uitleggen wat het verschil is tussen rationalisme en empirisme in de wetenschap;
verklaren waarom juist in de Nederlandse Republiek de wetenschap in de 17e eeuw tot bloei kwam;
uitleggen dat de wetenschappelijke revolutie leidde tot een nieuw wereldbeeld én dat dit een langzaam proces was.
1 / 20
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4
This lesson contains 20 slides, with interactive quizzes, text slides and 4 videos.
Lesson duration is: 50 min
Items in this lesson
Leerdoelen
uitleggen wat het verschil is tussen rationalisme en empirisme in de wetenschap;
verklaren waarom juist in de Nederlandse Republiek de wetenschap in de 17e eeuw tot bloei kwam;
uitleggen dat de wetenschappelijke revolutie leidde tot een nieuw wereldbeeld én dat dit een langzaam proces was.
Slide 1 - Slide
Kenmerkend aspect
De wetenschappelijke revolutie
Slide 2 - Slide
Slide 3 - Video
Veranderende werkwijze in de 17e eeuw
Tijdens de Renaissance in de 16e eeuw hadden wetenschappers nog groot ontzag voor Griekse wetenschappers uit de oudheid die in hun tijd nog geen experimenten uitvoerden.
In de 17e eeuw gingen wetenschappers echter proeven en waarnemingen doen. Experimenteren en observeren en logisch nadenken ging dus een grote rol spelen (empirie).
De wiskundige Fransman Descartes gaf aan dat zintuiglijke waarnemingen onbetrouwbaar en misleidend kunnen zijn. Wiskundige wetten lagen volgens hem aan de basis van de wereld begrijpen, niet alleen observaties.
Wetenschap werd ook gestimuleerd door: scheepvaart en oorlogvoering (navigatie/techniek), concurrerende overheden en oprichting van wetenschappelijke academies en publicatie wetenschappelijke tijdschriften.
Slide 4 - Slide
Ingrijpende veranderingen in de wetenschap
In de 16e eeuw vond een afbraak plaats van de oude wetenschap van Griekse wetenschappers zoals Aristoteles en de sterrenkundige Ptolemaeus. Zij beweerden dat de aarde het middelpunt was van het heelal (geocentrische theorie)
Copernicus schreef in 1530 in zijn boek Revolutionibus dat de zon het middelpunt vormde en de aarde om de zon bewoog (heliocentrische theorie). Hij durfde het boek pas te publiceren op zijn sterfbed in 1543.
In de 17e eeuw kwamen Kepler en Galilei met bewijs van zijn theorie door waarneming met telescopen.
Galilei kwam met de kerk, die niets moest weten van een heliocentrisch wereldbeeld, in conflict en werd veroordeeld tot levenslang huisarrest.
Slide 5 - Slide
De Republiek en wetenschap
In de Republiek waren gunstige omstandigheden (klimaat) voor wetenschappers. Belangrijke factoren waren:
Verdraagzaamheid op religieus terrein.
De afwezigheid van censuur.
De aanwezigheid van veel ambachtelijke kennis.
Slide 6 - Slide
Slide 7 - Video
Herhaling vorige les
Wat is het verschil tussen rationalisme en empirisme als manieren van onderzoek doen?
Welk wereldbeeld uit de Oudheid bleek in de 17e eeuw toch echt niet te kloppen?
Noem 2 zaken waar de wetenschap mede door werd bevorderd/ontwikkeld
Waarom durfde Copernicus zijn boek pas te publiceren op zijn sterfbed?
Past een mechanistisch godsbeeld beter bij de 15e of de 17e eeuw? Leg uit!
Noem een verschil tussen het denken van wetenschappers in de tijd van ontdekkers en hervormers en de tijd van regenten en vorsten
Welke Nederlandse wetenschapper maakte de telescoop nog beter en ontdekte ringen om Saturnus?
Leg uit dat het begrip ‘wetenschappelijke revolutie’ niet in eerste instantie gaat over de wetenschappelijke ontdekkingen van die tijd.
Slide 8 - Slide
Wat stelde Newton vast?
A
Natuurwetten gelden altijd en overal
B
Natuurwetten gelden niet altijd
C
Alle voorwerpen oefenen aantrekkingskracht uit op elkaar
D
Sommige voorwerpen hebben geen last van zwaartekracht
Slide 9 - Quiz
Slide 10 - Video
Wie heeft de verrekijker ontdekt?
A
Hans Lipperhey
B
Galileo Galilei
C
Copernicus
D
Christiaan Huygens
Slide 11 - Quiz
Welke techniek paste Lipperhey toe?
A
2 lenzen op elkaar houden in een koker
B
2 lenzen achter elkaar houden in een koker
C
4 lenzen in een buis
D
4 geslepen lenzen in een buis
Slide 12 - Quiz
Galileo Galilei was de eerste wetenschapper die beweerde dat de aarde om de zon draaide!
A
Juist
B
Onjuist
Slide 13 - Quiz
Welke uitvinder ontwikkelde de verrekijker tot een telescoop?
A
Hans Lipperhey
B
Christiaan Huygens
C
Frederik Telescoop
D
Galilei
Slide 14 - Quiz
Leg uit welk beeld mensen tot aan de 16e eeuw hadden van het heelal
Slide 15 - Open question
Noem een verschil tussen het denken van wetenschappers in de tijd van ontdekkers en hervormers en de tijd van regenten en vorsten
Slide 16 - Open question
Slide 17 - Video
De Nederlander Christiaan Huygens
A
Maakte de telescoop nog beter!
B
Ontdekte Saturnus en Mars
C
Ontdekte de ringen om Saturnus
D
Ontdekte buitenaards leven
Slide 18 - Quiz
Waarom past Huygens goed bij de wetenschappelijke revolutie?
A
Hij vond dingen uit
B
Hij was wiskundig en slim
C
Hij vertrouwde op waarnemingen
D
Hij filosofeerde vaak
Slide 19 - Quiz
De Griekse filosofen hadden in de Oudheid beweerd dat de Aarde het middelpunt was