Herhaling woordsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Herhaling

Woordsoortbenoemen

Woordsoortbenoeming

WW	werkwoorden	zijn dingen die je kunt doen
LW	lidwoorden	de / het / een
ZNW	zelfstandig naamwoord	mensen, dieren, planten, dingen én namen! lw voorzetten
BNW	bijvoeglijk naamwoord	zegt iets over znw
VZ	voorzetsel	staan voor een lw + znw ... de kast / ... het feest

Kijk naar de volgende zin. Welke woorden horen bij de onderstaande woordsoorten?Je moet sommige woordsoorten vaker gebruiken en niet alle woordsoorten 

hoef je te gebruiken.

Zelfstandig naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

lidwoord

werkwoord

Voorzetsel

In

de

app

vroeg

Denise

de

opdracht

van

het

wiskundehuiswerk.

Voornaamwoorden:

- persoonlijk voornaamwoord

- bezittelijk voornaamwoord

- aanwijzend voornaamwoord

- vragend voornaamwoord

- onbepaald voornaamwoord

- wederkerend voornaamwoord

- wederkerig voornaamwoord

- betrekkelijk voornaamwoord

Persoonlijk voornaamwoord

	Enkelvoud	Meervoud
Verwijst naar iemand	Ik houd van chocola. Ik, jij, je, u, hij, zij, ze, het --> Onderwerp	Houden jullie van chocola? Wij, we, jullie, u, zij, ze --> Onderwerp
	Ik ga samen met hem . Mij, me, jou, je, u, hem, haar, het --> Geen onderwerp	Spreken we bij ons af? Ons, jullie, u, hun, hen, ze --> Geen onderwerp
Verwijst naar iets	Mag ik die nietmachine even, ik heb hem nodig.	Fenna heeft nieuwe sneakers! Ik vind ze heel mooi.

Bezittelijk voornaamwoord

Enkelvoud	Meervoud
Het is mijn hondje mijn/m'n	Het hondje is van ons ons/onze
jouw/je	jullie
uw	uw
zijn/z'n	hun
haar
zijn

Let op

De woorden dat en die behoren tot meerdere woordsoorten.

• Dat en die zijn alleen aanwijzend voornaamwoord als je ze kunt vervangen door dit en deze
  

Ik vind dat erg storend.
Ik heb die telefoon gekregen.

• Woorden die een plaats of richting aangeven zijn nooit aanwijzend voornaamwoord (daar, daarheen, daarover, daarlangs)
  

Vragend voornaamwoord 

Een vragend voornaamwoord staat aan het begin van een vraag.

Wie, wat, welke, wat voor (een)

• Wie loopt daar in de verte?
  
• Mijn zus vraagt aan mijn moeder wie er allemaal op bezoek komen. 
  
• Oma vroeg wat ik allemaal op school geleerd had. 
  

Let op

Wie en wat zijn geen vragend voornaamwoord als ze terugwijzen naar een eerder genoemd woord (dan is het een betrekkelijk voornaamwoord). 

• Dat meisje op wie jij verliefd bent, woont bij mij in de straat.
  
• Alles wat hij aanraakte veranderde in goud.
  

Wederkerend voornaamwoord

Het woord zich is altijd een wederkerend voornaamwoord.

Me, je en ons kunnen ook persoonlijk voornaamwoord zijn. 

De woorden je en ons kunnen ook nog bezittelijk voornaamwoorden zijn. 

Zo stel je de woordsoort vast: 

Vervang het woord me, je of ons door hij, hem of zich. Als je het kunt vervangen:

• door hij/hem, dan is het een persoonlijk voornaamwoord;
  
• door zijn, dan is het een bezittelijk voornaamwoord;
  
• door zich, dan is het een wederkerend voornaamwoord.
  

Voorbeeld

Schaam je (1) je (2) altijd als je (3) broertje een domme opmerking maakt?

Schaamt hij (1) zich (2) altijd als zijn (3) broertje een domme opmerking maakt? 

Je (1) verandert in "hij" en is dus persoonlijk voornaamwoord

Je (2) verandert in "zich" en is dus wederkerend voornaamwoord

Je (3) verandert in "zijn" en is dus bezittelijk voornaamwoord. 

