11.1 man en vrouw

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2,3

11.1 man en vrouw

Leerdoelen

1. Je kunt delen van de voortplantingsorganen van de man en vrouw uitleggen en benoemen.

2 Je kunt het verloopt van de menstruatiecyclus en de bijbehorende hormonen uitleggen.

Welke onderdelen van geslachtsorganen ken je al?

voortplantingscellen man

Zaadcel = voortplantingscel van man

Zaadballen produceren zaadcellen.

Wanneer dit op gang komt is een jongen vruchtbaar.

Vruchtbaar = in staat om kinderen te maken.

voortplantingscellen vrouw

Eicellen

Een vrouw wordt geboren met  400.000 onrijpe eicellen. Als een vrouw vruchtbaar wordt gaan deze rijpen door een seintje van de hypofese. Vanaf dan kan ze zwanger worden.

voortplantingshormonen man en vrouw

Hypofese

Dit is de hormoonklier in de hersenen die de aanmaak van de geslachtshormonen stimuleert. Hierdoor gaan de teelballen zaadcellen maken en gaan er eicellen rijpen in de eierstokken. Vanaf dit moment zijn de man en vrouw vruchtbaar.

Testosteron

Nadat de hypofese de teelballen hebben gestimuleerd gaan de teelballen  ook testosteron maken. Dit zorgt ook voor de productie van zaadcellen en daardoor blijft het doorgaan. 

voortplanting man

Hoe merkt een jongen voor het eerst dat hij vruchtbaar is?

De teelballen

Hier worden 70 miljoen zaadcellen per dag gemaakt. Daarna opslag in de bijballen. Dit zit allemaal in de balzak.

Erectie en zaadlozing

• De penis kan stijf worden, dit heet een erectie.
• Dit wordt veroorzaakt doordat de zwellichamen zich met bloed vullen.

Zaadlozing

Tijdens een zaadlozing kan er urine bij het sperma komen

1. Ja
2. Nee

Zelfstandig werken

Ga zelfstandig aan de slag met opdrachten 3 t/m 8.
Eerst 5 minuten in ZS, daarna ZF. Je mag muziek luisteren via je laptop met een koptelefoon/oortjes. 

Voortplanting vrouw

Wanneer merkt een vrouw aan zichzelf dat ze vruchtbaar is?

Anatomie vrouwelijke geslachtsorgaan:
Je ziet dat er bij een vrouw twee openingen zijn. 

Baarmoeder

• Baarmoeder 

• Baarmoederslijmvlies 

• Eierstok 

• Vagina (schede) 

baarmoederhals

Menstruatiecyclus vrouw

Voortplanting vrouw

Menstruatiecyclus

De menstruatiecyclus is bedoeld om een vrouw zwanger te kunnen laten worden.

De menstruatiecyclus duurt ongeveer 28 dagen.

Eens in de 4 weken wordt een vrouw ongesteld (menstruatie).

Dit is in feite het afbreken van baarmoederslijmvlies waar een kindje in had kunnen groeien.

Menstruatiecyclus

Fases menstruatiecyclus

1. Rijping van eicel in een eierstok

2. Het baarmoederslijmvlies wordt dikker
3. Ovulatie (eisprong)
4. Menstruatie (ongesteld)

Rijping eicellen

Tijdens de rijping groeit er een vochtblaasje om de eicel heen. Dat blaasje is de follikel. Dit wordt gestimuleerd door oestrogeen.

Eisprong/ ovulatie = de follikel barst en vocht en de eicel stromen eruit.

Ovulatie/eisprong

Hier zie je een eicel vrijkomen uit de eierstok. Dat heet ovulatie (oftewel eisprong).

Gemiddeld 1 keer per 4 

weken.

Menstruatiecyclus 

•        Menstruatie            Ovulatie                     menstruatie ongesteldheid

Menstruatiecyclus 

(niet zwanger)

Menstruatiecyclus

(wel zwanger)

Oestrogeen en progesteron

De hypofese laat de follikel groeien. Hierdoor gaat de follikel zelf ook de twee bovenstaande hormonen maken. 
Ze laten beiden het baarmoederslijmvlies groeien. Oestrogeen vooral voor de ovulatie en progesteron vooral na de ovulatie.

Gele Lichaam

Wat overblijft van het follikel wordt het gele lichaam  genoemd. 

Het gele lichaam produceert progesteron (en ook nog wat oestrogeen). Hierdoor wordt het baarmoederslijmvlies dikker.

Is de vrouw niet zwanger, dan sterft het gele lichaam af. 

Oestrogeen effecten

1. Er rijpen geen andere eicellen meer
2. Baarmoederslijmvlies wordt dikker. 
3. Bij veel oestrogeen in het bloed wordt er een ovulatie getriggerd. 

Functie gele lichaam:

• Zorgt voor groei van het baarmoederslijmvlies --> embryo kan zich innestelen.

Leerdoel 3: Menstruatiecyclus

Menstruatie

Baarmoederslijmvlies verdikt

Ovulatie

Vruchtbare periode

Ovulatie is ...

1. het binnenkomen van een eicel in de baarmoeder
2. de celdeling die aan de vorming van de eicel vooraf gaat
3. de ontwikkeling van een onrijpe tot een rijpe eicel
4. het vrijkomen van een rijpe eicel uit de eierstok

In de geslachtsorganen van een man komen bijballen voor.
Wat is de functie van de bijballen?

1. Opslag van zaadcellen
2. Vorming van spermavocht
3. Vorming van zaadcellen

Het follikel produceert voor de eisprong oestrogeen, na de eisprong ook progesteron.
Wat is het effect van progesteron?

1. Progesteron start het afbreken van het baarmoederslijmvlies
2. Progesteron veroorzaakt de ovulatie
3. Progesteron laat de eicel groeien
4. Progesteron houdt het baarmoederslijmvlies in stand

Oestrogeen wordt gemaakt in

1. de hypofyse
2. de teelballen
3. de eierstokken
4. de prostaat

Testosteron wordt gemaakt in ...

1. de hypofyse
2. de teelballen
3. de eierstokken

Zelfstandig werken

Maak de opdrachten van 11.1 af. Je mag muziek luisteren via je laptop met een koptelefoon/oortjes.