KT2: Taalverzorging: spelling van alles wat

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

Spelling: van alles wat

Quiz

Van alles wat over spelling

au of ou?
Ik was dol op de boekjes over de kleine kab...ter.

1. au
2. ou

au of ou?
Je moet je antwoorden n...wkeurig opschrijven.

1. au
2. ou

au of ou?
Jij kunt echt goed dingen onth...den.

1. au
2. ou

ei of ij?
Wij str..den om de hoofdprijs.

1. ei
2. ij

Korte klanken

In sommige woorden hoor je een korte klank: a, e, i, o of u.

Bijvoorbeeld:

mep, map, mop

stem, stam, stom

Lange klanken

Soms hoor je een lange klank: aa, ee, oo, uu

Bijvoorbeeld:

slaap, mees, boos, vuur

Wat zijn allemaal korte klanken?

1. gat, dun, waar
2. bot, oor, fris
3. met, lap, vol
4. mis, muur, flap

Lange klanken:
A: waar
B: oor
D: muur

Wat zijn allemaal lange klanken?

1. mees, vraag, wordt
2. gaar, mis, Luuk
3. want, moord, blaar
4. muur, roos, laars

Korte klanken:
A: wordt (let op: er staat niet 'woord')
B: mis
C: want

Klankgroepen

1 klankgroep: droom > lange klank 

2 klankgroepen: loket (lo-ket) > lange & korte klank

3 klankgroepen: paraplu (pa-ra-plu) > lange klank 3x

Woorden langer maken doen we met de tekendief en de dubbelzetter.

i of ie?
We kregen hulp van de pol...tie.

1. i
2. ie

i of ie?
In de vakant... ga ik altijd kamperen.

1. i
2. ie

i of ie?
Ol...fanten hebben een goed geheugen.

1. i
2. ie

Meervoud

1. Meervoud op -en
   stoelen, katten, beren
   
   
2. Meervoud op -s
   vogels, toffees
   
   
3. Meervoud op 's
   oma's

Enkelvoud - meervoud

De meeste zelfstandig naamwoorden kun je in enkelvoud 

en meervoud zetten. Bij het enkelvoud is er één van iets, 

bij het meervoud is er méér van iets.

Let op! Er zijn uitzonderingen, zelfstandig naamwoorden die geen meervoud hebben. Bijvoorbeeld melk, wiskunde, onweer, hersenen, jeans.

Meervoud op -en

Woorden die eindigen op een medeklinker

krijgen meestal -en in het meervoud.

Als het voor de uitspraak nodig is, verdubbel je 

de medeklinker of verenkel je de klinker.

kat - katten (niet: *katen), 

beer - beren (niet *beeren)

Meervoud op -s

1. Als de laatste lettergreep geen klemtoon heeft, 

is het meervoud op -s.

Bijvoorbeeld: vó-gel - vogels, bé-zem - bezems

2. Ook woorden die eindigen op een klinker, 

krijgen in het meervoud -s. 

Bijvoorbeeld: niveau - niveaus, toffee - tofees 

Benadruk dat de lettergreepregel een uitzondering is op de regel voor het meervoud op -en.

Let op!

Eindigt een woord op een enkele 

a, i, o, u, y

dan krijgt het meervoud -'s.

Dat is nodig om de klank gelijk te houden. 

oma - oma's (niet: *omas)

baby - baby's (niet: *babys)

Benadruk dat de enkele 'e' hier niet tussen staat. Deze wordt aan het einde van een woord uitgesproken als stomme e en daar mag de -s direct achter. 

Bij sommige zelfstandig naamwoorden verandert een letter als je het meervoud schrijft:

muis - muizen

boef - boeven

Als een zelfstandig naamwoord eindigt op een -ee, dan schrijf je -ën:
KLEMTOON OP LAATSTE OF ENIGE LETTERGREEP

drie - drieën
industrie - industrieën
melodie - melodieën

KLEMTOON NIET OP LAATSTE LETTERGREEP?

porie - poriën
kolonie - koloniën
bacterie - bacteriën

Wat is de meervoudsvorm van het woord bureau?

Het enkelvoud eindigt op een klinker (tweeklank).

Wat is de meervoudsvorm
van het woord avocado?

Het enkelvoud eindigt op de enkele lange klinker 'o'.

Wat is de meervoudsvorm van het woord machine?

Het enkelvoud eindigt op een klinker.

Wat is de meervoudsvorm
van het woord paardenbloem?

Het enkelvoud eindigt op een medeklinker.

Wat is de meervoudsvorm van het woord dadel?

Het enkelvoud eindigt op een medeklinker, maar de klemtoon ligt niet op de laatste lettergreep: dá-del. 

Uitzonderingen

Een aantal woorden houden zich niet aan de standaard meervoudsregels. 

Bijvoorbeeld: 

koe-koeien, kind-kinderen, museum-musea

G, gg of ch?
Tijdens de Coronacrisis moet je proberen niet te veel te [ku en]

1. gg
2. g
3. ch

G, gg of ch?
Wij willen vandaag vle ten in ons haar.

1. gg
2. g
3. ch

G, gg of ch?
Mijn buurman is bru enbouwer.

1. gg
2. g
3. ch

G, gg of ch?
Ik heb een nieuws ierige moeder.

1. gg
2. g
3. ch