(2) Grammatica subject predicaat 1.4

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Welkom!

• Telefoon in je tas
  
• Ga rustig zitten 
• Pak je spullen

10 minuten lezen

Vandaag 

1. Huiswerk nakijken
2. Hoe zat het ook alweer?
3. Grammatica: zinsdelen
4. Groepsopdracht(en)
5. Zelf aan de slag

Het lijdend voorwerp vind je door te vragen: 

WIE (OF WAT) + WERKWOORDELIJK GEZEGDE + ONDERWERP

Let op: 

Niet elke zin heeft een lijdend voorwerp: geen goed antwoord op de vraag? Geen lijdend voorwerp!

Lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel! 

Zinsdelen

Een zin | bestaat | uit zinsdelen.

Alles wat voor de persoonsvorm staat of kan staan is 1 zinsdeel.

De pv (persoonsvorm)

Altijd een werkwoord!

Komt meestal vooraan te staan in een vraagzin. MAAR................

Let op!

Waar ga jij naar toe?

Wat doe jij daar?

Waarom ben jij niet op school? 

De vraagzin werkt niet altijd... 

Gebruik daarom liever: De tijdsproef of de getalsproef

1a

Sjors en Sjakie zijn een stuk ouder

• Sjors en Sjakie / zijn / een stuk ouder

De kerk is in het centrum van de stad te vinden.

• De kerk / is / in het centrum van de stad / te vinden.

De dirigent is voor het optreden zijn bladmuziek vergeten

• De dirigent / is / voor het optreden / zijn bladmuziek / vergeten

De puppy van mijn tante wordt opgeleid tot blindengeleidehond.

• De puppy van mijn tante / wordt / opgeleid / tot blindengeleidehond. 

Op zondag heeft Floor met haar team een spannende bekerwedstrijd.

• Op zondag / heeft / Floor / met haar team / een spannende bekerwedstrijd.

Mijn vader kookt in het weekend verschillende maaltijden.

• Mijn vader / kookt / in het weekend / verschillende maaltijden.

1b

Sjors en Sjakie zijn een stuk ouder

• Sjors en Sjakie / zijn / een stuk ouder

De kerk is in het centrum van de stad te vinden.

• De kerk / is / in het centrum van de stad / te vinden.

De dirigent is voor het optreden zijn bladmuziek vergeten

• De dirigent / is / voor het optreden / zijn bladmuziek / vergeten

De puppy van mijn tante wordt opgeleid tot blindengeleidehond.

• De puppy van mijn tante / wordt / opgeleid / tot blindengeleidehond. 

Op zondag heeft Floor met haar team een spannende bekerwedstrijd.

• Op zondag / heeft / Floor / met haar team / een spannende bekerwedstrijd.

Mijn vader kookt in het weekend verschillende maaltijden.

• Mijn vader / kookt / in het weekend / verschillende maaltijden.

1c

Sjors en Sjakie zijn een stuk ouder

• Sjors en Sjakie / zijn / een stuk ouder

De kerk is in het centrum van de stad te vinden.

• De kerk / is / in het centrum van de stad / te vinden.

De dirigent is voor het optreden zijn bladmuziek vergeten

• De dirigent / is / voor het optreden / zijn bladmuziek / vergeten

De puppy van mijn tante wordt opgeleid tot blindengeleidehond.

• De puppy van mijn tante / wordt / opgeleid / tot blindengeleidehond. 

Op zondag heeft Floor met haar team een spannende bekerwedstrijd.

• Op zondag / heeft / Floor / met haar team / een spannende bekerwedstrijd.

Mijn vader kookt in het weekend verschillende maaltijden.

• Mijn vader / kookt / in het weekend / verschillende maaltijden.

Huiswerk nakijken

Waar? 

Bladzijde 102-104

Welke opdrachten?

1 en 2

Opdracht 1

• 1 iemand (Maikel van Hoof) met een extreme hobby
  
• 2 eigen antwoord
  
• 3 
• 4 (1) Hij maakt een praatje met Hans van Tol, de eigenaar van de Turbopolyp. (2) Hij koopt tien penningen. (3) Hij neemt plaats in de gondel. (4) Hij maakt de beugel vast.
  
• 5 (1) eerst; (2) Daarna; (3) vervolgens; (4) tot slot
  
• 6 de Turbopolyp, de Booster Maxxx en de Autoscooter (alinea 3)
  
• 7 Hij bedoelt met ‘spektakel’ een bijzondere of indrukwekkende show.
  
• 8 tegenstelling
  
• 9 … dat was niet zo. / dat bleek helemaal niet waar te zijn.
  
• 10 eigen antwoord
  

Opdracht 2

• 1 koerijden
  
• 2 eigen antwoord
  
• 3 a herkauwen (al. 2): voedsel nog een keer verwerken
  
• b tuigje (al. 2): riempje
  
• c schoft (al. 2): schouder van een groot viervoetig dier (eigenlijk: een hoge plek tussen de schouders)
  
• d Spaanse pas (al. 4): stap waarbij een dier zijn voorpoot hoog optilt en naar voren strekt
  
• e een verschil van dag en nacht (al. 5): een groot verschil
  
• f jolig (al. 5): vrolijk; uitbundig
  
• g met beleid (al. 6): voorzichtig
  
• h beuken (al. 6): met grote kracht slaan/duwen
  
• 4 Ze mocht van haar ouders geen paard hebben, maar er waren wel voldoende koeien in de buurt; daarom is ze gaan koerijden in plaats van paardrijden.
  
