Les 1. Korte herhaling V4 en introductie video DWDD

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Programma

Quizvragen genetica

uitleg verschillende typen kruisingen

examenvragen genetica

Gen

Allel

Homozygoot

Heterozygoot

Dominant

Recessief

Genotype

Fenotype

Intermediair fenotype

MtDNA

Haploïd

Diploïd

Letale factor

Autosomaal

X-chromosomaal

Monohybride kruising

Dihybride kruising

Gekoppelde overerving

Crossing-over

Nature-nurture

Epigenetica

De Manx is een staartloze kat. De eigenschap staartloos is het gevolg van het dominante gen A. Voor fokkers van dit ras doet zich het volgende probleem voor: homozygoot staartloze jongen zijn niet levensvatbaar. Ze sterven voor de geboorte.
Wat is het genotype van een levende staartloze kat?

1. AA
2. Aa
3. aa

Bij mensen is het gen voor bruine ogen dominant over het gen van blauwe ogen. De vader van Juul en Jacques heeft blauwe ogen. Moeder heeft bruine ogen. Juul heeft blauwe ogen. Hoe groot is de kans dat Jacques bruine ogen heeft?

1. 25%
2. 50%
3. 75%
4. 100%

Bij een kikker bevatten bepaalde cellen per kern in totaal 13 chromosomen. Zijn deze cellen geslachtscellen of lichaamscellen?

1. geslachtscellen
2. lichaamscellen
3. beide mogelijk

Een fruitvlieg met een zwart lichaam wordt gekruist met een fruitvlieg met een grijs lichaam. Alle individuen van de F1 zijn grijs. Deze F1-individuen worden onderling gepaard. Van de 113 individuen van de F2 zijn er 84 grijs en 29 zwart.
Hoeveel van de 84 grijze individuen van de F2 zullen er, naar verwachting, heterozygoot zijn?

1. 0
2. 28
3. 56
4. 84

Bekijk de stamboom hiernaast. Is het allel voor witte of zwarte veren dominant? Is het allel voor veerkleuren autosomaal of X-chromosomaal? Leg je antwoord uit

Dominant of recessief

Bepaal in de stamboom of er ouders met gelijk fenotype zijn, die een kind krijgen met een ander fenotype.

Enig mogelijke kruising is Aa x Aa --> aa

De ouders zijn heterozygoot, het kind homozygoot recessief

X-chromosomaal of autosomaal

• Ga in de stamboom op zoek naar de fenotypen recessieve moeder -> dominante zoon = XaXa -> XAY (deze kruising kan niet X-chromosomaal zijn)
  
• Of ga op zoek naar dominante vader ->  recessieve dochter XAY ->  XaXa (deze kruising kan niet X-chromosomaal zijn)
  

Indien deze opties er zijn dan moet de kruising autosomaal zijn.  (en anders X-chromosomaal)

Klassikaal bespreken

Wat is op basis van de in de stamboom getoonde
gegevens de kans, afgerond op hele procenten, dat
Doris drager is van het allel voor sikkelcelziekte?

Gekoppelde overerving

Vraag

Bij mensen liggen de genen voor oogkleur en haarkleur op hetzelfde chromosoom.

Het allel voor bruin haar (A) en het allel voor bruine ogen (B) erven gekoppeld over. De allelen voor blond haar (a) en blauwe ogen (b) zijn ook gekoppeld.

Een man met bruin haar en bruine ogen, die homozygoot is voor beide eigenschappen, en een vrouw met blond haar en blauwe ogen krijgen een kind.

Kan het kind blond haar en blauwe ogen hebben? Leg je antwoord uit met een kruisingsschema.

Dihybride kruising niet-gekoppelde allelen

Leg uit of je de volgende antwoorden juist of onjuist vindt

Kelly en Amyzijn een eeneiige tweeling. Kelly heeft door verschillende nare gebeurtenissen in haar leven een depressie ontwikkeld. Amy heeft geen last van een depressie. Leg uit dat dit verschil kan worden verklaard door een verschil in omgevingsfactoren.

A: Door nare gebeurtenissen heeft Kelly een depressie als Amy geen nare gebeurtenissen had heeft ze geen depressie. Je omgeving beïnvloedt het.

B: De ontwikkeling van depressie is niet genetisch, het heeft met het milieu te maken

C: Amy en Kelly zijn een een-eiige tweeling, dit betekent dat ze hetzelfde genotype hebben. De ontwikkeling van een depressie komt dus niet door het genotype, maar door een verschil in milieu/leefomstandigheden.

D: Amy en Kelly zitten allebei in een andere omgevingsfactor. Dat is het enige anders wat zij hebben dus het moet daar aan liggen

Maak nu de examenvragen

www.npostart.nl

t/m 30:00