BK 2 Taalverzorging - perron 3 les 3

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Welke 4 woordsoorten zijn herhaling uit klas 1?

Welke 2 voornaamwoorden hebben we vorige les besproken?

Deze les

1. Aanwijzende voornaamwoorden
2. Betrekkelijke voornaamwoorden
3. Samengestelde zinnen

Uitleg

Instructie opdrachten

Zelfstandig werken

Afsluiting

Aanwijzende voornaamwoorden 

Er zijn niet veel aanwijzende voornaamwoorden. Je leert er op dit perron vijf. Het zijn:

deze, die

dit, dat

zo’n (komt van zo een)

Je kunt ze dus makkelijk uit je hoofd leren. Een aanwijzend voornaamwoord staat bijna altijd voor een zelfstandig naamwoord. Dat aanwijzend voornaamwoord wijst bijna letterlijk iets aan: dit boek, die dvd, zo’n speler.

Als je het goede aanwijzend voornaamwoord wilt gebruiken, moet je weten of het zelfstandig naamwoord, waar je het aanwijzend voornaamwoord voor zet, een de-woord of een het-woord is.

het boek en daarom dit boek of dat boek

de dvd en daarom die dvd of deze dvd

Je kunt de aanwijzende voornaamwoorden deze, die, dit en dat ook zelfstandig gebruiken. Dat betekent dat ze alleen staan. Er staat dan dus geen zelfstandig naamwoord achter:

Dit is mooi. in plaats van: Dit boek is mooi.

Deze is van mij. in plaats van: Deze dvd is van mij.

Als een aanwijzend voornaamwoord zelfstandig gebruikt wordt, moet je wel goed weten waar het naar verwijst. Anders begrijp je de zin niet: Dat is leuk! Wat is leuk?

betrekkelijke voornaamwoorden

De belangrijkste betrekkelijke voornaamwoorden zijn die en dat.

Die en dat zijn alleen betrekkelijke voornaamwoorden als ze direct achter een zelfstandig naamwoord staan én als er een extra persoonsvorm in de zin komt.

Wij kijken naar de hockeywedstrijd die live wordt uitgezonden.

Het boek dat ik lees, is door Carry Slee geschreven.

Het betrekkelijk voornaamwoord die verwijst terug naar de-woorden: de jongen die daar loopt …

Het betrekkelijk voornaamwoord  dat verwijst terug naar het-woorden: het team dat verliest …

samengestelde zinnen

Een enkelvoudige zin is een zin waarin één persoonsvorm staat. 

Een samengestelde zin is een zin waarin twee (of meer) persoonsvormen staan. 

Voegwoorden zijn woorden die twee zinnen aan elkaar vast plakken. De voegwoorden die je op perron 1 al hebt gehad, zijn: en, want, maar, of, omdat, zodat, voordat, dat, als, toen en terwijl. Er zijn nog meer voegwoorden, maar deze voegwoorden komen vaak voor en deze gebruik je zelf waarschijnlijk ook.

  

Ook de betrekkelijke voornaamwoorden die en dat plakken twee zinnen aan elkaar vast. Ook een zin met een betrekkelijk voornaamwoord heeft dus twee persoonsvormen en zo’n zin is dus ook een samengestelde zin.

Voorbeeld

Zitvolleybal speel je met zes spelers en het net hangt op anderhalve meter hoogte.

Samengestelde of enkelvoudige zin?

Voegwoord of betrekkelijk voornaamwoord?

Aan de slag!

Maken * opdrachten: 27, 28, 30, (aanwijzende voornaamwoorden)

 32 (betrekkelijke voornaamwoorden)

Huiswerk

De opdrachten  die je in de les niet afgekregen hebt

EN

opdracht 34 en 35 (samengestelde zinnen en voegwoorden)

Welke voornaamwoorden hebben we tot nu toe besproken?