WEBB Markt en overheid 3.6 t/m 3.13

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Welkom

5 havo ECONOMIE  ||  2023-2024

Waardoor kan het lastig zijn om toe te treden tot een markt?

Schaalvoordelen

Constante kosten moeten gedekt worden door veel klanten. 

• Constante kosten per product moeten zo laag zijn dat de productie winstgevend wordt. 

Verzonken kosten

Kosten van een specifieke investering die niet op een andere manier kunnen worden terugverdiend.

Verzonken kosten

Een bedrijf dat verzonken kosten heeft is kwetsbaar bij onderhandelingen. 

Bijvoorbeeld een beeldhouwer maakt een beeld op bestelling. Het beeld voldoet helemaal aan de eisen van de klant. Maar als de klant het beeld toch niet gaat kopen, heeft de beeldhouwer een probleem. 

Geef aan in welke geval(len) er sprake is van verzonken kosten.

1. Een opleiding tot Operator van een specialistische machine.
2. Aanschaf van een koelvrachtwagen.
3. Aanschaf van een bus.
4. Aanleg van een fietspad.

Voorbeeld van een voordeel als je hoge verzonken kosten hebt....

1. Je wordt als betrouwbaarder gezien door je zakenpartners
2. Zakenpartners minder vertrouwen in je
3. Verzonken kosten hebben geen voordeel

Bij welke marktvorm(en) spelen schaalvoordelen, verzonken kosten en een octrooi een grote rol?

1. Volkomen concurrentie
2. Monopolistische concurrentie
3. Oligopolie
4. Monopolie

Monopolistische concurrentie

Veel aanbieders

Heterogeen product

Geen grote toetredingsbarrières. 

--> beperkte invloed op de prijs. 

Hoe kan een bedrijf zorgen voor zoveel mogelijk winst?

Marktgedrag

Liefst zoveel mogelijk winst. 

• Zoveel mogelijk verkopen
• Vergroten van service
• Reclame maken
• Overname concurrent

Bij welke marktvorm is de kans op een prijzenoorlog het grootst

1. Monopolie
2. Oligopoly
3. Monopolistische concurrentie
4. Volledige mededinging

Een prijzenoorlog win je door hogere kosten te hebben dan de concurrent.

1. Juist
2. Onjuist

Concurreren

Prijzenoorlog

Productdifferentiatie

• Product eigen kenmerken geven. 

Prijsdifferentiatie

• Homogeen product maar toch verschillende prijzen, door bijvoorbeeld service. 

Goederen

Substitueerbaar

• Vervangend
• Appel en peer

Complementair

• Aanvullend
• Fiets en fietspomp

qa = -2Pa + Pb + 300
qb = -2Pb + Pa + 300
Leg uit of deze goederen substitueerbaar of complementair zijn.

Bij welke marktvorm wordt het gemakkelijkst een kartel gesloten?

1. Volkomen concurrentie
2. Monopolistische concurrentie
3. Monoplie
4. Oligopolie

het consumentensurplus is het verschil tussen...

1. de betalingsbereidheid en de marktprijs
2. de betalingsbereidheid en de evenwichtsprijs
3. de evenwichtsprijs en de marktprijs
4. de evenwichtsprijs en de laagste prijs

Wat is het consumentensurplus bij
p = € 0,30?

1. 2
2. 4
3. 20
4. 40

consumentensurplus

L x B x 0,5

en producentensurplus samen

L x B x 0,5

Concurrentie

• Vergroot het surplus en daarmee de welvaart. 
• Samenwerking levert meer winst op --> afspraken/kartel is verboden --> ACM (Autoriteit Consument & Markt) houdt toezicht. 
• Ondernemingen volgen de prijsleider. 

Kartelvorming

Een kartel is een afspraak tussen twee of meer bedrijven, meestal oligopolisten, om de concurrentie te beperken. De bedrijven blijven bij deze afspraak gewoon zelfstandig.

Kartels zijn wettelijk verboden.

Aan het werk

Maken 3.6 t/m 3.13

Nakijken

• Wat heb je goed gedaan?
• Wat kun je beter doen?