6.3: mensen in het kustgebied

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Wat gaan we doen?

• terugblik op vorige les
• lesdoelen bekijken
• instructie paragraaf 6.3
• aan de slag

Het terugtrekken van de zeespiegel

1. transgressie
2. regressie
3. agressie
4. decompressie

2 redenen voor transgressie

1. smeltende ijskappen minder verdamping
2. smeltende ijskappen bodemdaling
3. minder verdamping bodemdaling
4. transgressie is fake news

1e veenvorming
(zwart in tekening)

1. Hollandveen
2. Brabantveen
3. Basisveen
4. Grondveen

Eerste duinen
(grijze bulten)

1. Oude duinen
2. Jonge duinen
3. Nieuwe duinen
4. Basisduinen

Verlanding

1

2

3

4

Minder invloed zout water

natuurolijke omgeving wordt zoeter

Open water groeit dicht door plantengroei

Veenontwikkeling door niet vergane plantenresten

Kustontwikkeling sinds 5850 jaar geleden

Lesdoelen

Aan het eind van de les weet je:

• hoe kwelders zijn gevormd
  
• het ontstaan en de kenmerken van een zeekleipolder
  
• het ontstaan en de kenmerken van veenontginningen
  
• waarom het gebruik van veengrond is veranderd
  
• het ontstaan en de kenmerken van een droogmakerij

akmetufb.epizy.com

Kwelders

transgressie - kustlijn schuift landinwaarts

regressie - kustlijn schuift zeewaarts

1. Hoogste zeeniveau: waterpeil is stabiel
2. Slib zakt naar beneden
3. Eb: slib blijft achter
4. Grond komt hoger te liggen
5. Gebied overstroomt zelden meer
6. Gebied raakt begroeid = kwelder

Zeekleilandschap

500 v.c - wonen op terpen

1000 n.c. - wonen achter dijken

eerst defensief, later offensief

inpoldering kwelders

Voormalige zeedijk

Terpdorp

Veenlandschap

1000 n.c. wonen in het veen

- woningen langs weg, kanaal, dijk, riviertje

          Ontginningsbasis

- brede waterloop op 1 km afstand van basis

          Wetering

- slootjes graven in lengterichting

Ontginningsbasis

Wetering

Slootjes voor afwatering

Veenlandschap

- eerst akkerbouw

- later veeteelt (te nat voor akkerbouw)

~ inklinking door ontwatering

~ veenoxidatie door ontwatering

Ook gebruikt voor turfwinning

-afgegraven watergangen (petgaten)

- droogplekken voor veen (legakkers)

legakkers sloegen weg bij stormen - plassen

Droogmakerijen

Sinds 16e eeuw droogleggen van plassen, meren en stukken zee.

1. Aanleggen ringdijk met vaart
2. Droogpompen omdijkt gebied

Lesdoelen

Aan het eind van de les weet je:

• hoe kwelders zijn gevormd
  
• het ontstaan en de kenmerken van een zeekleipolder
  
• het ontstaan en de kenmerken van veenontginningen
  
• waarom het gebruik van veengrond is veranderd
  
• het ontstaan en de kenmerken van een droogmakerij

Aan de slag

maak van paragraaf 6.3

opdracht 1, 5, 6 & 9