6.1 Europa rond De Opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

11-05-2023 V4

6.1 Europa en De Opstand

Vandaag

• Bespreken opdracht KA hoofdstuk 5
• Introductie H6
• Uitleg 6.1 

Kenmerkende aspecten H5

KA 18: Het begin van de Europese overzeese expansie.

KA 19: Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling

KA 20: De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid

KA 21: De protestantste reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.

Beginpunt: reformatie

• Begin 16e eeuw worden protestantse ideeën door Europa verspreid.
• Ideeën zorgen voor spanningen tussen verschillende religies.

Beginpunt: Habsburgse Rijk

Frankrijk

• 16e/17e eeuw: grote binnenlandse oorlogen tussen katholieke en calvinistische edelen (hugenoten)
• (Tijdelijke) oplossing: Edict van Nantes (1598)

Duitse Rijk (1)

•  Decentraal rijk (keizer heeft niet alle macht) met veel verschillende lokale machthebbers
• Met name in Noorden veel protestantse vorsten, maar een katholieke keizer.
• Vrede van Augsburg (1555) --> ciuis regio, eius religio

Duitse Rijk (2)

• 1618 --> spanningen tussen gelovigen lopen weer op --> uitbreken Dertigjarige Oorlog.
• 1648 --> Vrede van Westfalen: Vorsten mogen eigen religie bepalen. Onderdanen mogen vasthouden aan hun eigen geloof, maar moeten dan wel emigreren.

Situatie in Oost-Europa

• Enorm snelle opmars van het (Islamitische) Ottomaanse Rijk.
• Meerdere Christelijke bondgenootschappen om terug te vechten. (keerpunt in 1683)
• Christelijke (met name Katholieke) landen worden dus ook bedreigd vanuit het Zuiden

Vandaag

• Kort herhalen 
• Filmpje + vragen 
• Uitleg 6.1 

Gisteren

• Bespreek met je buur: Welke grote religieuze conflicten spelen er in Europa in de 16e eeuw?

Kenmerkend Aspect

KA 22 Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat.

Rest van de les

Keuze:

Werken aan leerdoelen H5

óf 

Lezen 6.1, maken vragen 6, 7, 8 (=huiswerk voor woensdag)

Klaar? Bekijk de tijdbalk van schooltv (link staat in classroom)

Tip:

Tijdlijn 80-jarige oorlog op de website van SchoolTV (zie volgende slide)

tijdlijn.schooltv.nl

24-05-2023 V4 

6.1 De opstand in Europees perspectief

Vandaag:

• Uitleg verloop Tachtigjarige oorlog
• Opdracht Tijdlijn Tachtigjarige oorlog

Kenmerkend Aspect

KA 22 Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat.

Voor de Opstand

• Spaanse koningen heersen over de Nederlanden. Doen twee dingen:

1. Beginnen met centralisatiepolitiek (= meer macht voor de koning, minder voor de Nederlandse adel en steden)

2. Vervolgen niet-katholieken.

Acht doopsgezinden te Amsterdam verbrand, 1549.

Gevolg?

• 1566: Beeldenstorm
• 1567: Spaanse troepen naar de Nederlanden o.l.v. Hertog van Alva.
• 1568: Openlijke gevechten tussen Spaanse troepen en Nederlandse opstandelingen

Belangrijke punten Opstand

• 1576: Pacificatie van Gent: Noordelijke én Zuidelijke Nederlanden gaan samenwerken in opstand tegen Spaanse koning
• 1579: Unie van Utrecht: (Protestantse) Noorderlijke gewesten verenigen zich los.

Belangrijke punten Opstand

• 1581: Plakkaat van Verlatinghe: Definitieve breuk tussen Noordelijke gewesten en de Spaanse koning.

Beleg van Hulst door prins Maurits van Oranje (1591)

Uitkomst?

• 1648: Vrede van Münster
• Oprichting én erkenning van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
• Calvinisme als dominant geloof; andere geloven getolereerd.

Kenmerkend Aspect

KA 22 Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat.

Rest van de les

• Maak in tweetallen de opdracht 'Opdracht Tijdlijn Tachtigjarige oorlog' in classroom.
• Klaar? óf werken aan leerdoelen h5 óf verder aan de slag met de tijdlijn/6.1 óf maken casus 6.2 

Vandaag:

• Invullen vragenlijst
• Bespreken opdracht
• Oefenen met examenvraag

Vragenlijst

Ga op je chromebook naar: vil.fss.uu.nl/vragenlijst

Bespreken opdracht

Vraag 1: Kijk naar de tijdlijn. Wanneer vinden de meeste gebeurtenissen plaats? Wanneer is het relatief rustig?

Vraag 2: Welke gebeurtenis kan worden gezien als begin van de 80-jarige oorlog? En waar eindigt de 80-jarige oorlog mee?

Vraag 3:

Geef voor de volgende gebeurtenissen aan wanneer ze plaatsvonden, wat er precies gebeurde, en waarom de gebeurtenis als belangrijk kan worden gezien voor het ontstaan van de Republiek: Beeldenstorm, Pacificatie van Gent, Unie van Utrecht, Twaalfjarig Bestand, Plakkaat van Verlatinghe, Slag bij Nieuwpoort.

Vraag 4a: Maak een top 3 van gebeurtenissen die jij het belangrijkst vindt.

4b: Geef per gebeurtenis van 4a een historisch argument waarom je deze gebeurtenis op die plek hebt gezet.

Vandaag

• Examenvraag bespreken
• Zelfstandig werken 

Examenvraag:

•  Neem max. 5 minuten de tijd om hoofdstuk
  
• Daarna: 7,5 minuut in stilte werken aan deze examenvraag.

Bespreken examenvraag

• 5 min. bespreek de gemaakte examenvraag met je buur. Wat vind je goed aan het antwoord van je buur?
• Is het niet gelukt om een (compleet) antwoord te geven? Ga dan na waarom dat niet is gelukt en probeer samen .

Mogelijk antwoord

De aanleiding voor het maken van deze prent is het besluit van Phillips II om zijn soldaten naar de Nederlanden te sturen om de daar ontstane oproer tegen te gaan. Met deze prent wordt kritiek op het bestuur van de gewesten weergegeven dat deze de welvaart van de republiek niet beschermt tegen plunderen van Spaanse soldaten. Dit is te zien aan de wolf, die symbool staat voor de Spaanse officieren, die probeert ganzen, die symbool staan voor de algemene welvaart, op te eten, terwijl de Leeuw, symbool voor de Nederlandse overheid, ligt te slapen.

Algemene tips

• Lees de vraag goed door! Probeer hierbij verschillende onderdelen van de vraag te onderscheiden.
  
• Kijk voor het beantwoorden van de vraag naar de bron: Wanneer is deze gemaakt? en door wie?
• Begin je antwoord met een onderdeel van de vraag.

Rest van de les

Keuze:

- Lees paragraaf 6.1 door en schrijf voor jezelf minimaal 1 vraag op over De Opstand van iets wat je nog niet begrijpt.

óf 

- Werk verder aan je leerdoelen H5 en eventueel alvast H6.1.

Klaar? kijk alvast naar de Casus 6.2 en maak opdracht 2.

Belangrijk

Lever uiterlijk aanstaande woensdag (31 mei) leerdoelen H5 in als je wilt dat er naar wordt gekeken.