Module 2 markeren, aangepast

• Verpleging
• MBO
• Studiejaar 1-4

Dit filmpje gaat over een zorgvrager die zijn diagnose te horen heeft gekregen. Hoe is de informatie bij de zorgvrager aangekomen en wat heeft de arts eigenlijk bedoeld?

Wanneer is het juiste moment om met jouw zorgvragers (en familie) het gesprek aan te gaan over de overlijdensfase?
Als dat te laat gebeurd dan slaan mensen dicht "hou je telefoon maar aan" en neemt het verdriet direct over. 
Daarom is deze module ontwikkelt, hoe kan je familie en de zorgvrager eerder helder in laten zien dat de achteruitgang lijkt te versnellen. Ziet iedere zorgvrager wel hetzelfde en wordt dezelfde boodschap gegeven?
 

module 2 

signaleren en markeren van achteruitgang

leerdoelen

• je weet wat verhoogde kwetsbaarheid inhoudt
• je (her)kent de tekenen van verhoogde kwetsbaarheid
• je kan benoemen wat het belang is van het markeren van verhoogde kwetsbaarheid 

Dit is het pad wat is ontwikkelt om in kaart te brengen hoe het laatste stuk van de zorg verloopt bij de omring.

Eerste vraag: wanneer ben je palliatief.

voorbeeld: Ik ben nu ...jaar en ik krijg de diagnose COPD, ben ik dan palliatief (JA)

Dus de palliatieve fase kan heel lang duren, soms wel een heel leven lang. Echter behandel je niet iedereen hetzelfde die palliatief is. 
Ik laat dit zien en ga dan door naar de volgende sheet om later dit pad verder uit te leggen.

Terug naar het voorbeeld "ik heb copd"

Wat ga je doen met mij als patient?

- Ziekte behandelen, COPD zo klein mogelijk houden, ook al kan je niet genezen het betekent niet dat je de COPD niet gaat behandelen.

Naarmate ik ouder word ga je zien dat de ziekte meer ruimte in gaat nemen en ga je meer op de symptomen zitten en dat verschuift steeds verder.  Tot de VOOR de stervensfase je alleen nog symptomen bestrijdt (Benauwdheid, evt morfine voor benauwdheidservaring, maar geen uitgebreide fysio meer voor conditie)
Dat laatste blauwe stuk is een grote achteruitgang waar te nemen. Dit is het punt waarop de zorgvrager kwetsbaarder wordt en dit willen we markeren. Dan is het duidelijk voor de zorgverleners, familie en de zorgvrager helder dat de glijbaan van achteruitgang steeds steiler wordt en er rekening moet worden gehouden dat de resterende tijd verkort is.

Hoe die steilheid verloopt is in de volgende sheets uitgelegd. het verloop verschilt per ziekte.

Het kan ook opeens (denk aan de collum#)

wat zou dit voor ziektebeeld kunnen zijn?

1. Diabetes type II
2. dementie
3. COPD

Wat voor ziektebeeld zou dit kunnen zijn?

1. hart- en vaat ziekten
2. COPD
3. Beide zijn onjuist
4. Beide zijn juist

markeren en verhoogde kwetsbaarheid

Als je merkt aan de zorgvrager dat hij/zij achteruit gaat dan is het goed om dit in kaart te brengen en deze achteruitgang te markeren

verhoogde kwetsbaarheid

algemene indicatoren

• toegenomen ADL afhankelijkheid
• frequent medische verzorging
• 10% gewichtsdaling half jaar
• 50% of meer immobiel
• beperkt herstelvermogen
• belemmerende symptomen
• afzien van behandeling en richten op comfort

kwetsbaarheid bij COPD

kwetsbaarheid bij dementie

COPD

• vaker opname ziekenhuis
• onderzoek (spirometrie) verslechterde uitslagen
• Dyspnoe bij spreken
• hulpademhalingsspieren gebruiken
• zuurstof afhankelijk
• orthopnoe
• hulp ADL door benauwdheid

Dementie

• slikproblemen
• incontinentie neemt toe
• communicatie daalt, klachten niet kunnen aangeven
• weinig sociale interactie
• valgevaar
• vaker infecties 

Parkinson

• valgevaar
• spreekproblemen/slikprobleem
• infecties
• dementieel syndroom/depressie
• ziekenhuisopname(s)

De surprise question is niets meer dan handen en voeten geven aan het onderbuik gevoel en de chess score. 

