B5 gezonde voeding

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 2

B5 gezonde voeding

herhaling: je lichaam heeft voedingsstoffen nodig om goed te werken. Noem deze 4 taken

herhaling: welke 6 voedingsstoffen zijn er?

herhaling: welke voedingsstoffen zijn bouwstoffen?

herhaling: Functie van emulgeren

1. bacteriën doden
2. vetdruppels kleiner maken
3. verteren van voedingsstoffen
4. voedingsstoffen opnemen in het bloed

leerdoelen:

- Je kunt met de schijf van vijf adviezen voor een gezonde voeding geven. 

- Je weet wat een gezond gewicht is en welke keuzen daaraan kunnen bijdragen.

- Je kunt mogelijke oorzaken en gevolgen van eetstoornissen noemen en enkele voorbeelden geven. 

schijf van vijf

De schijf van vijf geeft advies over gezonde voeding:

De schijf van 5 heeft 5 vakken

- groen: vooral vitamines

- geel: vooral vetten

- roze: vooral eiwitten

oranje: vooral koolhydraten

blauw: vooral water 

adviezen voor gezonde voeding

1. Eet veel groente en fruit. (groene vak).

2. Gebruik zachte en vloeibare vetten (geel)

3. Eet meer plantaardig en minder vlees (roze)

4. Eet vooral volkoren (oranje)

5. Drink dranken zonder suiker (blauw)

Schijf van vijf

Is gedroogd fruit gezond of ongezond?

1. Gezond
2. Ongezond

Is een broodje gezond gezond of ongezond?

1. Gezond
2. Ongezond

Is cruesli gezond of ongezond?

1. Gezond
2. Ongezond

Is dit vruchtensap gezond of ongezond?

1. Gezond
2. Ongezond

Zijn champignons gezond of ongezond?

1. Gezond
2. Ongezond

Is deze boter gezond of ongezond?

1. Gezond
2. Ongezond

Is pasta gezond?

1. Ja
2. Nee

Is Parmezaanse kaas gezond?

1. Gezond
2. Ongezond

Energie

Bijna alle voedingsmiddelen bevatten energie.

Een                               bevat meer energie dan een 

De hoeveelheid energie wordt aangegeven in de kCal 

1 kcal = 4 kj (kilojoule)

Hoeveelheid energie

Hoeveel energie je per dag nodig hebt, verschilt van persoon tot persoon.

- of je een man of een vrouw bent.

- of je in de groei bent.

- lichaamsgrootte

- hoeveel je beweegt. 

Hoeveelheid energie 

Inspanning kost
natuurlijk energie.

Meer inspanning, 
meer calorieën.

Gewicht 

Wat je eet heeft invloed op je gewicht. Je gewicht blijft gelijk als je evenveel energie verbruikt als je opneemt. 

Gewicht heeft ook te maken met erfelijke eigenschappen.

- De een heeft een zwaardere bouw dan de ander.

- De stofwisseling kan verschillen,

- De dikte van je onderhuidse vetlaag verschilt van mens tot mens. 

overgewicht en obesitas 

Bij obesitas heb je ernstig overgewicht. Er is dan teveel vet opgeslagen in je lichaam. 

Hierdoor kunnen allerlei ziektes en ongemakken ontstaan. 

ondergewicht

Een te laag lichaamsgewicht noem je ondergewicht. Dit is ook niet gezond. Er kunnen tekorten aan voedingsstoffen ontstaan Je wordt dan sneller ziek, meer kans op botbreuken.

Ondervoeding is als iemand te weinig of te weinig voedingsstoffen binnen krijgt. Dit kan zijn dat er te weinig voedsel binnen komt of omdat er te kort is aan voedingsstoffen (je eet alleen patat en pizza)

ondervoeding komt voor bij?

1. mensen met ondergewicht
2. mensen met een normaal gewicht
3. mensen met overgewicht
4. alle bovenstaande

Wat is ondervoeding?

1. Er is niet genoeg voedsel beschikbaar
2. Er is te veel voedsel beschikbaar in de regio
3. In het beschikbare voedsel zitten niet genoeg voedingsstoffen
4. Op grote schaal heerst voedselschaarste

Welk woord hoort bij deze omschrijving?

Een psychische eetstoornis. De stoornis gaat vaak gepaard met hevige eetbuien

1. obestitas
2. anorexia
3. boulimia
4. diabetes

Deze kat heeft overgewicht.

1. waar
2. niet waar

Hoe ontstaat overgewicht?

1. Door een laag energieverbruik
2. Door een te hoog energieverbruik
3. Door een goede energiebalans
4. Door een verstoorde energiebalans

Afvallen en aankomen

Als je overgewicht of ondergewicht hebt, kun je proberen je gewicht naar een gezonde waarde te brengen. 

Heb je overgewicht?
-> dan ben je te zwaar.

Sommige mensen met overgewicht proberen af te vallen door minder

te eten dan de aanbevolen hoeveelheden of ze slaan een maaltijd over. Dat is niet zo’n

goede manier. Hierdoor kun je juist eetbuien krijgen. En als je wilt aankomen, kun je

beter niet veel te veel of ongezond voedsel gaan eten. In tabel 3 staan gezonde manieren

om aan je gewicht te werken.

Eetstoornissen

Eetstoornissen

• Anorexia nervosa
• Boulimia nervosa
• Eetbuistoornis (binge eating disorder)

Hulp

De oorzaak van een eetstoornis is vaak psychisch.

Een eetstoornis kun je niet in je eentje oplossen, omdat het over meer gaat dan alleen eten. Hoe langer iemand lijdt aan een eetstoornis, hoe moeilijker deze te behandelen is. Het is daarom belangrijk dat iemand met een eetstoornis zo snel mogelijk hulp zoekt / krijgt. (zie link)

Enkele oorzaken van eetstoornissen zijn:

• beïnvloed worden door je cultuur of de media

• nare gebeurtenissen in je leven

• een gevoel van controle willen hebben

• faalangst of perfectionisme

• ontevreden zijn over jezelf of je uiterlijk

Eetstoornissen

• Mensen met anorexia nervosa eten te weinig, omdat ze denken dat ze te dik zijn.
  

• Mensen met boulimia nervosa hebben last van vreetbuien en zorgen dat hun lichaam het eten weer kwijtraakt.
  

Eetstoornissen hebben ernstige gevolgen voor je gezondheid!

Anorexia nervosa

Heeft honger, maar eet heel weinig

Kenmerken:

Angst om dik te worden 

Negatief zelfbeeld

Perfectionist

Feiten Anorexia Nervosa

• Van alle psychische stoornissen is anorexia de dodelijkste.
• 6-10% overleeft anorexia niet.
• 5.600 patienten in Nederland.
• 95% van de patienten is meisje.
• Elk jaar komen daar 1.300 meisjes bij.
• 45% herstelt volledig, 30% gedeeltelijk, 25% niet.

Boulimia nervosa

Periode van eetaanvallen

Kenmerken:

Braken

Gebruik van laxeermiddelen

Menstruatiestoornissen

Binge eating disorder (BED)

Eetbuistoornis

• De patient braakt niet
• Gebruikt geen laxeermiddelen.
• Vaak overgewicht.

Anorexia

exit ticket: Wat levert het groene vak in de schijf van vijf?

Welke factoren hebben invloed op je energiebehoefte?