Les 25/05/2022

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Lezen H5 les 2

Lezen uit leesboek + boekenpitch

Leg je huiswerk (opdr 2 blz 132) op de hoek van je tafel

Wat gaan we doen vandaag?

- Huiswerk bespreken

- Wat weet je nog?

- Herhaling theorie  

- Tekst lezen

- Werken aan de opdracht

Aan het einde van de les kan je verschillende tekstdoelen herkennen. 

Huiswerk: opdracht 2 blz 132

Wat voor doel heeft deze tekst?

1. amuseren
2. informeren
3. overtuigen
4. activeren

Wat voor doel heeft deze tekst?

1. amuseren
2. informeren
3. overtuigen
4. activeren

Wat voor doel heeft deze tekst?

1. amuseren
2. informeren
3. overtuigen
4. activeren

Wat voor doel heeft deze tekst?

1. amuseren
2. informeren
3. overtuigen
4. activeren

Wat voor doel heeft deze tekst?

1. amuseren
2. informeren
3. overtuigen
4. activeren

Tekstdoelen 

Elke tekst heeft een doel. Er zijn vier tekstdoelen: 

• amuseren
• informeren 
• overtuigen
• activeren

Om het tekstdoel te bepalen, moet je vaststellen wat het belangrijkste is wat de schrijver met zijn tekst wil bereiken. 

Tekstdoelen

• Amuseren -> de schrijver wil dat je je vermaakt.
• Voorbeelden: roman, rap, mop, stripverhaal, column, kort verhaal, cartoon 

• Informeren -> de schrijver wil dat je iets te weten komt 
• Voorbeelden: gebruiksaanwijzing, studieboek, recept, verslag, nieuwsbericht, folder 

• Overtuigen -> de schrijver wil dat je zijn mening overneemt
• Voorbeelden: recensie, betoog, ingezonden brief, column 
  

• Activeren -> de schrijver wil dat je iets wel of niet gaat doen
• Voorbeelden -> uitnodiging, reclamefolder, affiche, advertentie, flyer 

Tekst 2 op bladzijde 135

Werken aan de opdracht 

Wat? Opdracht 3 op bladzijde 134 

Wanneer? Huiswerk voor woensdag 8 juni 

Hoe? Zelfstandig 

Tijd? 10 minuten 

Vragen? Steek je hand op en ik kom bij je langs 

Klaar? Werk verder aan ander huiswerk

Huiswerk

Voor volgende week woensdag 8 juni moet opdracht 3 af zijn. 

Schrijf dit op in je plenda. 

Lezen uit je boek + boekenpitch

Leg je huiswerk (opdracht 1 en 2 op blz 149 + 179) op de hoek van je tafel

Wat gaan we doen vandaag?

- Wat weet je nog?

- Herhaling theorie 

- Werken aan de opdracht

Aan het einde van de les kan je het meewerkend voorwerp & de bijwoordelijke bepaling van een zin vinden. 

Huiswerk: opdracht 1 en 2 op blz 149 + 179

Tijdens de les gaf Laura alle weekendnieuwtjes door aan Cheyenne.
Wat is de persoonsvorm?

Tijdens de les gaf Laura alle weekendnieuwtjes door aan Cheyenne.
Wat is het onderwerp?

Tijdens de les gaf Laura alle weekendnieuwtjes door aan Cheyenne.
Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Tijdens de les gaf Laura alle weekendnieuwtjes door aan Cheyenne.
Wat is het lijdend voorwerp?

Tijdens de les gaf Laura alle weekendnieuwtjes door aan Cheyenne.
Wat is het meewerkend voorwerp?

Tijdens de les gaf Laura alle weekendnieuwtjes door aan Cheyenne.
Wat is de bijwoordelijke bepaling?

Herhaling lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp (lv) komt voor in zinnen waarin iets/iemand wat 'overkomt' of 'ondergaat'.

Het lijdend voorwerp is de persoon die iets 'overkomt' of het voorwerp dat iets 'ondergaat'

Herhaling lijdend voorwerp

Hoe vind je het lijdend voorwerp?

1. Noteer onderwerp en werkwoordelijk gezegde 
2. Stel de vraag Wie/Wat + werkwoordelijk gezegde + onderwerp? Het antwoord op die vraag is het lijdend voorwerp

Tip: het lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel 

Meewerkend voorwerp

In zinnen met een lijdend voorwerp kan ook een meewerkend voorwerp (mv) staan. Het geeft aan voor wie iets bestemd is. 

Het komt voor bij werkwoorden die te maken hebben met:

•  'vertellen' -> meedelen, uitleggen, zeggen
• 'geven' -> overhandigen, lenen, toesturen 

Meewerkend voorwerp

Het meewerkend voorwerp kan beginnen met aan (of voor), maar dat hoeft niet. 

• Als het niet met aan begint, kun je aan ervoor zetten.
• Als aan in de zin staat, moet je het kunnen weglaten.
• Je moet soms wel de woordvolgorde veranderen -> Marijn / heeft / Jari (mv) / zijn oude laptop / gegeven. 

Meewerkend voorwerp

Als het meewerkend voorwerp met voor begint, is het onderwerp meestal iemand die iets voor de andere doet -> die andere is het meewerkend voorwerp. 

• Je kunt voor niet zo gemakkelijk weglaten als aan:
  Lisa / zal / voor Fleur (mv) / een potje nagellak / kopen. 

Meewerkend voorwerp

Zo vind je het meewerkend voorwerp:

1.  Noteer het onderwerp, werkwoordelijk gezegde en lijdend voorwerp. 
2. Stel de vraag: aan/voor wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp? Het antwoord is het meewerkend voorwerp. 
3. Controleer ten slotte of je aan (voor) kunt weglaten of toevoegen. 

• Voorbeeld: Ik heb jou gister de foto laten zien.
• ow: ik - wg: heb laten zien - lv: de foto 
• Vraag: Aan wie heb ik de foto laten zien? Antwoord: jou
  
• Controle: Ik heb (aan) jou gister de foto laten zien.
• Meewerkend voorwerp: jou 

Bijwoordelijke bepaling

Een bijwoordelijke bepaling (bwb) geeft antwoord op vragen als:
Hoe? Hoelang? Hoever? Waar? Waardoor? Waarheen? Waarover? Waarvandaan? Wanneer?

• In de garage staat de oldtimer van Martin. (waar?)
• De vakantie begint over drie weken. (wanneer?)
• Het theater werd wegens een verbouwing gesloten (waarom?)
• Caro gaat op haar scooter naar de stad. (hoe? waarheen?)

Bijwoordelijke bepaling 

Ook de vraagwoorden waarmee je de bijwoordelijke bepalingen zoekt, zijn in een zin bijwoordelijke bepaling.

• Waarom heb je dat leuke jurkje geruild?

Niet alle bijwoordelijke bepalingen geven antwoord op een vraag. 

• Woorden als niet, wel, zeker, absoluut, eigenlijk, allicht, natuurlijk, misschien, vermoedelijk en waarschijnlijk zijn bijwoordelijke bepalingen. 

Bijwoordelijke bepaling

Zo vind je de bijwoordelijke bepalingen:

1. Noteer het onderwerp en werkwoordelijk gezegde.
2. Zoek naar het lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp. 
3. De zinsdelen die dan nog overblijven, zijn meestal een bijwoordelijke bepaling. 

• Let op: niet in alle zinnen komt een bijwoordelijke bepaling voor, maar een zin kan ook meerdere bijwoordelijke bepalingen bevatten. 

Even oefenen

Noteer: ow, wg, lv, mv & bwb en zet streepjes tussen de zinsdelen

1. Ik heb gister mijn moeder een bos bloemen gegeven voor haar verjaardag. 

Even oefenen

1.  Ik heb gister mijn moeder een bos bloemen geven voor haar verjaardag. 

• ow: ik
• wg: heb gegeven
• lv: een bos bloemen
• mv: mijn moeder
• bwb: gister & voor haar verjaardag
•  Ik / heb / gister / mijn moeder / een bos bloemen / geven / voor haar verjaardag. 

Werken aan de opdracht

Wat? Opdracht 3 en 4 op bladzijde 149 + opdracht 3 op bladzijde 179

Wanneer? Het is huiswerk voor 8 juni 

Hoe? Zelfstandig

Tijd? 10 min

Vragen? Steek je hand op en ik kom bij je langs

Klaar? Werk verder aan ander huiswerk

Huiswerk

Opdracht 3 + 4 op blz 149 en opdracht 3 op 179 moet op woensdag 8 juni af zijn.

Schrijf dit op in je plenda.