Iemand gaat achteruit, maar hoe hard gaat dit? 

Het 12 maanden stuk is alleen bedoeld als richtlijn, iemand kan veel sneller overlijden maar ook langer leven. 
Als een zorgvrager voldoet aan minimaal 2 criteria die er staan kan je er vanuit gaan dat iemand in het blauwe stuk van de palliatieve zorg zit (symptoombestrijding) en zelfs al richting stervensfase gaat.
Alleen waar je dit normaal alleen dacht en voelde heb je nu een tool waarmee je het onder woorden kan brengen naar de arts.

De Chess score is onderdeel van de RAI (dit is het programma waarin verpleegkundigen en EVV scorelijsten kunnen bijhouden)

Dit is niet het zorgdossier, dat heet ONS maar is er wel een onderdeel van.

De RAI berekend aan de hand van de scorelijsten die zijn ingevuld hoe hoog de CHESS score is. 

Als deze hoger is dan 2 dan is de vpk of de EVV verplicht om de suprise vraag te stellen 

surprise question

Zou het mij verbazen als deze bewoner binnen 12 maanden overlijdt?

Waar baseer je dit op? 

Terug naar het zorgpad.

De zorgvrager zit al een tijd in de palliatieve fase, maar komt nu meer in het blauwe gedeelte (symptoombestrijding)

Maar dat is lastig communiceren met de familie (uw vader/moeder zit in het blauwe deel...ehhh)
Dus we willen dit onder woorden brengen en we hebben gekozen om dit "markeren van de kwetsbaarheid" te noemen.
Iemand wordt gemarkeerd als uit de RAI een chess score komt van 2 of meer EN de surprise question wordt beantwoordt met "nee" door de zorg EN de arts.

De arts is doorslaggevend

sparren met je  buur

je geeft vaak zorg/begeleiding aan cliënten die verhoogd kwetsbaar zijn

• Wat heb je hierin meegemaakt?
• benoem een situatie waarin de laatste levensfase goed en naar tevredenheid verliep voor jou, de cliënt en alle betrokkenen
• benoem een situatie waarin het richting het einde moeizaam verliep 

Leg bij beide situaties uit waarom 

Samenvatting

-Iemand heeft een onderbuikgevoel dat de zorgvrager achteruitgaat

-De VPK of EVV moet aan de hand van  dit onderbuik gevoel gaan kijken naar de chess score

-Is deze hoger dan 2 --> surprise question

-Beantwoord de VPK/EVV de surprise question met Nee en de Arts OOK:

Markeren 

Voordeel?

Vaak wordt er met het onderbuik gevoel niets gedaan totdat het overduidelijk is dat de zorgvrager gaat overlijden. Hierdoor is het tijdspad waarin de familie en de zorgvrager kan wennen aan het idee en hier gesprekken over kan voeren veel kleiner.

Ander voordeel: de symptomen van achteruitgang zijn makkelijker te delen met de arts, hierdoor wordt de communicatie makkelijker.

De helpende/ig/woonassistent zien de zorgvrager vaak, door dit systeem wordt hun onderbuikgevoel altijd serieus genomen en wordt het sneller gesignaleerd./

Gemarkeerd en dan?

Doel palliatieve zorg wordt omgezet naar doel verhoogde kwetsbaarheid.

Acties worden genoteerd onder interventies in dit doel

Wensen en behoeften worden gerapporteerd en/of vastgelegd in "dit ben ik " "dit wil ik"

In het stuk palliatieve zorg in ONS wordt een tabblad palliatieve zorg geopend. 

