Zinsontleden

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Zinsontleding

Nederlands

Persoonsvorm

1. Zin vragend maken

De persoonsvorm komt vooraan te staan

2. Verander het onderwerp van enkelvoud naar meervoud

Het werkwoord dat verandert is de persoonsvorm

3. Tijd veranderen

Het werkwoord dat verandert is de persoonsvorm

Leg uit hoe je de persoonsvorm in een zin kunt vinden.

Geef de persoonsvorm van de volgende zinnen.

Wat is de persoonsvorm?

Waarom wandelt Elise de avondvierdaagse?

Wat is de persoonsvorm?

Sam is vandaag tot 14:05 naar school geweest.

Wat is de persoonsvorm?

In zijn jas heeft Job een scheur.

Wat is de persoonsvorm?

Vanavond speelt Bilal Wahib op onze school.

Wat is de persoonsvorm?
Daarom zijn de muren van de kantine versierd met slingers en ballonnen.

Wat is de persoonsvorm?

Ook hangen er discolampen aan het plafond.

Zinsdelen

Een zinsdeel kan een woord, maar ook een groepje woorden zijn .

Ieder 'stukje' van de zin dat je voor en na de PV kunt plaatsen is een apart zinsdeel.

Voor de PV past maar 1 zinsdeel!! 

Elk zinsdeel kan maar 1 naam krijgen. Je moet dus kiezen!

Elk zinsdeel geeft antwoord op een vraag/ handeling. 

Voorbeeld

Hoofdzin:

Vorig jaar | heb | ik voor mijn vrienden een damtoernooi | georganiseerd. |

• Ik | heb | vorig jaar voor mijn vrienden een damtoernooi | georganiseerd. |
  
  
• Voor mijn vrienden | heb | ik vorig jaar een damtoernooi | georganiseerd. |
  
  
• Een damtoernooi | heb | ik vorig jaar voor mijn vrienden | georganiseerd. |

Hoeveel zinsdelen heeft de zin?

Onze klas mailt elke maand met enkele Franse scholieren.

1. 3
2. 4
3. 5
4. 6

Verdeel de zin in zinsdelen

Onze klas mailt elke maand met enkele Franse scholieren.

Verdeel de zin in zinsdelen

Heeft Floris de Vijfde vroeger op het Muiderslot gewoond?

Verdeel de zin in zinsdelen

Zijn broer maakte die lastige opdracht zonder fouten.

Hoeveel zinsdelen heeft de zin?

Heeft Floris de Vijfde vroeger op het Muiderslot gewoond?

1. 3
2. 4
3. 5
4. 6

Welke zin is goed opgedeeld?

Zijn broer maakte die lastige opdracht zonder fouten.

1. | Zijn | broer | maakte | die lastige opdracht | zonder fouten.|
2. | Zijn broer | maakte | die | lastige opdracht |zonder | fouten. |
3. | Zijn broer | maakte | die lastige opdracht |zonder | fouten. |
4. | Zijn broer | maakte |die lastige opdracht |zonder fouten. |

Werkwoordelijk gezegde

Alle werkwoorden in de zin

Het werkwoordelijk gezegde kan bestaan uit;

• De persoonsvorm
  
• De persoonsvorm + splitsbaar deel van het werkwoord
  
• De persoonsvorm + andere werkwoorden in de zin
  
• De persoonsvorm + aan het of te + infinitief

Werkwoordelijk gezegde

Alle werkwoorden in de zin

Het werkwoordelijk gezegde kan bestaan uit;

• De persoonsvorm
• De persoonsvorm + splitsbaar deel van het werkwoord
• De persoonsvorm + andere werkwoorden in de zin
• De persoonsvorm + aan het of te + infinitief

Zinsdelen + WG

De getuige was overtuigd van haar verhaal.

Zinsdelen + WG

Mijn broertje verkleedt zich als piraat.

Zinsdelen + WG

De winkelier was zijn voorraad aan het controleren.

Welk ww wordt op de foto afgebeeld?

Maak een korte zin met het ww uit de vorige vraag.

Onderwerp

Wie / wat + werkwoordelijk gezegde

1.  Zoek het werkwoordelijk gezegde
2.  Vraag: wie of wat + werkwoordelijk gezegde
3.  Het antwoord op die vraag is het onderwerp

Wat is het onderwerp?

De jongen schrijft een liefdesbrief aan zijn vriendin.

Wat is het onderwerp?

Mijn oma appt mij het recept.

Wat is het onderwerp?

De kat speelt elke middag in de tuin.

De rest is alleen voor havo-vwo

Ga de oefeningen maken als je niet mee hoeft te doen

Lijdend voorwerp

Wie / wat + werkwoordelijk gezegde + onderwerp

Je moet twee dingen weten:

• Wie/wat doet er iets? (onderwerp)
  
• Wat doet diegene?
  

(pv + werkwoordelijk gezegde)

Even oefenen...

Maaike is door twee klasgenoten gepest via whats-app.

Razend gooide de leraar een krijtje door het lokaal.

Peter heeft gisteren zijn scooterrijbewijs gehaald.

Wat is het lijdend voorwerp?

'De jongens gooiden sneeuwballen op het schoolplein.'

1. De jongens
2. sneeuwballen
3. het schoolplein
4. Er is geen lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp?

'Razend gooide de leraar een krijtje door het lokaal.'

1. Razend
2. de leraar
3. een krijtje
4. het lokaal

Wat is het lijdend voorwerp?

'Peter heeft gisteren zijn scooterrijbewijs gehaald.'

1. Peter
2. gisteren
3. zijn scooterrijbewijs
4. Er is geen lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Zinsdelen

• Persoonsvorm
• Werkwoordelijk gezegde
• Onderwerp
• Lijdend voorwerp
  
• Meewerkend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Aan wie of voor wie + gezegde + onderwerp en lijdend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp?
'De jongen schrijft een liefdesbrief aan zijn vriendin.'

1. De jongen
2. een liefdesbrief
3. aan zijn vriendin
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp?
'Mijn oma appt mij het recept.'

1. Mijn oma
2. mij
3. het recept
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Zinsontleden

Oefenenzinnen

Ga zelf aan de slag met oefenbladen