21-05-19 Vervolg capsules & kwaliteitseisen

• BSP apothekersassistenten
• MBO
• Studiejaar 1

Programma van deze les

- Vragen van jullie

- Terugkijken op capsules, benodigdheden en poedermengregels 

- Vervolg capsules en kwaliteitscontroles.

- Berekenen van kwaliteitscontrole

Samenwerken = leuker

Microfoon gedempt

Camera aan

Gebruik de Chat voor vragen of zet je microfoon even aan.

Doe mee met je telefoon

Bericht je studiemaatje bij problemen en vragen

Lesdoelen van vandaag:

- Je kunt de utensiliën benoemen die nodig zijn voor het maken van capsules.

- Je kunt uitleggen op welke wijze je een homogeen poedermengsel dient te mengen.

- Je kunt uitleggen wat de functie is van de verschillende onderdelen van een capsuleerapparaat.

- Je kunt de benodigde hoeveelheden van de grondstoffen berekenen.

- Je kent de kwaliteitseisen van capsules. 

- Je kunt de eindcontrole van het gewicht van capsules berekenen.

 

KD = Kwalificatiedossier

Kerntaak 1 Voert geïndividualiseerde farmaceutische patiëntenzorg uit

W1 - Neemt de zorgvraag aan

W2 - Voert medicatiebewaking uit

W3 - Verzorgt uitgifte van medicijnen

W4 - Geeft instructie over medicatiegebruik

W5 - Verwerkt patiëntgerelateerde informatie en administratie

Kerntaak 2 Verleent niet-receptgestuurde zorg aan de patiënt

W1 - Adviseert over gezondheid en preventie

W2 - Geeft zelfzorgadvies

Kerntaak 3 Biedt productzorg

W1 - Stelt voorgeschreven geneesmiddelen beschikbaar

W2 - Stelt op maat gemaakte geneesmiddelen beschikbaar

W3 - Zorgt voor logistiek en beheer

Kerntaak 4 Werken aan kwaliteit en deskundigheid

W1 - Werkt aan de eigen deskundigheid

W2 - Werkt aan bevorderen en bewaken van kwaliteitszorg

W3 - Werkt multidisciplinair samen en stemt werkzaamheden af

Welke utensiliën heb je nodig voor het bereiden van capsules?

Capsules maken

Benodigdheden:

- grondstoffen

- mortier

- capsuleerapparaat 

- capsules

Poedermengregels

1. Juiste fijnheidsgraad. Indien nodig de stof vooraf fijnwrijven. (< 1 g overmaat gebruiken)  

2. Eerst hulpstof in de mortier, voordat de werkzame stof wordt toegevoegd. 

3. Stapsgewijs mengen, meng steeds in de ideale mengverhouding tot homogeen. Begin steeds met de kleinste hoeveelheid die is voorgeschreven, behalve bij sterk gekleurde stoffen en smaak- en geurcorrigentia (zie onder punt 4 en 5). 

4.Sterk gekleurde stoffen inpakken,  tussen twee laagjes hulpstof mengen. Homogeniteit van het mengsel kan visueel gecontroleerd worden aan de hand van de kleur.

5.Smaak- en geurcorrigentia moeten als laatste toegevoegd worden, omdat deze vluchtig zijn.

In welke volgorde meng je het volgende recept?

R/

Calcii carbonis levis 1,0 g    (wit, gemicroniseerd poeder)

 Sulfur ad usum externum 1,0 g (geel, gemicroniseerd)

 Talcum ad 10,0 g   (hulpstof, wit, gemicroniseerd)

Op welke wijze zou jij dit poeder mengen. Noteer stap voor stap wat je gaat doen. 

In welke volgorde meng je:
Calcii carbonis levis 1,0 g (wit, gemicroniseerd poeder)
Sulfur ad usum externum 1,0 g (geel, gemicroniseerd)
Talcum ad 10,0 g (hulpstof, wit, gemicroniseerd)

Weeg de talcum af en doe hiervan een klein gedeelte ongeveer 0,5 -1 gram in de gladstenen mortier. Weeg de sulfur af en doe dat hier bovenop. Hier gaat weer een schepje talk op (0,5 g). Meng dit homogeen. Doe nu de calciumcarbonaat erbij, meng dit homogeen.

