Hoofdstuk 5 - Diëten en voedingspatronen

• Zorg en Welzijn
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 5

Diëten en voedingspatronen

5.1 Inleiding

In de zorg krijg je te maken met mensen die een dieet volgen.

Dieet = een voedingspatroon dat afwijkt van normale voeding.

Kan verschillende redenen hebben:

• afvallen, gezondheid (diabetes, eetstoornissen, kanker, coeliakie/voedselallergieën/intoleranties)

Diëtiste = de persoon die mensen hierbij begeleid.

5.2 Doelstellingen

Aan het einde van dit hoofdstuk weet je meer over:

verschillende diëten;

voedselallergie en voedselintolerantie;

eetstoornissen;

obesitas;

advies geven over een gezond eetpatroon.

5.4 Soorten diëten

Bij een dieet wijkt de voeding af van de normale voeding. Een dieet is een voorgeschreven voedingswijzer.

Er zijn verschillende soorten diëten:

1. Voedingsstofbeperkte diëten

2. Voedingsstofvrije diëten

3. Voedingsstof verrijkte diëten

1. Voedingsstofbeperkt dieet

Een voedingsstofbeperkt dieet betekent dat er minder van een bepaalde voedingsstof in het eten zit.

Voorbeelden:

• Natriumbeperkt dieet (zoutarm, bij hoge bloeddruk/hart- of nier problemen)
• Lactosebeperkt dieet (lactose-intolerantie, beperking van melkproducten)
• Energiebeperkt dieet (minder calorieën, afvallen)

2. Voedingsstofvrij dieet

Bij een voedingsstofvrij dieet komen bepaalde voedingsstoffen helemaal niet voor.

Voorbeelden:

• Koemelkvrij dieet (Baby's met koemelkallergie)
• Allergeenvrij dieet (Voedingsmiddelen zonder
• voedingstoffen met allergenen, zoals gluten, pinda's, noten, ei, melk)

3. Voedingsstof verrijkte diëten

Voedingsstof verrijkte diëten bevatten meer van een bepaalde voedingstof dan normaal het geval is.

Voorbeeld:

Energie- en eiwit verrijkt dieet 

(meer calorieën en eiwitten dan normaal)

Voor wie? 

• ondergewicht/willen aankomen, langdurig ziek/operatie.

Eiwitten

Waarom belangrijke voedingsstof bij herstel?

• Eiwitten zorgen voor de opbouw van lichaamscellen, spieren, organen en zorgen ervoor dat wonden genezen.

Zelfstandig aan de slag

Maak opdracht 5.01 (blz 101) t/m 5.07 (blz 106) + begrippen blz 120 t/m voedselintolerantie.

5.5 Voedselallergie

Bij een voedselallergie reageert je afweersysteem op één of meerdere eiwitten in het voedingsmiddel. 

Deze eiwitten worden ook wel allergenen genoemd.

Opdracht 5.08 EpiPen (blz 108)

5.08 Beschrijf de stappen die je neemt om de EpiPen te gebruiken.

5.5 Voedselintolerantie

Bij een voedselintolerantie speelt het afweersysteem geen rol. Het lichaam reageert op bepaalde bestanddelen van het voedingsmiddel.

Deze worden niet verteerd of opgenomen door het lichaam

5.6 Eetstoornissen

Als eten je leven gaat beheersen en je nergens anders meer aan denkt, en als je je daarmee niet gelukkig voelt, dan kan er sprake van een eetstoornis zijn.

5.10

https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/10/05/sociale-media-eetstoornis/

https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/10/05/sociale-media-eetstoornis/

5.10 Wat heeft ervoor gezorgd dat Yana een eetstoornis ontwikkelde?

5.6 Anorexia            

Anorexia is een 

eetstoornis waarbij 

iemand extreem 

weinig eet uit angst 

om aan te komen. 

Risicofactoren anorexia

Biologische risicofactoren:

• Kans is groter als er in de familie eetstoornissen voorkomen

Psychische risicofactoren:

• Perfectionisme en prestatiegerichtheid, weinig zelfvertrouwen, negatief zelfbeeld

Omgevingsfactoren

• invloed social media, Negatieve ervaringen (mishandeling, misbruik, verwaarlozing)

5.6 Boulimia

Mensen met boulimia wisselen niet-eten af met oncontroleerbare eetbuien, gevolgd door braken of overmatig gebruik van bijvoorbeeld laxeermiddelen.

5.7 Obesitas

Obesitas wordt ook wel zwaarlijvigheid genoemd. 

Het houdt in dat je ernstig overgewicht hebt.

BMI is hoger dan 30.

De BMI is een verhoudingsgetal dat een indicatie geeft of je lichaam te zwaar is.

BMI

Opdracht 5.18 overgewicht (blz 117)

Wat is de reden waarom dit meisje overgewicht heeft?

5.8 Advies geven*

• Kies voedingsmiddelen die weinig vet bevatten.
  
• Kies voedzame producten.
• Gebruik zo min mogelijk toegevoegde suikers.
• Let op de juiste kooktechniek.
• Schep kleine hoeveelheden op.
• Sla geen maaltijden over.

Zelfstandig aan de slag

Maakt opdracht 

5.08 blz 107 t/m 5.22 (overige begrippen) blz 121.

www.vrt.be