WEBB - Herhaling H5 + H6

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom

4 VWO ECONOMIE  ||  2023-2024

Programma

- Theorie H5 + H6

- Aan de slag!

• Zelftesten
• Extra opdrachten lweo

Ruilen over de tijd

Geld verdienen en geld uitgeven gebeuren in verschillende periodes.  

Ruilen over de tijd 

Sparen: je stelt je consumptie uit

Je besteedbaar inkomen is nu lager
en later hoger.

Lenen: je vervroegt je consumptie

Je besteedbaar inkomen is nu hoger en later lager. 

Rol van de bank bij sparen en lenen

Inflatie = gemiddelde prijsstijging van producten in een land.

Overzicht - rendement

-

Opbrengst aandelen:

Dividend, koersstijging (waardestijging) van een deel

Rendement obligaties:

Rente

Rendement spaarrekening:

Rente

Indexcijfers 

Met indexcijfers kun je gegevens met elkaar vergelijken, waarbij je het basisjaar als uitgangspunt neemt.

Het basisjaar heeft altijd het indexcijfer 100. 

Indexcijfers lijken op percentages. Het is ook een verhoudingsgetal.

Rente

• Rente een ander woord daarvoor is interest.
• Nominale rente = rente in euro's, het rente- percentage dat de bank geeft of vraagt.
• Reële rente = nominale rente gecorrigeerd voor de inflatie.
  
  

Formule omschrijven

• Ric = Nic/Pic x 100 is een lineaire formule
• Ezelsbruggetje: 3 = 6/2

Inkomstenbelasting

Box 1: inkomen uit werk en woning

Box 2: inkomen uit aanmerkelijk belang

Box 3: inkomen uit sparen en beleggen

Belasting box 3

Inflatie

Oorzaken inflatie: 

• Stijging van de vraag (bestedingsinflatie)
• Kosten stijgen bij bedrijven (kosteninflatie)
• Stijging importprijzen
• De overheid vraagt meer geld

Voordelen van inflatie

Voordelen van inflatie:

• de waarde van je schuld wordt minder
• voor de concurrentiepositie als de inflatie in het buitenland groter is dan in Nederland

Nadelen van inflatie

Nadelen van inflatie:

• koopkracht daalt
• Spaargeld wordt minder waard
• Ondernemersrisico wordt groter

Inflatie kan verschillende oorzaken hebben. Wat is een mogelijke oorzaak van inflatie?

1. De lonen worden dit jaar niet verhoogd.
2. De btw-tarieven stijgen.
3. Het aanbod van producten stijgt.
4. De vraag naar goederen en diensten neemt af.

Als gevolg van de inflatie, verhoogt de ECB de rente. Wat is het gevolg voor de inflatie?

1. Die wordt lager, want lenen wordt duurder
2. Die wordt hoger, want lenen wordt goedkoper

Het inkomen van Timon is met 5% gestegen t.o.v. vorig jaar. De prijzen zijn in de zelfde periode met 1,5% gestegen. Hoeveel % is de koopkracht van Timon veranderd? Gestegen of gedaald?

Het inkomen van Sander is 3% gedaald t.o.v. vorig jaar, de prijzen zijn in dezelfde periode 1,5% gestegen. Hoeveel % is de koopkracht van Sander gedaald of gestegen?

Pensioensopbouw

Wat is het verschil tussen het omslagstelsel en het kapitaaldekkingsstelsel?

De AOW

• De AOW is geregeld in de Algemene ouderdomswet (AOW).
• De AOW is gebaseerd op het omslagstelsel.
• Een omslagstelsel is gevoelig voor veranderingen in de      bevolkingsopbouw.

Omslagstelsel

Actieven mensen die werken.

Inactieven mensen die een uitkering ontvangen.

Omslagstelsel

De AOW (staatspensioen) werkt volgens het omslagstelsel.

De werkenden (actieven) van nu betalen premie voor de AOW uitkering aan de senioren (inactieven) van nu.

Kapitaaldekkingsstelsel

Een pensioenfonds (bedrijfspensioen) werkt volgens het kapitaaldekkingsstelsel.

De werkenden van nu betalen premie voor hun eigen pensioenuitkering voor later.

verder............

pensioen via het kapitaal dekkingsstelsel

Bedrijfspensioen is geen volledig salaris. Pensioen is uitgesteld loon; ruilen over de tijd 

Ruilen tussen generaties 

Iedereen in Nederland heeft recht op een basispensioen. (AOW)

 

De AOW (Algemene Ouderdoms Wet) is een voorbeeld van een omslagstelsel, de mensen die betaalde arbeid verrichten betalen voor de mensen die met pensioen zijn. 

AOW krijgt iedere Nederlander vanaf een bepaalde leeftijd (2022: 66 jaar en 4 maanden)

Probleem vergrijzing

Een relatief kleine groep actieven (werkenden) moet de uitkering (AOW) voor de relatief grote groep 65/67+'ers betalen. De AOW leeftijd is vanwege de vergrijzing de laatste jaren opgehoogd (van 65 naar straks 67 jaar)

Verhoging AOW-leeftijd

Door de AOW-leeftijd te verhogen zijn er minder mensen die een AOW-uitkering krijgen (inactieven) en zijn er meer mensen die werken en betalen voor de AOW (actieven)

Solidariteit

De AOW is gebaseerd op het solidariteitsprincipe:

De werkenden betalen voor de niet werkenden. We zijn solidair met elkaar. Waar hebben we dat eerder gezien? Bij de basisverzekering van de zorgverzekering!

Waardevast of welvaartsvast

Een uitkering is waardevast of welvaartsvast. 

Waardevast --> Uitkeringen die aangepast worden aan de inflatie

Welvaartsvast --> Uitkeringen die de loonontwikkeling volgen 

Dekkingsgraad

De dekkingsgraad geeft aan of de pensioenfonds in staat is aan de toekomstige uitkeringsverplichtingen te voldoen. 

waarde huidig kapitaal / toekomstige verplichtingen x 100%.

Aan de slag!