3.2 Europa wordt christelijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 1

3.2 Europa wordt christelijk

Wat zien we?

Lesplanning

Kijkplaat opdracht

Planning + leerdoelen bespreken

Terughalen vorige les met behulp van vragen

Stuk uitleg

Klokhuis: Willibrod bekijken.

Afsluiten.

Na deze les kun je:

Kort iets over het leven van Bonifatius en Willibrord vertellen.

Uitleggen wat missionarissen zijn en wat ze doen.

Uitleggen hoe de missionarissen de Germaanse en christelijke cultuur samen wisten laten gaan.

Een leenheer leent een stuk grond van een leenman

1. Goed
2. Fout

Een leenman verdeelde zijn land weer aan kleinere leenmannen

1. Goed
2. Fout

Missionarissen

Gingen op een missie

Niet christelijke mensen tot Christen bekeren

Niet christelijke mensen noemden ze ook wel heiden

We bekijken een aflevering over Willebrord

Schrijf in korte punten de belangrijkste punten op.

Zorg dat je na de aflevering 5 punten kiest die je het belangrijkste vond.

https:

Schrijf de belangrijkste punten uit het filmpje kort op.

Monniken 

richten zich helemaal 

op het geloof!

Kloosters

Vanuit de kloosters verspreidden monniken het christendom.

Het filmpje: Hebban Olla Vogola

Hebban Olla Vogola Nestas zijn de eerste woorden van een liefdesliedje van bijna 1000 jaar oud. 

Een bijzonder liedje omdat het bestaat uit de eerste woorden die ooit in het Nederlands zijn opgeschreven. 

Door een monnik. 

Lisa vertelt de geschiedenis van het liedje en maakt samen met schrijver Jurrian van Dongen een hele nieuwe versie.

Een liefdesliedje

Gerulf is juist op weg naar zijn schrijftafel als hij door het kloosterraam een jonkvrouw langs ziet rijden. Even kijkt ze hem recht in de ogen. Meteen schieten Gerulf de woorden van een liefdesliedje te binnen. Het liedje dat zijn meisje ooit voor hem zong, thuis in het verre Vlaanderen: Hebban olla vogala…

Zelf inkt en verf maken

Monniken maakten hun eigen inkt en verf om mooie boeken te kunnen maken. Inkt werd gemaakt door dingen uit de natuur fijn te stampen in een vijzel en daarna met een dunne kleefstof te mengen. Van walnoten maakte je bruine, van roet zwarte en van schildluizen rode inkt.

Schrijven met een ganzenveer

Je schreef met een ganzenveer en een potje inkt. Als de veerpunt bot was, sneed je een nieuw puntje. Daarna eerst op een kladje even proberen of hij weer goed schrijft. Wat schrijf je dan? Het eerste dat je te binnen schiet; een liefdesliedje dat net in je hoofd zit bijvoorbeeld.

Perkament

Tegenwoordig schrijven we meestal op papier. Maar middeleeuwse boeken zijn bijna allemaal op perkament geschreven. Perkament is speciaal bewerkte dierenhuid van een kalf, geit of schaap. Voor een dik boek als de bijbel had je wel 150 schapenvellen nodig. Perkament was dan ook heel duur.

Monnikenwerk

Tegenwoordig worden boeken gedrukt. Van elk boek bestaan dus honderden of duizenden exemplaren die er allemaal precies hetzelfde uitzien.

Voor 1450 bestond de boekdrukkunst nog niet. Boeken werden stuk voor stuk met de hand overgeschreven. Wat een monnikenwerk!

Prachtige versieringen

Middeleeuwse boeken werden, nadat de zwarte letters netjes overgeschreven waren, vaak prachtig versierd. De hoofdstuktitels werden in rode letters toegevoegd. En de eerste hoofdletter van een hoofdstuk werd vaak heel groot en mooi getekend. En ook werden er in de kantlijn allerlei grappige tekeningen gemaakt.

Zo duur als een huis

Handgeschreven boeken waren heel kostbaar. Dat kwam vooral omdat het perkament en de kleurstoffen zo duur waren. Een mooi versierde bijbel was rond 1270 bijvoorbeeld net zoveel waard als een groot stenen huis.

In de middeleeuwen werden boeken door monniken met de hand geschreven. Waarom was dat?

Het overschrijven van boeken was echt monnikenwerk.
Waarom?

1. Monniken hadden toch niks beters te doen.
2. Het was heel precies werk en nam veel tijd in beslag.

Eigen initialen

Hiernaast zie je broeder Rufillus werken aan een rijk versierde

hoofdletter R. 

De eerste letter van iemands
naam noemen we initialen. 

Eigen initialen

Je gaat straks de eerste letter van je eigen naam op zo'n manier schrijven/ tekenen dat er van alles op te zien is.

Dat mogen lijntjes en figuurtjes zijn. Maar je mag ook wat anders bedenken. 

Als je maar een mooie versierde 

letter van je naam maakt.