H8.2 + H8.3 Systematische namen en karakteristieke groepen 3vwo

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Goedemorgen!

Zet alvast je camera aan. 

Ga naar lessonup.app en voer de code links onderin in. 

Kijk even uit het raam, pak een kopje thee... 

H8.2 + H8.3 Systematische namen

Vorige les

Koolwaterstoffen zijn stoffen die uit C en H atomen bestaan. 

De eenvoudigste ketens noemen we alkanen (methaan, ethaan, propaan...).

Maar je kan veel verschillende soorten ketens maken. 

Vertakt of onvertakt

Verzadigd of onverzadigd

Polymeren

Vertakt/onvertakt, verzadigd/onverzadigd

Voor vandaag: 

We behandelen H8.2 en H8.3 samen: 

Alkenen

Naamgeving

Isomeren

Karakteristieke groepen

Voor vandaag: 

We behandelen H8.2 en H8.3 samen: 

Alkenen

Isomeren

Karakteristieke groepen

Naamgeving

Alkanen

Alkenen

Alkenen bevatten een dubbele 

binding. Ze zijn dus onverzadigd.

Bijv. etheen, propeen, buteen.  

Alkaan: 

Alkeen: 

Voor vandaag: 

We behandelen H8.2 en H8.3 samen: 

Alkenen

Isomeren

Karakteristieke groepen

Naamgeving

Isomerie

Bij isomeren geeft één molecuulformule meerdere structuurformule opties. 

Bijvoorbeeld bij buteen (C₄H₈). Dan kan de dubbele binding op twee plekken. 

Welke afbeelding is geen isomeer van ...?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Voor vandaag: 

We behandelen H8.2 en H8.3 samen: 

Alkenen

Isomeren

Karakteristieke groepen

Naamgeving

Zijgroepen

We behandelen nu 3 soorten zijgroepen: alkylgroepen, halogenen en alcoholen. 

Alkylgroepen bevatten alleen C- en H- atomen. Halogenen bevatten halogeenatomen. Alcoholen bevatten een OH-groep. 

Als er andere atoomsoorten dan C en H in een zijgroep zitten, krijgt een koolwaterstof andere eigenschappen. Die zijgroepen noemen we dan karakteristieke groepen. 

Welke zijgroepen zijn karakteristieke groepen?

1. Halogenen
2. Alkylgroepen
3. Alcoholen
4. Geen van allen

Alkylgroepen

Koolwaterstoffen bestaan niet altijd uit alleen één keten. Vertakte koolwaterstoffen hebben bijvoorbeeld zijtakken. 

Die vertakkingen noemen we alkylgroepen. 

Bijvoorbeeld: 3-methylpentaan

Halogeenalkaan

Koolwaterstoffen met halogenen als zijgroep noemen we halogeenalkanen. Halogeenalkanen bevatten dus een halogeen als karakteristieke groep. 

Voorbeelden van halogeenatomen zijn: chloor, fluor, jood, broom. 

Bijvoorbeeld: 1-chloor-2-trifluorethaan. 

Alcoholen

Alcoholen hebben de zijgroep OH. Dit geven we weer met een uitgang -ol achter (!) een koolwaterstofnaam. 

Alkanen met één OH-groep noemen we 

ook wel alkanolen. 

Bijvoorbeeld: ethanol. 

Welke zijgroep bevat deze stof?

1. Halogeen
2. Alcohol
3. Alkyl
4. Geen

Voor vandaag: 

We behandelen H8.2 en H8.3 samen: 

Alkenen

Isomeren

Karakteristieke groepen

Naamgeving

Naamgeving van koolwaterstoffen

1. Hoofdketen

a. Zoek de hoofdketen

b. Geef de stamnaam

2. Zijketens

a. Nummer de C-atomen met het kleinste getal eerst

b. Schrijf de namen van de zijgroepen op

c. Schrijf het voorvoegsel op

3. Volledige naam

a. Schrijf de zijgroepen op als C-atoomnummers - voorvoegsel+groepnaam

b. Plak de zijgroepen op volgorde aan elkaar met stamnaam op het einde.

Wat is de systematische naam van deze stof?

1. 3-chloorpropeen-2-ol
2. 1-chloorprop-2-een-2-ol
3. 3-chloorprop-1-een-2-ol
4. 1-chloorpropenol

Quizvragen niveau 1

Geef de systematische naam van deze stof.

1. propaan-2-ol
2. 1,1-dimethylethaan
3. 2-methylpropaan
4. 1,1,1-trimethylmethaan

Geef de systematische naam van deze stof.

1. 1,1-dichlooretheen
2. 1,1-dichlooreth-1-een
3. 1-dichloor-eth-1-een
4. dichlooretheen

Geef de systematische naam van deze stof.

1. but-1-anol
2. butanol
3. butaan-4-ol
4. butaan-1-ol

Geef de systematische naam van deze stof.

1. 1-trichloormethaan
2. 1,1,1-trichloormethaan
3. trichloormethaan
4. trichloormethanol

Quizvragen niveau 2

Deze zijn al wat lastiger...

Geef de systematische naam van deze stof.

1. heptanol
2. hept-6-aan-2-ol
3. heptaan-6-ol
4. heptaan-2-ol

Geef de systematische naam van deze stof.

1. 1-dimethylethaan-2-ol
2. 2-methylpropaan-1-ol
3. 2-methylpropaan-3-ol
4. 1-methylpropaan-2-ol

Geef de systematische naam van deze stof.

1. 2,1-broom-chloorethaan
2. 1-broom-2-chloorethaan
3. 1,2-broom-chloorethaan
4. 1-chloor-2-broomethaan

Geef de systematische naam van deze stof.

1. ethanol
2. etheen-1-ol
3. ethenol
4. eth-1-een-2-ol

Quizvragen niveau 3

En nu wat extra uitdaging!

Geef de systematische naam van deze stof.

1. 2,3,4-trimethylpentaan
2. 1,2,3-trimethylpentaan
3. 2,3,4-dimethylhexaan
4. 1,2,3-dimethylhexaan

Geef de systematische naam van deze stof.

1. 2-methyl-3-ethyloctaan
2. 3-methyl-4,4-diethylhexaan
3. 2,3-ethyl-4-propylpentaan
4. 3-methyl-4-diethylheptaan

Geef de systematische naam van deze stof.

1. 1-methyl-2-pentanol
2. 3-hexanol
3. 5-methyl-4-pentanol
4. 4-hexanol

Geef de systematische naam van deze stof.

1. 3-ethyl-1-broom-1,2-chloorpentaan
2. 3-methyl-4,5-dichloor-5-broomethaan
3. 1-broom-2-chloor-3-ethylbutaan
4. 3-methyl-1-broom-1,2-dichloorpentaan

Huiswerk

Extra oefening

Handige website: https://www.org.uva.nl/e-klassenpreview/SCH-ORGA/halogeenalkanen.html