les 7. de relatieve bijzin

• NT2
• MBO
• Studiejaar 2

Op ontdekkingsreis met de relatieve bijzin

Leerdoel

Aan het einde van de les 

- kan je uitleggen wat een relatieve bijzin is, 

- ken je de woordvolgorde in de relatieve bijzin en 

- weet je met welke woorden een relatieve bijzin kan beginnen.

herhaling: hoofdzin en bijzin

Hoofdzin: heeft altijd een persoonsvorm, die meestal op de tweede positie staat.

Bijzin: persoonsvorm staat meestal verder naar achteren.

herhaling: hoofdzin en bijzin

-    Gisteren ging de familie De Jong op vakantie. (hoofdzin)
-     Sam houdt erg van lasagne. (hoofdzin)
-     Het regent heel hard. (hoofdzin)
-     Julia blijft thuis, [omdat het heel hard regent]. (hoofdzin + bijzin)
-     Het Kamerlid stelde voor [dat de vergadering een week later zou worden gehouden]. (hoofdzin + [bijzin])
    De vergadering zou een week later worden gehouden. (hoofdzin)

Wat is een relatieve bijzin?

- geeft extra informatie over een zelfstandig naamwoord in de hoofdzin.

- begint met een betrekkelijk voornaamwoord dat verwijst naar iets of iemand in de hoofdzin.

- in de bijzin vervangt dit betrekkelijk voornaamwoord het woord uit de hoofdzin.

Voorbeelden relatieve bijzin

Dit is de jas [die ik gisteren heb gekocht].  die = lijd. vwrp.
Daar loopt het meisje dat naast mij woont. dat = onderwrp.

Dit is het kind dat ik mijn fiets gegeven heb.  dat= meew. vwrp.

Dit is de film waarin de beroemde acteur speelt.

Yvonne is een vrouw met wie ik regelmatig praat.

betrekkelijk voornaamwoorden

die voor de-woorden (de jas die)

dat voor het-woorden (het meisje dat)
waar + voorzetsel voor objecten met een voorzetsel. (defilm waarin)
voorzetsel + wie voor personen met een voorzetsel. (de vrouw met wie)

Woordvolgorde in een relatieve bijzin

De woordvolgorde in een relatieve bijzin is:

betrekkelijk voornaamwoord - (onderwerp) - rest van de zin - werkwoorden

Oefening: Betrekkelijke voornaamwoorden

Vul de zin aan met het juiste betrekkelijk voornaamwoord: 

Het boek ---- ik lees, is heel interessant.

De boeken ------ hij me geleend heeft, heb ik al uit.

Het zwembad in Alblasserdam -------een jaar gesloten was, is weer open.

De vrouw van de docent -----hier vandaag is, is erg aardig.

Relatieve bijzin beginnen met voorzetsel + betrekkelijk voornaamwoord (B2)

Soms begint een relatieve bijzin met een voorzetsel + vraagwoord, bijvoorbeeld 'waarover', 'waarop', 'waaraan'.

De tafel [waarop de bloemen staan] komt van Ikea.

Het boek [waarin ik aan het lezen ben] is erg mooi.

De vrouw [met wie ik les heb] is heel slim.

De kinderen [aan wie ik die bal heb gegeven] zijn blij.

De nieuwe telefoon __ ik gisteren heb gekocht, is nu al stuk!

1. die
2. dat
3. aan wie
4. waarop

Wij hebben een collega __ een fan van de Spice Girls is.

1. dat
2. die
3. wie
4. aan wie

Het verhaal ___ hij gisteren vertelde, is echt gebeurd.

1. dat
2. die
3. wie
4. waaraan

Het schilderij ___ jij kijkt, is een half miljoen euro waard. Wist je dat?

1. dat
2. die
3. waarnaar
4. waarover

Ik heb een klasgenoot ___ ik elke ochtend naar school fiets.

1. dat
2. die
3. wie
4. met wie

Suzanne heeft een papegaai ___ allerlei woordjes kan zeggen.

1. dat
2. die
3. waarmee
4. met wat

De stoel ___ jij zit, is een beetje vies.

1. dat
2. die
3. waarop
4. op wat

Ik ben al 20 jaar samen met de vrouw ___ ik hou.

1. dat
2. die
3. van wie
4. wie

Oefening: Woordvolgorde

Herschrijf de zin met het juiste betrekkelijk voornaamwoord en de juiste woordvolgorde voor de relatieve bijzin:

De jongen [hij heeft de bal getrapt] is mijn neef.

Het kind [het was gisteren ziek] is weer op school.

Janines moeder [zij was net hier] komt elke week.

Samenvatting

Een relatieve bijzin geeft extra informatie over een zelfstandig naamwoord in de hoofdzin. De woordvolgorde is vast en kan beginnen met betrekkelijke voornaamwoorden of voorzetsel + betrekkelijk voornaamwoord.