Paragraaf 8.3 - Rond je cellen [2]

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Startopdracht

Zoek een plek in de klas

Mobiel in je kluis

oortjes uit

jas uit

Boek+ schrift+ pen op tafel

Planning

Uitleg (15min)

Aan het slag (20min)

Afsluiten (5min)

8.3 Rond je cellen

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt beschrijven hoe stoffen vanuit je bloedplasma naar je cellen gaan
• Je kunt beschrijven hoe weefselvloeistof gevormd wordt
• Je kunt het verschil tussen bloedplasma, weefselvloeistof en lymfe uitleggen

8.3 Rond je cellen

Drie vloeistoffen in je lichaam

• Bloedplasma
  - het vloeibare deel van je bloed in de bloedvaten
• Weefselvloeistof
  - vloeistof tussen de cellen in weefsels. Dit is bloedplasma dat uit de haarvaten is gelekt.
• Lymfe
  - vloeistof in de lymfevaten. Dit is weefselvloeistof die opgenomen is in de lymfevaten.

8.3 Rond je cellen

Hoe komen stoffen bij je cellen?

• Opname van stoffen
  

1. Glucose en zuurstof gaan vanuit het bloedplasma in
   de haarvaten naar de weefselvloeistof tussen de cellen
2. Glucose en zuurstof worden vanuit de weefselvloeistof opgenomen in de cellen

• Afgifte van stoffen
  

1. De cellen geven koolstofdioxide en andere afvalstoffen af aan de weefselvloeistof tussen de cellen
2. Koolstofdioxide en andere afvalstoffen gaan met de weefselvloeistof terug naar het bloedplasma in een haarvat

8.3 Rond je cellen

• Wat? Maken 8.3 – Opdracht 1 t/m 9
• Hoe? Blz. 109 t/m 112
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 10 minuten
• Uitkomst? Opdracht 1 t/m 9 is af. 

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst).

8.3 Rond je cellen

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt beschrijven hoe weefselvloeistof weer teruggaat naar het bloed
• Je kunt uitleggen wat de functie van het lymfevatenstelsel is
• Je kunt beschrijven welke rol de lymfeklieren spelen bij het bestrijden van infectieziekten

8.3 Rond je cellen

Hoe komt weefselvloeistof terug in je bloed?

1. Via de haarvaten
   - de helft van weefselvloeistof gaat terug naar het bloed via haarvaten
2. Via de lymfevaten
   - lymfevaten zijn kleine kanaaltjes in de weefsels
   - hebben net als haarvaten kleine gaatjes in de wand, hierdoor stroomt weefselvloeistof naar binnen
   - als weefselvloeistof in een lymfevat zit noem je het lymfe
   - de lymfevaten vervoeren de lymfe door je lichaam tot vlakbij je sleutelbeenderen, daar komt de lymfe weer in het bloed terecht

8.3 Rond je cellen

Wat doet je lymfevatenstelsel?

• Lymfevaten hebben, net als aders, een slappe wand en kleppen. Deze zorgen ervoor dat de lymfe maar één kant op stroomt
• Lymfevaten voeren lymfe naar lymfeklieren, ook wel lymfeknopen genoemd
• Lymfe wordt in de lymfeklieren gecontroleerd op ziekteverwekkers door witte bloedcellen. De witte bloedcellen bestrijden de ziekteverwekkers
• Als er veel ziekteverwekkers te bestrijden zijn zwelt een lymfeklier op en doet pijn (bijv. in je hals, oksel of lies bij verkoudheid of griep)

8.3 Rond je cellen

8.3 Rond je cellen

• Wat? Maken 8.3 – Opdracht 10 t/m 20
• Hoe? Blz. 113 t/m 117
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 10 minuten
• Uitkomst? Opdracht 10 t/m 20 is af. 

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst).