standpunten aan mij en aan elkaar.

Als laatste houden we een discussie aan de hand van een stelling. Dit duurt 5 minuten.

Huiswerk maandag 5 juni, 4e uur

Maak opdracht 15 op blz. 25

Maak opdracht 15 op blz. 32

Maak opdracht 6 op blz. 37

Maak opdracht 15 op blz. 46

	Waar werd textiel gemaakt?	Wie maakten het?
Vroege middeleeuwen	Domein	Horigen
Late middeleeuwen	Stad	Gildeleden
circa 1700	Huisnijverheid	Boeren
Circa 1780	Fabriek met watermolen	Arbeiders
Circa 1800	Fabriek met stoommachine	Arbeiders

Opdracht 15a, blz. 25 (paragraaf 4.1)

15b

b In één van de vijf perioden bij vraag a maakten de mensen vooral kleding voor zichzelf. Welke periode was dat? Leg ook uit hoe dat kwam.

 

In de vroege middeleeuwen. Er was toen bijna geen handel. Daardoor konden mensen hun kleren niet op de markt kopen en moesten ze die wel zelf maken. (De mensen uit die tijd woonden niet in steden, maar op het platteland, onder de bescherming van een heer. Als ze zelf geen grond hadden, moesten ze als horigen voor hun heer werken. Ze woonden op een domein, het grondgebied waar de heer de baas was.)

opdracht 15, blz. 32 ( par. 4.2)

Zet de gebeurtenissen in de goede tijdsvolgorde, van vroeger naar later.

1. De gilden in de steden krijgen last van concurrentie door de huisnijverheid.

2. Uitvinders gaan machines bedenken om sneller textiel te kunnen maken.

3. In Groot-Brittannië wordt de eerste fabriek met een stoommachine gebouwd.

4. De Britse stad Manchester begint razendsnel te groeien.

5. Het wordt voor mensen in de hogere klassen steeds gewoner om elkaar op te bellen.

Voor opdracht 6....

Naar de online methode 

Stelling 

Bedenk voor jezelf een argument voor en een argument tegen deze stelling:

De Nederlandse samenleving is door de Industriële Revolutie en de daaruit volgende politieke stromingen flink verbeterd.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Allemaal naar het stemlokaal

1. Elisabeth Koeten- Ooms

2. Wie mag er wanneer stemmen?

Je krijgt een rol en een stapel stembiljetten. Hoe vaak mag jij in jouw rol gaan stemmen?