Wederkerig voornaamwoord

Er is in het Nederlands maar een wederkerig voornaamwoord: elkaar

Soms wordt het geschreven als "mekaar" of "elkander"

Onbepaald voornaamwoord

Een onbepaald voornaamwoord verwijst naar iets vaags. Dat kunnen personen of dingen zijn. 

Onbepaalde voornaamwoorden zijn onder andere: 

iets, niets, iemand, niemand, alles, men, wat elk, ieder(een).  

 

Onbepaald voornaamwoord

Betrekkelijk voornaamwoord

Betrekkelijk voornaamwoord

Een betrekkelijk voornaamwoord verwijst naar een woordgroep die al geweest is. Hij kan ook naar een hele zin verwijzen.

Bijvoorbeeld:

• Het proefwerk dat ik gisteren maakte, was moeilijk.
  

Het woordje ‘dat’ verwijst naar ‘het proefwerk’. ‘Dat’ is dus een betrekkelijk voornaamwoord.

Als iets ergens naar verwijst, kun je ook zeggen dat het daar betrekking op heeft. Dat is de reden dat deze woordsoort betrekkelijk voornaamwoord wordt genoemd.

Betrekkelijk voornaamwoord

Betrekkelijke voornaamwoorden zijn: 

• die
• dat
• wat
• wie

Dat betekent niet dat er in totaal maar 4 zijn, maar de andere betrekkelijke voornaamwoorden worden tegenwoordig bijna nooit meer gebruikt.

Die

Een van de meest voorkomende betrekkelijke voornaamwoorden is het woordje ‘die’. 

Voorbeelden:

• De jongen die jarig was, vierde een groot feest.
  
• Een koe die voor het eerst naar buiten mag, is dolgelukkig.
  
• De pen die op de grond viel, was kapot.
  

Valt je iets op als je naar deze voorbeelden kijkt? Let maar eens op de woorden die vóór het betrekkelijk voornaamwoord ‘die’ staan. Dat zijn allemaal de-woorden!

Dat

Een ander veelvoorkomend betrekkelijk voornaamwoord is ‘dat’. Zoals je misschien al kunt raden, verwijst het woordje ‘dat’ altijd naar een het-woord.

Voorbeelden:

• Het paard dat daar staat, is lief.
  
• Een ei dat te lang gekookt is, vind ik niet lekker.
  
• Het werk dat nog gedaan moet worden, neemt niet veel tijd in beslag.
  

Voor het betrekkelijk voornaamwoord ‘dat’ geldt dat het niet gebruikt kan worden in combinatie met de-woorden.

Wie

Het betrekkelijk voornaamwoord ‘wie’ komt iets minder vaak voor. Meestal kun je het vervangen door ‘degene die’.

Bijvoorbeeld:

• Wie dit op zijn geweten heeft, komt er niet mee weg!
  

Daar kun je van maken:

• Degene die dit op zijn geweten heeft, komt er niet mee weg!

Wat

Het betrekkelijk voornaamwoord ‘wat’ kan vaak vervangen worden door ‘dat wat’. 

Bijvoorbeeld:

• Wat jij hebt gedaan, kan echt niet.
  

Daar kun je van maken:

• Dat wat jij hebt gedaan, kan echt niet.
  

Presentatie

15 mei --> 31 mei

22 mei --> 29 mei

Belangrijkste doel: oefenen met iets vertellen voor de klas

Wederkerend voornaamwoord

Wederkerende werkwoorden: zich verslikken, zich vergissen

Je ziet het onderwerp "wederkeren" (terugkomen). Het hangt dus van het onderwerp af welk wederkerend voornaamwoord je gebruikt.

Ik verslik me	Wij verslikken ons
Jij verslikt je U verslikt zich	Jullie verslikken je
Hij/Zij/Ze verslikt zich	Zij/ze verslikken zich

Kijk naar de volgende zin. Welke woorden horen bij de onderstaande woordsoorten?Je moet sommige woordsoorten vaker gebruiken en niet alle woordsoorten 

hoef je te gebruiken.

Zelfstandig naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

lidwoord

werkwoord

Voorzetsel

Na

de

sportles

krijgt

Abdullah

dorst.

intensieve