2.3 Patronen: de politieke en sociale wereldkaart

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

2.3 Patronen: De politieke en sociale wereldkaart

H2 Wereldbeeld

Noteer 4 mogelijke redenen die kunnen verklaren waarom sommige gebieden dunbevolkt zijn

De bevolkingsdichtheid =...

1. gem. aantal inwoners per vierkante meter
2. gem. aantal inwoners in een stad
3. gem. aantal inwoners per vierkante km
4. De manier waarop de bevolking is verdeeld

In closed autocracies, citizens do not have the right to choose either the chief executive of the government or the legislature through multi-party elections.

In electoral autocracies, citizens have the right to choose the chief executive and the legislature through multi-party elections; but they lack some freedoms, such as the freedoms of association or expression, that make the elections meaningful, free, and fair.

In electoral democracies, citizens have the right to participate in meaningful, free and fair, and multi-party elections.

In liberal democracies, citizens have further individual and minority rights, are equal before the law, and the actions of the executive are constrained by the legislative and the courts.

Lesdoelen

Je leert:

-aan de hand van politieke indicatoren tot een indeling van de wereld komen;

-het democratisch gehalte van een land beoordelen;

-verklaren waarom (groepen) landen samenwerkingsverbanden aangaan;

uitleggen waarom goed onderwijs het ontwikkelingspeil van een land kan bevorderen. 

www.dumpert.nl

Waar gaat deze kwestie over?
Noem 1 begrip. Denk aardrijkskundig.

Soevereine staat

• Mag als enige macht uitoefenen over bevolking en grondgebied
• 2022: 195 staten

Politiek stelsel

Verschillende manieren van besturen:

• Democratie: vrije verkiezingen (Nederland)
• Beperkte democratie: gecontroleerde verkiezingen (Wit-Rusland)??? 
• Dictatuur: autoritair bestuurd (N-Korea)

Met de democratie index meet je het democratisch gehalte.
Hierin zijn de ... opgenomen

1. mensenrechten
2. inkomens
3. belastingswetten
4. emancipatie regels

Een land kan lid worden van de EU als het een democratie is.
Maar wat is een democratie?

1. De koning regeert en maakt de wetten
2. Het kabinet regeert en maakt alle wetten
3. De Tweede Kamer maakt alle wetten en kiezen de regering.
4. Het volk kiest zijn vertegenwoordigers en die besturen het land

In China is er sprake van een democratie.

1. Juist
2. Onjuist

Ontwikkelingen sinds 1990

1. Sinds 1990 neemt aantal democratische landen toe.
2. Het democratisch gehalte in rijke landen is in het algemeen hoger dan in arme landen.
3. Onderwijs kan bijdragen aan het democratisch gehalte van een land.

Bestuurskracht

• Zwakke staten: gezag niet in hele land -> Verschillende etnische en religieuze groeperingen.

• 'Failed states'

Zijn deze kaarten objectief?

fragilestatesindex.org

Machtsverdeling

• Tot 1990: Bipolair
• Welke landen zouden dit zijn geweest?
  

• Nu: ontstaan multipolair machtssysteem
• Wereldwijd?
  
• Regionaal? 

Op zoek naar 'vrienden'

• Grootmachten gaan op zoek naar 'vrienden'
• Regionale samenwerkingsverbanden tussen kleine landen

(ASEAN, EU)

twitter.com

Onderwijs, de motor tot ontwikkeling

• Hoe?
• Slecht onderwijs zorgt voor talentverlies --> terwijl een goed opgeleide bevolking een belangrijke voorwaarde is om op lange termijn tot ontwikkeling te komen.

Conclusie

Hoe staat het met het democratische gehalte van alle soevereine staten?

Wat kan je hier nu over zeggen?

Stoplicht!

Je krijgt een stelling te zien en je moet een kleur omhoog steken als je het er:

• groen voor “Ik ben het ermee eens”

• rood voor “Ik ben het ermee oneens”

Stelling 1

"Jonge democratieën zoals die in Oost-Europese landen tonen aan dat de overgang naar een democratisch bestuur niet noodzakelijk leidt tot een daadwerkelijke toename van vrijheid voor burgers."

Casusvraag: Wat zijn de belangrijkste obstakels voor een jong-democratisch land om te transformeren naar een stabiele democratie?

Stelling 2

"Zwakke staten zoals Somalië of Jemen hebben geen toekomst zonder internationale steun, ondanks de risico’s van bemoeienis."

Casusvraag: Hoe kan internationale samenwerking fragiele staten ondersteunen zonder hun soevereiniteit te ondermijnen?

Stelling 3

"Interne conflicten op basis van etniciteit en religie in fragiele staten zijn een belangrijkere bedreiging voor stabiliteit dan armoede."

Casusvraag: Wat is effectiever in het stabiliseren van fragiele staten: economische ontwikkeling of conflictbemiddeling?

Stelling 4

"Regionale samenwerkingsverbanden zoals de RCEP zijn een bedreiging voor de invloed van traditionele grootmachten zoals de VS en de EU."

Casusvraag: Hoe kunnen de EU en de VS strategisch omgaan met de groeiende macht van samenwerkingsverbanden zoals de RCEP?

Stelling 5

"Onderwijs is de enige duurzame oplossing voor het verminderen van armoede en ongelijkheid wereldwijd."

Casusvraag: Wat moet prioriteit krijgen: het verbeteren van toegang tot onderwijs of het verhogen van de kwaliteit van onderwijs in ontwikkelingslanden?

upgrader.gapminder.org

Geen vrijheid 

Beperkte vrijheid 

Vrije staatsvorm 

Democratie 

Beperkte democratie 

Dictatuur 

Tijdens de Koude oorlog was de wereld vooral ...

1. bipolair
2. multipolair

Voor 1990 had de wereld een bipolaire economie, met 2 grootmachten. Welke grootmacht was er, naast de VS?

1. Rusland
2. China
3. Japan
4. Sovjet-Unie

Aan de slag!

Maken

Opdrachten 1, 3 en 4

Samenvattingsopdracht par 2.3 blz.79