9.4 Ziek deel 1

• Biologie
• WO
• Studiejaar 3

Welkom

Telefoon thuis of in de kluis
Jas uit en tas van tafel
Pak je boek en aantekeningen schrift

Planning

Korte terugblik vorige les.

Start uitleg 9.4 'Ziek'

Huiswerk: 3 t/m 17 (behalve 6b en 7)

9.3 'De huid' deel 2

Overleg met je buurman/vrouw

Benoem stap voor stap hoe je lichaam

een wondje geneest.

Je begint bij 'er is een wondje'.

Welke stoffen komen hier bij vrij?

Leerdoelen

Je kan beschrijven door welke ziekteverwekkers je ziekt wordt en hoe deze je lichaam binnen komen.

Je kan beschrijven hoe een infectieziekte verloopt.

Je kan uitleggen hoe witte bloedcellen te werk gaan en ze je genezen.

Je kan uitleggen wat de functie van koorts is.

Hoe wordt je ziek?

Micro-organismen waar je ziek van kan worden = ziekteverwekkers.

Bacteriën: Geven giftige stoffen af en veroorzaken ontstekingen.

Schimmels: Kunnen giftige stoffen afgeven.

Virussen: Dringen cellen binnen en 

vermeerderen zich. 

Door het stukgaan van cellen voel je je ziek.

Zon: UV-straling -> cellen in de kiemlaag maken pigment (kleine korreltjes bruine kleurstof) = bescherming tegen verbranding

Pigment zorgt ervoor dat UV-straling minder diep in je huid komt

Hoe meer pigment je hebt, hoe beter je beschermt bent tegen UV-straling

Ziekteverwekkers komen via de neus, mond, geslachtsorganen of een wondje het lichaam binnen. Zitten er ziekteverwekkers in je lichaam, dan heb je een besmetting of infectie. 

Ziekte die door een infectie ontstaan noem je infectieziektes. Bijvoorbeeld verkoudheid en de griep.

Verkoudheid: besmetting door een virus in het slijmvlies in de neus, mond en keel. Veel hoesten, niezen, een loopneus en pijnlijke slijmvliezen.

Griep: besmetting door een virus overal in het lichaam. Veel spierpijn, koorts en hoofdpijn.

Hoe beschermt je huid je tegen de zon?

UV-straling kan ook cellen in de hoornlaag en de kiemlaag aantasten. 

• Vervellen: door verbranding, waardoor cellen in de hoornlaag afsterven.

• Huidkanker: als kiemcellen worden beschadigd door UV-straling = extra snelle deling -> gezwel/tumor

Verloop van een infectieziekte.

Besmetting --> incubatie --> symptomen --> diagnose --> prognose --> genezen.

Hoe genees je?

Je lichaam heeft een afweersysteem. 

Dit schakelt ziekteverwekkers uit met 

behulp van witte bloedcellen. 

Er zijn vreetcellen en antistofcellen.

Vreetcellen 'eten' ziekteverwekkers op. 

Als ze klaar zijn gaan ze dood.

Er ontstaat pus/ etter.

Antistofcellen maken antistoffen aan.

Deze stoffen schakelen ziekteverwekkers uit waarna de vreetcellen de boel opruimen. 

Elke antistof is specifiek voor 1 soort ziekteverwekker. 

Hoe doen ze dat?

De witte bloedcellen herkennen antigenen.

Is het lichaamsvreemd of lichaamseigen? 

Bij lichaamsvreemde antigenen worden antistoffen aangemaakt.

Antigenen zitten op de ziekteverwekker.

Antistoffen zitten los in het bloed.

Waarom krijg je koorts?

Normale lichaamstemperatuur is 37 graden Celsius.

Tussen de 37,5 en 38 graden heb je verhoging.

Boven de 38 graden spreken we van koorts.

De lichaamstemperatuur wordt geregeld door de hypothalamus (een klier in de hersenen).

Wat is het voordeel van een hogere lichaamstemperatuur? Wat gebeurd er met het bloed?

Huiswerk

Maak opdracht 3 t/m 17

Behalve 6b en 7

Kijk na als je klaar bent.

Oefenen: deze LessonUp + biologiepagina.nl

Wat is 'ziek' zijn eigenlijk?

Hoe word je ziek?

Welke soort cellen zijn verantwoordelijk voor ons afweer?

Lichaamsvreemde organismen worden dus herkent door hun antigenen. Witte bloedcellen kunnen hierdoor antistoffen tegen de indringer maken zodat deze kan worden opgeruimd.

Waarom worden we dan toch ziek van een infectieziekte?

Leg uit op welke 2 manieren een lichaamsvreemd organisme kan worden opgeruimd door je afweer. 

Bij de supermarkt werden tijdens de corona de manden/karren ontsmet. Leg uit hoe je besmet kan raken als men dit niet doet.

Veel mensen slikken bij koorts paracetamol. Deze stof zorgt ervoor dat de hypothalamus weer de normale lichaamstemperatuur aangeeft.

De koorts zakt dan.

Word je door paracetamol ook sneller beter? Leg uit.