Hierin worden de afspraken die met de zorgvrager en familie zijn gemaakt vastgelegd.

Doordat het zo vroeg wordt ingezet zijn de gesprekken minder beladen dan als iemand al in de stervensfase zit en het afscheid al dichtbij komt.

Nu kunnen wensen goed in kaart gebracht worden.

opdracht 

Bedenk in twee of drietallen welke wensen/ behoeften jullie zorgvragers zoal hebben. Pak hier een of meerdere situaties uit die hierin opvallend waren. Zowel positief als negatief. 

neem een casus als voorbeeld voor de plenaire bespreking 

Wat zijn bijzondere wensen die je hebt gehoord.

Zijn er ook wensen die je te laat hebt gehoord

BV iemand die  binnen 24 uur moet worden begraven, de schouwarts komt tot 23.00. Zou je dan een andere keuze maken?

Of 

Even de stappen herhalen...

Wanneer weet je nou wanneer de stervensfase in beeld gaat komen?

(dit vergt namelijk weer een nieuwe markering en een wijziging in het beleid maar dit komt in module 4)

De achteruitgang gaat steeds steiler verlopen, om dit in kaart te brengen wordt er een signaleringsgrafiek gemaakt. 

signaleren verhoogde kwetsbaarheid

• periodiek brengen we de verhoogde kwetsbaarheid in kaart
• Wat is jou opgevallen? Wat gaat (minder) goed 
• wat gaan we hiermee doen richting de arts,  bewoner en familie?
• wie pakt dit probleem op

hierover hebben we met elkaar kort het gesprek 

Gesprek met de arts

• Bespreek de bewoner waarbij je achteruitgang gesignaleerd hebt
• je kunt gebruik maken van de RAI

Casus George

George verhuisde in April naar het woonzorgcentrum Zonnehuis, na het overlijden van zijn vrouw.

Hij was een redelijk gezonde man die korte afstanden met rollator kon lopen, door toenemende cognitieve problemen bij de diagnose Alzheimer was het zelfstandig wonen niet meer verantwoord.

Hij was vriendelijk en behulpzaam maar mist zijn vrouw erg en zijn vertrouwde omgeving, was veel opzoek naar haar en wilde steeds naar huis.

 

Palliatief?

Ziektebestrijding, symptoom bestrijding?

Medio Mei klaagde George over benauwdheid, en had pijn op de borst.

Hij werd voor onderzoek naar het ziekenhuis gebracht waar bleek dat hij een klein Hartinfarct had gehad.

Hij bleef een week in het ziekenhuis voor behandeling en keerde begin Juni weer terug in het woonzorgcentrum. George was sneller vermoeid en kwam zijn kamer minder vaak uit, hij moest geactiveerd worden om mee te doen met de dagbesteding.

Welke Chess score zou je geven?

Is dit reden voor jou om de surprise question te beantwoorden?

Tijdens de zomer maanden (juni/juli) viel het op dat George snel kortademig was bij inspanning, ook zijn eetlust nam wat af.

Het lopen ging steeds moeizamer en was al enkele malen gevallen.

Tijdens de bewonersvakantie in augustus leek alles George te veel, hij was snel moe en lusteloos en had een gebrek aan eetlust

Op een nacht begin September is George in zijn slaap overleden

Als je gemarkeerd zou hebben, wat is het voordeel?

Als george niet gemarkeerd zou zijn, wat kan hem dan qua zorg onthouden zijn?

Wat voor meerwaarde zou markeren kunnen hebben voor hem?

Voor de familie?

voor de komende weken

• Observeer bij een cliënt één of meer  symptomen die bij verhoogde kwetsbaarheid ontstaan en / of toenemen
• Ga naar Palliarts en onderzoek of voor dit betreffende symptoom een richtlijn bestaat
• Neem de richtlijn door en bedenk wat jij hiermee kan richting de client
• in de volgende module komen we terug op jouw bevindingen

Vragen?

Volgende module:

Symptoombestrijding