2.2 Cultuur en samenleving in de Republiek

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe de samenleving in de Gouden Eeuw eruitzag.
  
• Je kunt met behulp van voorbeelden uitleggen wat kenmerkend was voor de cultuur van de Republiek. 
• Je kunt uitleggen dat er in de 17e eeuw een wetenschappelijke revolutie was.

Arm en rijk in de gouden eeuw: sociale gelaagdheid

• Bovenlaag: zeer rijke handelsfamilies met economische en politieke macht in steden en gewesten
• Welgestelden: winkeliers en gespecialiseerde ambachtslieden, zoals scheepsbouwers, bierbrouwers en molenmakers
• Derde sociale laag: loonarbeiders die voor een baas werkten
• Onderste laag: armen, zonder vast werk of oud en ziek

Migratie (Verhuizing van het ene land naar het andere).

• Veel inwoners van Holland, arm en rijk, waren afkomstig uit omringende landen. 
• Oorzaak 1:  Sommige migranten, zoals kooplui uit Antwerpen, waren vluchtelingen: zij wilden vanwege hun geloof in een protestants land wonen.
• Oorzaak 2: De meesten waren arme mensen uit het buitenland of andere delen van de Republiek, die in het rijke Holland werk hoopten te vinden.

0

Kunst en architectuur

• De welvaart in de Gouden Eeuw bracht ook de kunsten tot bloei (architectuur, schilderkunst) 
• Luxe grachtenhuizen en buitenhuizen aan de grachtengordel voor de rijkste kooplieden.
• De Hollandse schilderkunst was van een zeer hoog niveau (Rembrandt en Vermeer) en bijna iedereen kocht schilderijen, niet alleen de kerk en adel zoals in het buitenland!

0

Religie in de Republiek

• Leden van niet-protestantse kerken hadden minder voordelen. Zij mochten hun religie eigenlijk alleen binnenshuis uitoefenen.
• In 1637 kwam de Statenbijbel tot stand (betrouwbare bijbelvertaling).
• In de praktijk accepteerde mensen andere geloven (godsdienstige tolerantie) en dat was voor die tijd bijzonder.
• In andere omringende landen werden vaak protestanten nog vervolgd

Wetenschap in de Republiek

•  In de 17e eeuw was er een wetenschappelijke revolutie gaande 
• Newton ontdekte de wetten van de mechanica (de manier waarop voorwerpen bewegen) middels de zwaartekracht
• Er werden nieuwe natuurwetenschappelijke ontdekkingen gedaan ook door Nederlanders (Christiaan Huygens ontdekte bijvoorbeeld dat licht zich in golven door de ruimte beweegt) en Anthoni van Leeuwenhoek de microscoop

0

0

0

Begrippen

• Gouden Eeuw: De periode van grote welvaart en bloei in kunst, techniek en wetenschap in de Republiek (circa 1600-1700).
• Migratie
  : Verhuizing van het ene land naar het andere.
• Verdraagzaamheid: Manier van omgaan met elkaar waarbij mensen accepteren dat andere mensen andere opvattingen en gebruiken hebben. 
• Wetenschappelijke revolutie: snelle ontwikkeling van de wetenschap, doordat wetenschappers niet meer afgingen op de Bijbel of auteurs uit de oudheid, maar zelf gingen observeren en redeneren.