BK1 Blok 5: Over Taal

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

OVER TAAL

Doelen

Aan het eind van de les:

--> weet je wat een samenstelling is;

--> kun je woorden indelen in soorten;

--> kun je in een woordenboek opzoeken of een woord een de-woord of een het-woord is.

Aan het werk

Moeilijke woorden

Maak opdracht 23 + 24 blz. 200 en 201

Antwoorden opdracht 23 

a voordeel – iets waar je nut van hebt

b nadeel – iets waar je geen nut van hebt

c voorwaarde – iets wat moet gebeuren

d hoofdzaak – het belangrijkste

e zorgvuldig – met zorg, precies

f tijdelijk – voor een tijdje

g uitgebreide – grote

h houdt in – betekent

i bijzaak – iets wat minder belangrijk is

j definitief – voor altijd

Antwoorden van vraag 1 en 2

Antwoorden opdracht 24

a circuit – baan waarop races worden gehouden

b gevestigd – een vaste plaats gegeven

c waarschijnlijk – bijna zeker, maar nog niet helemaal

d populair – geliefd en bekend bij veel mensen

e bedrijfsleider – baas van een bedrijf

f aandelen – bewijzen dat iemand voor een klein stukje mede-eigenaar is van een bedrijf

g schadelijk – slecht

h hartgrondig – heel erg

i zegevieren – winnen

j bevochtigen – nat maken

Antwoorden van vraag 1 en 2

Uitleg 5.12 Kijken naar taal (blz. 202)

Sommige woorden kun je aan elkaar plakken. Van laptop en tas kun je een nieuw woord maken: laptoptas. Zo'n woord heet een samenstelling.

Als je wilt weten wat de betekenis van een samenstelling is, kijk je naar het laatste deel van het woord.

Voorbeeld:

bosvrucht: een vrucht die in het bos groeit

laptoptas: een tas gemaakt voor een laptop

Aan de slag...

Je gaat opdr. 25, 26 en 27 op blz. 202 + 203 maken

Antwoorden opdr. 25

• rekenles
• grasveld
• windenergie
• fietspad
• grondstof 
• modderstroom
• politieagent
• groenteboer

Antwoorden opdr. 26

a. spierkracht – spier + kracht – de kracht van je spieren
b. windenergie – wind + energie – energie of elektriciteit die is opgewekt door de kracht van de wind
c. beginpunt – begin + punt – het punt (de plek) van waaruit je begint 
d. aanmeldingsformulier – aanmelding + formulier – een papier met vragen die je moet beantwoorden om je ergens voor aan te melden
e. reservespeler – reserve + speler – een speler in een sportteam die pas meedoet als een andere speler uitvalt 

Antwoorden opdr. 26

f. rookmelder – rook + melder – een apparaat dat een alarm laat horen als er rook is, om te waarschuwen voor brand
g. brandoefening – brand + oefening – een oefening om te leren wat je moet doen als er in een gebouw brand uitbreekt
h. vervoermiddel – vervoer + middel – een middel, bijvoorbeeld een auto, bus of trein, waarmee mensen, dieren of dingen kunnen worden vervoerd van de ene plaats naar een andere
i. prijsstijging – prijs + stijging – het stijgen (omhoog gaan) van prijzen, het duurder worden van dingen die je in een winkel kunt kopen 

Antwoorden opdr. 27

speeltafel – tafelpoot – pootafdruk – afdrukkleur – ......

Indelen in soorten (blz. 203)

Veel woorden kun je in groepjes  bij elkaar zetten. 

Voorbeeld:

Amsterdam en Londen = hoofdsteden

broek en trui = kledingstukken

Aan de slag...

Welke woorden horen bij elkaar? Maak opdr. 28 op blz. 203

Antwoorden opdr. 28

Etenswaren	Kledingstukken	Schoeisel	Gebouwen	Lichaamsdelen
Brood	Hemd	Sandaal	Fabriek	Enkel
Melk	Joggingsbroek	Schoen	Kerk	Pols
Biefstuk	Muts	Slipper	Toren	Vinger
Chocolade	Bloes	Klomp	Theater	Schouder
Aardappel	T-shirt	Laars	Museum	Heup

de-woorden en het-woorden

5.12

Hier beschrijf je de leerdoelen van deze les.

de-woorden en het-woorden

5.12

Gebruik voor opdracht 29 het online woordenboek van Muiswerk of www.welklidwoord.nl

Hier beschrijf je de leerdoelen van deze les.

Aan de slag...

Wat zijn de het-woorden? Maak opdracht 29