• 5 (1) De rug van een koe is breder dan die van een paard. (2) Een koe heeft geen schoft en een paard wel.

Opdracht 2 vervolg

Opdracht 2

• 7 Eerst, Dan, daarna
  
• 8 (1) opsommend verband: en; (2) tegenstellend verband: Maar, maar; (3) chronologisch verband: laatst + dit jaar; eerst + toen (het gaat hier om twee verschillende situaties/omstandigheden) [ook nog: redengevend verband: want; concluderend verband: dus, maar die zijn nog niet aan de orde geweest]
  
• 9 (1) Ze is ooit onder het schrikdraad door gekropen om bij Jantien te zijn. (2) Ze vraagt aandacht door zachtjes tegen Jantiens rug te duwen en aan Jantiens haar en jas te knabbelen.
  
• 10 (1) Ze rijdt niet lang op dezelfde koe: maximaal een half uur. (2) Ze doet alleen wat de dieren aankunnen. (3) Ze rijdt alleen op dieren die aangeven dat ze het leuk vinden.
  
• 11 in alinea 3 – toelichting: In deze alinea beschrijft Jantien hoe voorzichtig ze is met de koeien: eerst leert ze de koeien meelopen en wat kleine dingetjes doen. Dan laat ze ze twee tot drie maanden tot rust komen. Pas als de koeien daarna nog steeds naar Jantien toe komen, gaat ze ermee door, want dan weet ze dat de koeien het leuk vinden.
  
• 12 Volgens hem hebben koeien een sterke rug, dus een koe kan het gewicht van Jantien (50 kilo) makkelijk aan. Bovendien wordt Jantiens gewicht ook nog eens verdeeld door het zadel.
  
• 13 Als een koe niet wil dat er op haar gereden wordt, laat ze dat heus wel blijken / dan gebeurt het ook niet. – Jantien zegt in alinea 6: ‘Als ze het niet leuk vinden, laten ze het echt wel weten en dan ga ik er niet mee door. Toon Meesters zegt: ‘Als een koe het niet wil, dan gebeurt het ook niet.’
  
• 
  

• 7 Eerst, Dan, daarna
  
• 8 (1) opsommend verband: en; (2) tegenstellend verband: Maar, maar; (3) chronologisch verband: laatst + dit jaar; eerst + toen (het gaat hier om twee verschillende situaties/omstandigheden) [ook nog: redengevend verband: want; concluderend verband: dus, maar die zijn nog niet aan de orde geweest]
  
• 9 (1) Ze is ooit onder het schrikdraad door gekropen om bij Jantien te zijn. (2) Ze vraagt aandacht door zachtjes tegen Jantiens rug te duwen en aan Jantiens haar en jas te knabbelen.
  
• 10 (1) Ze rijdt niet lang op dezelfde koe: maximaal een half uur. (2) Ze doet alleen wat de dieren aankunnen. (3) Ze rijdt alleen op dieren die aangeven dat ze het leuk vinden.
  
• 11 in alinea 3 – toelichting: In deze alinea beschrijft Jantien hoe voorzichtig ze is met de koeien: eerst leert ze de koeien meelopen en wat kleine dingetjes doen. Dan laat ze ze twee tot drie maanden tot rust komen. Pas als de koeien daarna nog steeds naar Jantien toe komen, gaat ze ermee door, want dan weet ze dat de koeien het leuk vinden.
  
• 12 Volgens hem hebben koeien een sterke rug, dus een koe kan het gewicht van Jantien (50 kilo) makkelijk aan. Bovendien wordt Jantiens gewicht ook nog eens verdeeld door het zadel.
  
• 13 Als een koe niet wil dat er op haar gereden wordt, laat ze dat heus wel blijken / dan gebeurt het ook niet. – Jantien zegt in alinea 6: ‘Als ze het niet leuk vinden, laten ze het echt wel weten en dan ga ik er niet mee door. Toon Meesters zegt: ‘Als een koe het niet wil, dan gebeurt het ook niet.’
  

Opdracht 2 vervolg

Hoe zat het ook alweer.....?

Sarah is lief.

Doen of zijn betekenis?

1. Ng
2. Wg

Meneer Van der Berg schijnt erg aardig te zijn.

Doen of zijn betekenis?

1. Ng
2. Wg

Hilko heeft de hele dag gezweet.

Doen of zijn betekenis?

1. Ng
2. Wg

Conciërge Jappie schijnt met een schijnwerper op de daken.

Doen of zijn betekenis?

1. Nw
2. Wg

Aan de slag!

Opdracht op het bord

Opsporen van zijn en doen betekenis

duo's

10 minuten

We behandelen de opdracht klassikaal.

Opdracht in duo's

Leerlingen worden aan de slag gezet door middel van een visueel WHHTUK-model.

Vorige les heb je ontdekt dat peuters woorden met 'zijn' (mama lief) en 'doen' (papa slapen) kan verbinden.  Deze twee betekenissen vormen de basis van alle zinnen die er zijn en ze zitten op allerlei plaatsen verstopt. Met de volgende oefening ga je de 'zijn' en 'doen' betekenis opsporen. Lees de tekst en noteer de 'zijn' en 'doen' betekenis in de kantlijn op de volgende manier

Tekst

Huiswerk 

Geen huiswerk

1a