*Begrijpend lezen H4, vwo 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Begrijpend lezen H4

Tekstverbanden en signaalwoorden

Lesdoelen

Na deze lessenserie kun je: 

- tekstverbanden herkennen aan de hand van signaalwoorden.

- chronologische, opsommende, tegenstellende en toelichtende verbanden herkennen in een tekst.

Waarom zou een schrijver gebruik maken van verbanden en signaalwoorden binnen een tekst?

Gebruik signaalwoorden en verbanden

Als je tekstverband aanbrengt, zorg je voor samenhang in een tekst. Voor logica in de volgorde van de ene zin naar de andere en de ene alinea naar de andere. Zo begrijpen lezers sneller waar de tekst over gaat. Je brengt het verband dus aan tussen zinnen en tussen alinea’s. Meestal worden de verbanden aangegeven door signaalwoorden. 

Jan gaat binnenkort werken. Hij is klaar met zijn studie. Hij vond het studentenleven mooi. Er breekt een tijd aan van minder lol en meer structuur. De ex-student zal zijn studievrienden minder zien. We zullen hem niet zo vaak in de kroeg aantreffen. Er gaat veel veranderen in zijn leven.

Jan gaat binnenkort werken want hij is klaar met zijn studie. Hij vond het studentenleven mooi, maar nu breekt een tijd aan van minder lol en meer structuur. Ook zal de ex-student zijn studievrienden minder zien. We zullen hem vast niet meer zo vaak in de kroeg aantreffen. Kortom, er gaat veel veranderen in zijn leven.

Populairste sport in de VS

Honkbal is voor Amerika volkssport nummer één. 

Het is een typisch Amerikaanse uitvinding. Het spel is geïnspireerd op slagsporten. Het Engelse cricket is een slagsport. De spelregels werden in 1845 bedacht door de Amerikaan Alexander Cartwright. Hij speelde het spel met collega's van de vrijwillige brandweer. De sport werd een rage. De eerste officiële wedstrijd werd gespeeld. 

Populairste sport in de VS

Honkbal is voor Amerika volkssport nummer één. 

Dat komt doordat het een typisch Amerikaanse uitvinding is. Het spel is geïnspireerd op slagsporten, zoals het Engelse cricket. De spelregels werden in 1845 bedacht door de Amerikaan Alexander Cartwright. Hij speelde het spel met collega's van de vrijwillige brandweer, maar al snel werd de sport een rage.  Een jaar na de uitvinding werd de eerste officiële wedstrijd gespeeld. 

Snorkelen is mijn favoriete hobby, daarnaast houd ik van lezen.

1. chronologisch tekstverband
2. opsommend tekstverband
3. tegenstellend tekstverband
4. toelichtend tekstverband

Snorkelen is mijn favoriete hobby, daarnaast houd ik van lezen.
Aan welk signaalwoord herken je het opsommende verband?

In het weekend heb ik een baantje, maar door de week heb ik daarvoor geen tijd.

1. chronologisch tekstverband
2. opsommend tekstverband
3. tegenstellend tekstverband
4. toelichtend tekstverband

In het weekend heb ik een baantje, maar door de week heb ik daarvoor geen tijd.
Aan welk signaalwoord herken je het tegenstellende verband?

We begonnen met een handjevol mensen. Daarna meldden zich een aantal vrijwilligers.

1. chronologisch tekstverband
2. opsommend tekstverband
3. tegenstellend tekstverband
4. toelichtend tekstverband

We begonnen met een handjevol mensen. Daarna meldden zich een aantal vrijwilligers.
Aan welk signaalwoord herken je het chronologische verband?

De voetbalcompetitie is in jaren niet zo spannend geweest. Het is dit jaar bijvoorbeeld vaak voorgekomen dat een middenmoter bij een topclub punten kon weghalen.

1. chronologisch tekstverband
2. opsommend tekstverband
3. tegenstellend tekstverband
4. toelichtend tekstverband

De voetbalcompetitie is in jaren niet zo spannend geweest. Het is dit jaar bijvoorbeeld vaak voorgekomen dat een middenmoter bij een topclub punten kon weghalen.
Aan welk signaalwoord herken je het toelichtend verband?

Chronologisch verband

Een chronologisch verband beschrijft de gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde. 

Bijbehorende signaalwoorden: 

vroeger - later - nu - eerst - daarna - vervolgens - nadat - terwijl - dadelijk - intussen - binnenkort 

Jaartallen en data

Opsommend verband

In een opsommend verband worden zaken achter elkaar opgenoemd.

Bijbehorende signaalwoorden: 

ten eerste - ten tweede - om te beginnen - bovendien - ook (nog) - verder - tenslotte - en - niet alleen...(maar) ook

liggende streepjes - puntjes en getallen

Tegenstellend verband

In een tegenstellend verband worden tegenovergestelde zaken genoemd.

Bijbehorende signaalwoorden:

maar - tegenover - daarentegen - toch - echter - hoewel - ofschoon - ondanks dat - aan de ene kant...aan de andere kant

Toelichtend verband

In een toelichtend verband wordt extra informatie gegeven bij een onderwerp, vaak in de vorm van een voorbeeld. 

Bijbehorende signaalwoorden: 

bijvoorbeeld - zo - als - zoals - denk nou - neem nou 

Bij welk tekstverband hoort het signaalwoord ECHTER?

1. chronologisch tekstverband
2. opsommend tekstverband
3. tegenstellend tekstverband
4. toelichtend tekstverband

Bij welk tekstverband hoort het signaalwoord BINNENKORT?

1. chronologisch tekstverband
2. opsommend tekstverband
3. tegenstellend tekstverband
4. toelichtend tekstverband

Bij welk tekstverband hoort het signaalwoord ZOALS?

1. chronologisch tekstverband
2. opsommend tekstverband
3. tegenstellend tekstverband
4. toelichtend tekstverband

Bij welk tekstverband hoort het signaalwoord BOVENDIEN?

1. chronologisch tekstverband
2. opsommend tekstverband
3. tegenstellend tekstverband
4. toelichtend tekstverband

Opdracht 

Blz. 102 - 107

 Maak opdracht 1, 2, 4 en 5