Thema 1, deel 2: Biodiversiteit in ecosystemen

• Biologie
• Secundair onderwijs

Thema 1, deel 2:

Biodiversiteit in ecosytemen

Wat verstaan jullie onder biodiversiteit?

2.1 Biodiversiteit in kaart brengen

Biodiversiteit = verscheidenheid van het leven in al zijn vormen.

1. Diversiteit aan verschillende ecosystemen
2. Diversiteit aan organismen binnen het ecosysteem

Biodiversiteit: belangrijke maatstaf voor de natuurkwaliteit in ecosystemen

2.1 Biodiversiteit in kaart brengen

In België: 

• Gematigd klimaat (=weinig temperatuurverschillen)
• Landschap met afwisselend dichtbevolkte regio's en meer open ruimtes

2.1 Biodiversiteit in kaart brengen

Biotoop- of terreinstudie: 

• Kwalitatief onderzoek: 

• Kwantitatief onderzoek: 

2.1 Biodiversiteit in kaart brengen

Biotoop- of terreinstudie: bestuderen van de biodiversiteit in een bepaald gebied

• Kwalitatief onderzoek: 

• Kwantitatief onderzoek: 

2.1 Biodiversiteit in kaart brengen

Biotoop- of terreinstudie: bestuderen van de biodiversiteit in een bepaald gebied

• Kwalitatief onderzoek: naam organismen opzoeken (=determineren)
• Kwantitatief onderzoek: tellen of schatten van de aanwezige soorten en bekijken van verspreiding in het gebied (=inventariseren)

2.1 Biodiversiteit in kaart brengen

App: opsIdentify

2.1 Biodiversiteit in kaart brengen

Biotoop- of terreinstudie

Niet haalbaar om elke soort te inventariseren, daarom inventariseren van indicatorsoort

Vb1: brede orchis: vochtige graslanden

Vb2: brandnetels: stikstofrijke bodem

2.1 Biodiversiteit in kaart brengen

Biotoop- of terreinstudie

Momentopname, daarom meermaals uitvoeren met als doel de evolutie van de natuurkwaliteit in kaart brengen. 

2.1 Biodiversiteit in kaart brengen

Biotoop- of terreinstudie

Planten: 

2.1 Biodiversiteit in kaart brengen

Biotoop- of terreinstudie

Planten: vegetatieopname in een bepaald oppervlak of langs een traject

2.1 Biodiversiteit in kaart brengen

Biotoop- of terreinstudie

Dieren: 

• Rechtstreeks: 
• Onrechtstreeks: 

2.1 Biodiversiteit in kaart brengen

Biotoop- of terreinstudie

Dieren: 

• Rechtstreeks: nestkasten, tellingen vangst (vogelweekend)
• Onrechtstreeks: pootafdruk, uitwerpselen, haren, dode dieren, .. (enkel kwalitatief onderzoek)

2.1 Biodiversiteit in kaart brengen

Paardenbloem

• Vruchten en zaden: 
• Bloem: 
• Blad: 
• Wortel: 

2.1 Biodiversiteit in kaart brengen

Paardenbloem

• Vruchten en zaden: voeding vogel
• Bloem: nectar voor vlinder
• Blad: voedsel knaagdieren
• Wortel: verbeteren lucht- en                                       waterhuishouding bodem

2.2 Het belang van biodiversiteit op verschillende organisatieniveaus

1. Niveau van ecosystemen
2. Soortniveau
3. Genetisch niveau

2.2 Het belang van biodiversiteit op verschillende organisatieniveaus

Niveau van ecosystemen

• Natuurlijke ecosystemen = 

• Halfnatuurlijke ecosystemen = 

• Kunstmatige ecosystemen = 

2.2 Het belang van biodiversiteit op verschillende organisatieniveaus

Niveau van ecosystemen

• Natuurlijke ecosystemen = geen invloed van de mens.        Vb: zuidpoolgebied, hoge toppen van de Himalaya
• Halfnatuurlijke ecosystemen = beïnvloed door menselijke activiteiten. Vb: natuurreservaten
• Kunstmatige ecosystemen = intensieve beheermaatregelen Vb: bermen

2.2 Het belang van biodiversiteit op verschillende organisatieniveaus

Soortniveau

Er is een verschil in aantal soorten tussen een wegberm en een berm aan een wandelpad

2.2 Het belang van biodiversiteit op verschillende organisatieniveaus

Genetisch niveau

= motor van natuurlijke selectie waardoor soorten zich aanpassen aan de ecologische niche

250 verschillende variëteiten binnen de soort paardenbloem

• Rechtopstaande bladeren of dicht tegen bodem, lichte zaden, zwaardere zaden, lengte bloemsteel

Voor de beoordeling van de natuurkwaliteit is het belangrijk om biotoopstudies uit te voeren

1. Waar
2. Niet waar

Wegbermen zorgen voor een verbinding tussen natuurgebieden, waardoor tal van planten en dieren zich kunnen verspreiden over een groter gebied

1. Waar
2. Niet waar

Verwerking

4 p. 37

5 p. 37