6.1: bloed

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Welkom klas 4

Ben jij klaar voor deze les?

- werkboek + schrift..

- kauwgom/snoep in de prullenbak...

- Tas op de grond!

6.1 bloed

Planning:

Thema 6: Transport

- 6.1: Bloed

- 6.2: Bloedsomloop

- 6.3: Het hart

- 6.4: De bloedvaten

- 6.5: Hart- en vaatziekten

- 6.6: Weefselvloeistof en lympfe 

Planning:

Leerdoelen basisstof 1; bloed

- Wat weet je allemaal al van         bloed?

- Uitleg + aantekeningen

- Aan de slag

- Afronden

Leerdoelen:

- Ik kan uitleggen uit welke bestandsdelen het bloed bestaat.

- Ik kan uitleggen wat de taak van de verschillende         bestandsdelen zijn.

Planning:

Leerdoelen basisstof 1; bloed

Wat weet je allemaal al van bloed?

Keuze:

Of luister naar de uitleg   

OF ga aan de slag. 

(lees blz. 86 t/m 91 en maak opdracht 1 t/m 8)

Aan de slag

Afronden

bloed

Bloed is onmisbaar!

Ons lichaam bestaat uit 5 a 6 liter bloed.

functie: zuurstof, voedingsstoffen en afvalstoffen vervoeren door het lichaam

Bloed

55% bloedplasma

45% vaste bestanddelen

(bloedcellen en 

bloedplaatjes) 

Bloedcellen en 

bloedplaatjes

 94,2% Rode bloedcellen

0,1% Witte bloedcellen

5,7% Bloedplaatjes

Bloedplasma

91% water

7% (plasma) eiwitten

2% opgeloste stoffen in water 

(zuurstof, zouten, voedingsstoffen, 

koolstofdioxide, afvalstoffen, hormonen)

Rode bloedcellen

Bevatten hemoglobine voor het vervoer van zuurstof en koolstofdioxide (CO₂).

Hebben geen celkern.

Witte bloedcellen

Hebben een celkern.

Hebben geen vaste vorm (kunnen tussen cellen door kruipen).

Maken ziekteverwekkers onschadelijk. 

Witte bloedcellen

• Verschillende typen witte bloedcellen met ieder een eigen taak in de afweer (BS5).
• Bij een ontsteking zorgen witte bloedcellen ervoor dat een bacterie wordt opgeruimd door deze in te sluiten.
• Pus/ etter is dode witte bloedcellen met dode bacteriën en vocht.

Bloedplaatjes

Zijn geen cellen maar delen van kapotte cellen (dus ook geen celkern)

Zijn betrokken bij de bloedstolling

Plasma-eiwitten (in bloedplasma)

Bijv. fibrinogeen. 

Dit eiwit is nodig voor de bloedstolling.

Bloedstolling

Fibrinogeen wordt omgezet in fibrinedraden waar bloedplaatjes aan blijven plakken. 

In het netwerk blijven vervolgens ook rode bloedcellen hangen: stolling/ korstvorming

Korstvorming

Een korstje is een mooie afsluiting van een wond. Onder de korst wordt de huid hersteld.

Bloedcellen

Rode bloedcellen:

Vervoeren zuurstof, geven kleur aan je bloed

Witte bloedcellen:

Beschermen je lichaam tegen ziekteverwekkers

Bloedplaatjes:

Zorgen dat het bloed stold om een korstje te maken.

Bloedcellen leven niet lang, daarom worden er in het rode beenmerg steeds nieuwe gemaakt.

D = mergholte: 
Geel beenmerg voor vetopslag

In de kop:
Rood beenmerg
aanmaak bloedcellen

Pijpbeenderen

Beenmerg 

Rood Beenmerg: productie bloedcellen 

Geel beenmerg: opslag

Rood beenmerg

Rood beenmerg

Rood beenmerg

Geel beenmerg

Bloedcellen zijn rode bloedcellen en witte bloedcellen. Waarom horen bloedplaatjes hier niet bij?

1. Omdat ze geen functie hebben
2. omdat ze geen celkern hebben
3. Omdat ze niet in het beenmerg gemaakt worden
4. Omdat het geen cellen zijn

Aan de slag!

Pak je boeken er bij.

Lees b1 door blz. 86 t/m 91.

maak: opdracht 1 t/m 8

Wat doen de rode bloedcellen NIET?

1. ze transporteren kooldioxide
2. ze transporteren zuurstof
3. ze geven het bloed de kleur rood
4. ze zorgen voor het korstje op een wond

Bloed bevat witte bloedcellen, rode bloedcellen en bloedplaatjes.
Welke functie hebben de rode bloedcellen?

1. Afweer
2. Transport van zuurstof
3. Bloedstolling
4. Transport opgeloste stoffen

Waarom gaan rode bloedcellen eerder dood dan witte bloedcellen?

1. Rode bloedcellen zijn veel actiever.
2. Rode bloedcellen hebben geen celkern.
3. Witte bloedcellen gaan dood door bacteriën.
4. Witte bloedcellen zijn groter.

Bloed bevat witte bloedcellen, rode bloedcellen en bloedplaatjes.
Welke functie hebben de rode bloedcellen?

1. Afweer
2. Transport van zuurstof
3. Bloedstolling
4. Transport opgeloste stoffen

Heb je meer Rode bloedcellen, of meer Witte bloedcellen?

1. Meer rode
2. Meer witte

Thuis oefenen

Bloedplasma

Bloedplasma

Rode bloedcellen

Witte bloedcellen

Witte bloedcellen

Bloedplaatjes

Rode bloedcellen

Rode bloedcellen

Witte bloedcellen

Bloedplasma

Bloedplaatjes

Stelling: In je bloed zitten 3 soorten cellen: Rode bloedcellen, Witte bloedcellen, en bloedplaatjes.
Leg uit waarom deze stelling niet klopt.

Hoe heet de stof in rode bloedcellen die zorgt voor de opname van zuurstof?

Welk type bloedcellen kan van vorm veranderen en zo door de wand van een haarvat kruipen?

Op welke 2 manieren kunnen witte bloedcellen ziekteverwekkers bestrijden?

Hoe komt zuurstof in je bloed?

1. In je mondholte
2. Via de luchtpijptakjes
3. Via de zenuwen
4. Via de longblaasjes

Wat kan bloed allemaal vervoeren?

1. Koolstofdioxide
2. Vitamine en mineralen
3. Zuurstof
4. Al het bovenstaande

Bij het stollen van bloed verandert...

1. hemoglobine in hemoglobineen
2. fibrine in fibrinogeen
3. fibrinogeen in fibrine
4. hemoglobine in hemoglobine

Wat doen de bloedplaatjes

1. Helpen bij de bloedstolling
2. Zorgen ervoor dat je bloed zuurstof kan vervoeren
3. Vervoeren bepaalde vetten
4. Bloedplaatjes zijn onnodig

De rode bloedcel is verantwoordelijk voor transport. Wat transporteert de rode bloedcel?

1. Glucose
2. Koolstofdioxide
3. Stikstof
4. Zuurstof

Wat is de functie van de witte bloedcellen?

1. Vervoert zuurstof
2. Functie bij de afweer
3. Helpt bij bloedstolling

Welke twee bestanddelen van bloed heb je nodig om bloed te laten stollen?

1. Witte bloedcellen en hemoglobine
2. Rode bloedcellen en fibrinogeen
3. Bloedplaatjes en fibrinogeen
4. Bloedplasma en hemoglobine

Voor de volgende les heb ik nog vragen over...