Les 7 Begeleiden bij reacties op crisis

• Communicatie
• MBO
• Studiejaar 2

Begeleiden bij reacties op crisis

Planning

- Terugblik

- begeleiden reacties bij een crisis

Kenmerken persoonlijke crisissituatie

• Grijpt diep in
  
• Uit evenwicht raken (lichamelijk, psychisch en sociaal)
  
• Evenwicht herstellen lukt niet zoals gebruikelijk (meer tijd, meer en andere inspanning)
  
• Psychische nood --> psychische zorg nodig
  

Wat voor de één een crisissituatie is, is dat niet voor de ander

Welke voorbeelden van persoonlijke crisissituaties kun je bedenken?

Organisatiecrisis

Kenmerken:

• Onverwachts
• Gebeurtenis heeft grote impact op het functioneren van de organisatie
• Schade voor de organisatie: voortbestaan kan op het spel staan

Andere kenmerken:

• Betrokken voelen grote druk om iets te doen
• Onvoldoende of tegenstrijdige informatie voor betrokkenen (onduidelijkheid)
• Negatieve berichtgeving in de media
• Snel handelen is noodzakelijk

Geef een voorbeeld van een organisatiecrisis

Van crisis tot trauma

Psychotrauma: de heftige psychische en lichamelijke reactie na een ingrijpende gebeurtenis

Reacties van cliënten op een crisissituaties

Reacties op korte termijn:

Lichamelijke tekenen van spanning of stress

reacties die voortkomen uit verdedigingsmechanismen

heftige angstreacties

plotseling optredende verwardheid

onredelijke boosheid

Reacties van cliënten op een crisissituatie

Reacties op lange termijn:

Verwerkingsproces = proces dat erop gericht is een ingrijpende situatie te leren dragen en te boven te komen (zover mogelijk)

verdoving, woede, verdriet, wanhoop, schuldgevoelens en depressieve gevoelens.

Na verwerking volgt acceptatie.

Lichamelijke tekenen van spanning of stress

Gezonde vs ongezonde stress

Stressreacties:

• Opgejaagd gevoel
  
• hartkloppingen
  
• verlies van eetlust
  
• concentratieproblemen
  
• slaapproblemen
  

Burn-out

Lichamelijk en emotioneel opgebrand zijn als gevolg van langdurige stress, waardoor mensen langere tijd niet meer in staat zijn te functioneren.

Hulp bij stress of burn-out

Helpen de stress onder ogen te zien

Helpen los te komen van de stress

Verdedigingsmechanisme/ afweermechanisme

= een bepaalde tactiek die mensen onbewust gebruiken om zichzelf staande te houden en angst of andere nare gevoelens op afstand te houden

Verdedigingsmechanismen

• Ontkenning
  
• Verdringing
  
• Vluchtgedrag
  
• Regressie
  
• Rationalisatie 
  
• Projectie
  
• Reactievorming
  
• Compenseren
  

Opdracht

Wat betekenen deze verdedigingsmechanismen: Ontkenning, verdringing, vluchtgedrag, regressie, rationalisatie, projectie, reactievorming, compenseren

Ga op zoek naar de betekenis. 

Schrijf de betekenis op. 

Over 10 minuten bespreken we dit na.

Omgaan met cliënten die verdedigingsmechanismen gebruiken

• Besef: verdedigingsmechanismen helpen de cliënt zich staande te houden in een emotioneel zeer bedreigende situatie.
  
• Verdedigingsmechanismen niet versterken.
  
• Laat de cliënt het tempo bepalen
  
• Rem emoties niet af (onderdrukte emoties kunnen loskomen wanneer verdedigingsmechanismen worden losgelaten)
  
• Inschakelen van deskundige psychische hulp.
  

Op het moment dat de cliënt zijn verdedigingsmechanisme laat varen, komen er vaak veel onderdrukte emoties los.

1. juist
2. onjuist

Angst

Van nervositeit tot paniek

Paniek zorgt voor:

• een gevoel van radeloosheid
  
• niet meer helder kunnen denken
  

Wanneer bij jij nerveus geweest?

Reële en niet-reële angst

Reëel: er is een duidelijke relatie tussen een angstwekkende gebeurtenis en de angstgevoelens

Niet-reële angst: angstgevoelens zijn niet duidelijk gekoppeld  aan een bedreigende gebeurtenis of staan niet in verhouding tot de gebeurtenis (angststoornis).

Direct na een crisissituatie is de vatbaarheid voor een angststoornis groter. Het psychisch evenwicht is dan verstoord.

Ondersteuning bij heftige angstgevoelens

Steun de cliënt  (in wie hij is en wat hij doet)

Schaad het vertrouwen van de cliënt niet

Praten over angst roept angst op

Schakel deskundige hulp in