7. Barok schilderkunst het noorden

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

DEZE LES

Barok en Hollandse meesters

Bespreek drie manieren waarop Vermeer met licht werkt in het schilderij op afbeelding

strijklicht

plasticiteit

repoussoir

glimlicht

Noem twee aspecten van het kleurgebruik waardoor een verstilde, rustige sfeer ontstaat in het schilderij.

koele kleuren overheersen

weinig verschillende kleuren

plaatsing kleuren evenwichtig

Vermeer leidt op

subtiele wijze de aandacht van de beschouwer naar de brief.

Noem drie manieren waarop hij dat doet.

opgelicht

Achter de vrouw hangt een landkaart. Dergelijke kaarten passen bij de cultuurwereld waarin

het schilderij is ontstaan.

Leg dit uit aan de hand van twee aspecten van die tijdgeest.

• de verre reizen van Nederlandse kooplieden in de zeventiende eeuw

• ontdekkingsreizen: de wereld werd in kaart gebracht, of: de wetenschap die zich

ontwikkelde: de cartografie (in Nederland werden veel goede kaarten gedrukt)

• Kaarten gaven blijk van intellectuele belangstelling en waren een (kostbare) wandversiering.

• een opkomend gevoel van nationaliteit (de Nederlandse gewesten waren in de zeventiende eeuw onafhankelijk geworden)

Leg aan de hand van twee aspecten van de vormgeving uit op welke wijze ’De Nachtwacht’

vernieuwend was ten opzichte van andere groepsportretten.

• Hij paste een sterk licht/donkercontrast toe, waardoor sommige figuren meer aandacht kregen dan andere  

• Hij koos voor een levendige schikking van de figuren: hierdoor wordt de herkenbaarheid van de figuren (schutters) ondergeschikt aan de compositie en ontstaat er actie. 

Beschrijf aan de hand van dit detail Rembrandts olieverftechniek en leg uit wat er

vernieuwend aan was.

Op dit detail is een pasteuze verfhuid zichtbaar: Rembrandt heeft de verf hier in

ondoorzichtige lagen aangebracht. (Zijn verf bracht hij meestal niet alleen aan met

penselen, ook gebruikte hij vaak een paletmes, een schildersstok en/of zijn vingers)  

• Traditioneel werkte een schilder in de zeventiende eeuw glacerend: doorzichtige lagen werden (met penselen) dun over elkaar heen gelegd