20.1 Veredelen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Leerdoelen:

Je beschrijft:

1. De (on) geslachtelijke voortplanting bij zaadplanten en legt het effect uit op de de genetische variatie

2. De functie van sporen bij de vermeerdering van schimmels.

3. Genetische modificatie en de toepassing daarvan bij plantenveredeling. 

 

H20 Planten

Bestuiving door insecten

Bestuiving door de wind

Voortplantingsorganen plant

Zelfbestuiving en kruisbestuiving

Bij welke getallen is zelfbestuiving zichtbaar?

1. 1, 4 en 7
2. 2, 3 en 8
3. 2, 3, 5 en 8
4. 2, 3, 5, 6 en 8

20.1 Veredelen

selecteren

kruisen

Genen beïnvloeden

Klassieke veredeling:

Planten/ dieren die een gunstige combinatie van allelen hebben selecteren en met elkaar kruisen (bij dieren heet dat fokken)

Genetische modificatie:

Een stukje DNA van een ander organisme inbrengen in het DNA van een organisme van een andere soort: transgene organismen.

Als er genen worden ingebouwd van hetzelfde soort: cisgene organismen.

Restrictie-enzymen

Knippen DNA op bepaalde plaatsen met een bijzondere nucleïne volgorde. ‘Sticky ends’ aan beide stukken DNA zorgen ervoor dat het in te bouwen gen in het plasmide DNA wordt gebouwd.

Genetische modificatie

binas 71 M

Aangepaste plasmide

Met behulp van restrictie-enzymen wordt er een stuk uit het plasmide geknipt en een nieuw stuk er in geplaatst. Gewenst gen (groen) plus markergen (rood) om te bepalen of de infectie gelukt is.

Recombinant DNA techniek

Cisgenese (zelfde soort)

Transgenese

GGO/GMO (Genetisch

gemodificeerd

organisme)

Recombinant-DNA-technieken 

Restrictie-enzymen

Gebruik je hetzelfde restrictie-

enzym bij de plasmide als bij het 

in te bouwen DNA dan passen de 

'sticky ends' aan elkaar.