Ambiguïteit - ontdekken

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Planning

• Lezen 15 minuten
• Uitleg over ambiguïteit/dubbelzinnigheid 25 minuten
• Werken aan je opdrachten 35 minuten
  
• Laatste 10 minuten: gezamenlijk de opdrachten nakijken.

Pak je leesboek erbij!

Je gaat 15 minuten lezen.

Boek niet bij je? Dan krijg je een boek van de docent.

Leerdoelen

Je hebt 15 minuten gelezen in je boek

Je kent de termen ambiguïteit en intuinzinnen;

Je kent de verschillende vormen van ambiguïteit;

Je kunt ambiguïteit herkennen;

Je kunt ambiguïteit toepassen in de opdrachten uit het boek 

Ambiguïteit

Wat gaat er mis op het plaatje van Fokke en Sukke?

Ambiguïteit

Ambigue = dubbelzinnig 

(op meerdere manieren op te vatten door bijvoorbeeld):

1) gebruik van homoniem (woord met meerdere betekenissen)

2) woordgroep met meerdere betekenissen

3) redekundig ontleden

4) onduidelijke verwijzing

1. homoniem (woord met meerdere betekenissen)

De taxichauffeur zette zijn klanten af.

Hier kan afzetten betekenen 'afleveren', maar ook 'te veel laten betalen'.

=> ander voorbeeld op volgende slide.

2. woordgroep met meerdere betekenissen

Het schilderij van oom Karel is gestolen.

• Oom Karel is de eigenaar.
• Oom Karel is op het schilderij afgebeeld.
• Oom Karel  heeft het schilderij gemaakt.

=> ander voorbeeld op volgende slide.

3. Ontleden (op verschillende manieren ontleden met verschillende betekenissen)

Ferdinand groette de man met de pet.

Twee mogelijkheden:

De man met de pet= lijdend voorwerp

anders gezegd: De man met de pet wordt gegroet door Ferdinand.

De man= lijdend voorwerp

met de pet= bijwoordelijke bepaling

Anders gezegd: Met de pet groette Ferdinand de man.

Wie laat wie niet in de kou staan?

De man sloeg de hond met de stok.

Hoort nog steeds bij '3. Ontleden (op verschillende manieren ontleden met verschillende betekenissen)'

Hoort nog steeds bij '3. Ontleden (op verschillende manieren ontleden met verschillende betekenissen)'

Waarom is de kop uit de vorige slide dubbelzinnig?

Op welke manieren kun je deze kop (vorige slide) interpreteren/uitleggen?

Nog enkele voorbeelden

Pleonasme

Een ronde cirkel.

Dit is een pleonasme, omdat de eigenschap ronde eigenlijk overbodig wordt gebruikt. Een cirkel is immers al rond.

We noemen dit een stijlfout.

Contaminatie

1 contaminatie: medeklasgenoot 

2 contaminatie: de prijs is duur 

3 contaminatie: zwaar wegen 

4 contaminatie: volgens mijn mening 

5 contaminatie: nachecken 

6 contaminatie: behoort tot een van de 

7 contaminatie: optelefoneren 

8. De temperatuur is warm.

Wat is hier het pleonasme?

?

Tautologie

Clara wil enkel en alleen Nederlandse lessen volgen.

Dit is een tautologie, omdat enkel en alleen min of meer hetzelfde betekenen. Je hoeft er eigenlijk maar eentje te gebruiken.

Tautologie: wat is hier dubbelop?

Aan het werk

3A en 3B: Maak opdrachten 2A, 4 en 5 (vanaf blz. 163)

3C, 3D, 3E: Maak opdrachten 2A en 3A (vanaf blz. 153)

Klaar? Dan verder met de opdrachten lezen en solliciteren.

10 minuten voor het einde van de les gaan we de opdrachten nakijken.