Meng daarna stapsgewijs de rest van de talk erbij tot een homogeen poeder.

Capsulevul- en sluitapparaat

Waarvoor dienen de verschillende 

onderdelen?

Capsulevul- en sluitapparaat

Afdekplaat: bovenkant van capsules in de bovenste plaat vasthouden.

Opdrukknop: verwijderen van de bovenkant van de capsules, bovenste plaat wordt gelicht. 

Bovenste plaat: bevat de bovenkant van de capsules (cap)

Klemplaten: bevatten de lange onderkant van de capsules (body)

Schroeven: door de schroeven vast te draaien, schuift die onderste plaat naar achteren, waardoor de body's van de capsules geklemd komen te zitten tussen de twee klemplaten.  

Bodemplaat: daar rusten de capsules op in het apparaat. 

Let op: zorg ervoor dat de bovenrand van de body gelijk ligt met

de bovenkant van de bovenste klemplaat!

Want anders......

 Bodemplaat is niet goed afgesteld

1) Steken de capsules uit en kun je je poedermengsel niet goed verdelen over de capsules. Je hoort een raspend geluid. 

2) Je capsules liggen te diep in het apparaat, waardoor je kans hebt op een ongelijke verdeling van het poedermengsel. Je kunt poedermengsel te kort komen. 

Capsules 

Voordeel van capsules

Maskeren van een nare smaak of geur

Capsules worden meestal gemaakt van gelatine (hard)            'ribbeltje' in body + cap

Capsulewand zwelt op, breekt open in het maag-darmkanaal, zodat het gnm  opgenomen kan worden. 

Droge plaats + kamertemperatuur bewaren           relatieve luchtvochtigheidsgraad 35-60% 

< luchtvochtigheidsgraad = bros en breken

> luchtvochtigheidsgraad = kleverig en plakken

Gelatine wordt gemaakt van huiden en/of botten van veelal runderen of varkens. Rundergelatine is vrij van BSE (=gekkekoeienziekte)

Wat is zwaarder 1 kg lood of 1 kg veren?

1 kg lood

1 kg veren

geen verschil

Het vullen van capsules gaat dus niet op gewicht maar op volume

Met welk hulpmiddel meten we volume?

Tip: denk aan dranken

Vulwaarden van capsules

Deze vulwaarden zijn terug te vinden op de Kennisbank

KNMP kennisbank  

- Bereiding   

- LNA procedures bereiding   

- Inhoud

- Toedieningsvormen

-Capsules en Poeders

Stappenplan voor capsules

Berekenen van de benodigde hoeveelheden

Berekenen van de benodigde hoeveelheden

 Let bij het berekenen op de afkortingen dtd en qs 

R/ Paracetamol 750 mg

      Aerosil 1 mg

      Avicel qs

    mflac caps. dtd XC

Hoeveel moet er afgewogen worden voor dit recept?
R/ Paracetamol 750 mg
Aerosil 1 mg
Avicel qs
mflac caps. dtd XC

Paracetamol 750mg x 90= 67500 mg= 67,5g

Aerosil 1mg x 90= 90mg 

Avicel zoveel als nodig is om aan te vullen tot het juiste volume

Berekenen van de benodigde hoeveelheden

Volume bepalen 

Capsules worden niet op gewicht gemaakt maar op volume gevuld.

Gebruik een geschikte maatcilinder→ ivm nauwkeurigheid.

Berekenen van de benodigde hoeveelheden

Het capsulevulapparaat

- Vlakke ondergrond.

- Drie werkbladen, met dezelfde nummers, op juiste volgorde en wijze in elkaar.

- Plak met het juiste plakband het gedeelte af dat niet gevuld hoeft te worden → op tweede klemplaat.

- Vul het apparaat, alledrie de werkbladen, met benodigde aantal capsules.

- Controleer na het verwijderen van de hoedjes of de capsules gelijk liggen met de bovenkant van de tweede klemplaat (niet te diep, niet te hoog!)

- Vul de capsules gelijkmatig, denk om de hoeken, niet ‘tikken’ met stof op capsules die gevuld worden.

- Sluit het apparaat, schroeven voorkant los, druk capsules goed in elkaar en controleer bodemplaat op stof.

Berekenen van de benodigde hoeveelheden

Voorbeeld van berekening theoretisch gewicht

R/ Paracetamolum 250 mg

     Avicel® q.s.

   m.f.l.a. caps. d.t.d. no. 60

Je hebt 3,46 g vulstof afgewogen

Het gemiddelde gewicht van één lege capsule is 54,9 mg

1) Welke gegevens heb je nodig voor het berekenen van het theoretisch gewicht?

2) Op welke wijze zou jij het theoretische gewicht berekenen?

Bereken het theoretisch gewicht
R/ Paracetamolum 250 mg
Avicel® q.s.
m.f.l.a. caps. d.t.d. no. 60
Je hebt 3,46 g vulstof afgewogen

Theoretisch gewicht: 250x60= 15000mg= 15 g

15 g + 3,46 g = 18,46 g voor 60 capsules. 18,46 g = 18.460 mg : 60 = 307,67 mg.

Berekenen van de benodigde hoeveelheden

Voorbeeld van berekening praktisch gewicht

R/ Paracetamolum 250 mg

     Avicel® q.s.

   m.f.l.a. caps. d.t.d. no. 60

Je hebt 3,46 g vulstof afgewogen

Het gewicht van een lege capsule is 54,9 mg

1) Welke gegevens heb je nodig voor het berekenen van het praktisch gewicht?

2) Op welke wijze zou jij het praktische gewicht berekenen?

3) Valt je verder nog iets op aan de gewichten?

capsule 1 weegt 364 mg

capsule 2 weegt 363 mg

capsule 3 weegt 361 mg

capsule 4 weegt 368 mg

capsule 5 weegt 358 mg

capsule 6 weegt 372 mg

capsule 7 weegt 364 mg

capsule 8 weegt 364 mg

capsule 9 weegt 365 mg

capsule 10 weegt 332 mg

De gewichten van 10 gewogen capsules en het gemiddelde gewicht van één lege capsule.

Alle 10 gewichten bij elkaar optellen en delen door 10= gemiddelde gewicht. Hier trek je het gemiddelde gewicht van de capsuleshuls eraf. 

Capsule 10 is veel lichter dan de andere.

Bereken het praktisch gewicht
Het gemiddelde gewicht van één lege capsule is 54,9 mg

Gewichten 10 volle capsules: 364 mg, 363 mg, 361 mg, 368 mg,
358 mg, 372 mg, 364 mg, 364 mg, 365 mg, 332 mg

Praktisch gewicht: 364 + 363 + 361 + 368 + 358 + 372 + 364 + 364 + 365 + 332 = 3611 mg : 10 = 361,1 mg gemiddeld gewicht → 361,1 mg – 54,9 mg = 306,2 mg.

Berekenen van de benodigde hoeveelheden

Afwijking van het gewicht van de capsules

P-T= x 100%  of zoals het op het CBV staat

  T

Deze controle alleen is niet genoeg, want….

is het optreden van weinig verlies een garantie voor een gelijkmatige verdeling?

Hoeveel is de afwijking van het rekenvoorbeeld?

Is het optreden van weinig verlies een garantie voor een gelijkmatige verdeling?

V= (c-e) x100% → grens 3%

         e

dus (306,2 – 307,67 mg) = × 100 % = 

– 0,478  %  

(–1,47 : 307,67 x100%=)

Nee daarom dus ook de gewichtsspreiding als controle

Kwaliteitscontrole capsules

1. Uiterlijk, geen deuken in de capsule  of poeder aan de buitenkant
2. Afwijking van het gewicht, grens is 3%
3. Spreiding = relatieve standaarddeviatie 

       RSD <3% vanaf 300 mg  

       RSD <4% tot 300 mg

Hoe heb jij deze les ervaren?

0100